در مقاله حاضر عدالت به عنوان یکی از دلایل اصلی شکل گیری جنبش مشروطیت شناخته شده است. برای اثبات این مدعا، با بهره گیری از روش رئالیسم، از علل درونی و ریشه های خارجی شکل گیری مشروطیت و نیز علل عدالتخواهی مردم سخن به میان آمده است. تشیع و روحیه ظلم ستیزی مردم ایران، به عنوان مهم ترین علت درونی جنبش و شرایط و ساختار بد سیاسی، فرهنگی و اقتصادی از علل بیرونی جنبش شناخته شده است. تبیین مفهومی عدالت ...

در این نوشتار انتظار از متن در «من وحی القرآن» به دوبخش کلی تقسیم شده و به تفکیک دربارۀ آن سخن گفته شده است: یک: انتظار از قرآن با توجه به طبیعت زبانی آن. دو: انتظار از قرآن با توجه به طبیعت معارفی آن. طبیعت عربی بودن، ظهر و بطن و محکم و متشابه و چندمعنایی و استعمال لفظ در بیشتر از یک معنا، زبان رمزی نداشتن و برای عموم مردم بودن قرآن و حجیت ظواهر، در حوزه طبیعت زبانی قرآن مورد توجه قرار گرفته ...

نعمت خوشگواریِ زندگی و نیکو بودنِ حال و مرحمت و به معنی، احسان و نیکی است که خداوند بر بندگانش عطا فرموده است: «وَ ما بکُمْ مِنْ نِعْمَهٍ فَمِنَ اللَّه» (نحل/53) و غیر قابل شمارش است «وَ إِنْ تَعُدُّوا نِعْمَتَ اللَّهِ لا تُحْصُوها» (ابراهیم/3). هیچ کسی نمی تواند به تنهایی آن را به بنده دهد. نعمت، تنها شامل جنس انسان، موجودات ناطق (جن و انس و ملک) و موجودات با شعور می شود؛ زیراکه موجود متنعم با شعور قدرت تشخیص امور سودمند از ز...

فضل الله دین را عامل تربیت و رهیدن از ضعف و رسیدن به قدرت می داند. از نظر ایشان، با روحیه تعبد و استفاده از پیش زمینه های فطری، نقش دین رو به عملی شدن می گذارد و با سازوکارهای خداجویی احساس گرا ـ با بازتاب پرستش، تقواورزی و ریسک پذیری ـ، تقویت عقل، اهتمام به کشف واقعیت ها، افزایش کیفیت عمل، فراهم سازی باید های نقش مربی، توجه به جامعه سازی، تذکر رابطه گرفتاری ها با انحراف و اعمال محدودیت در مورد...

عصر امام رضا(ع) به عنوان یکی از دوره­های پرتنش سیاسی و فرهنگی از جهات مختلف قابل اهمیت است. تقسیم خلافت عباسی، درگیری میان امین و مأمون، خیزش بزرگ علویان و سرانجام دعوت امام به خراسان ناگزیر تدابیر سیاسی خاصی را از سوی امام در مقابل این بحران­ها به همراه داشت. ضرورت­های سیاسی دعوت امام به خراسان و نیز مقوله واگذاری ولیعهدی به ایشان یکی از وقایع بدیع خلافت عباسی و همچنین نقطه عطفی در تاریخ تشیع ...

علامه سید محمد حسین فضل الله از مراجع بزرگ شیعیان لبنان، در سال 1935میلادی در نجف اشرف در خانواده ای مذهبی چشم به جهان گشود. وی از سنین خردسالی تحت آموزش پدر و استادانی برجسته به فراگیری علوم حوزوی پرداخت. گذشت زمان جایگاه ارزنده اش را در میان علاقه مندان به علم و ادب نمایان کرد ؛ به طوری که با اندیشه های دینی، فقهی، سیاسی و فرهنگی خود کلاس های درس، بحث و مناظره برپا کرد و با چاپ مقالات مختلف د...

از سده های نخستین تاریخ اسلام تا کنون تفاسیر فراوانی برای قرآن نگاشته شده است و برای شناخت بیشتر آن ها بررسی مبانی و روش آن ها ضروری است. در این میان تفسیر «من وحی القرآن» از تفاسیر معاصر شیعه است که فضل الله‏ در آن کوشیده است روح قرآنی را در همه زمینه‏های زندگی مادی و معنوی احیا کند. این تفسیر با رویکردی نواندیشانه و انتقادی نگاشته شده و ازاین جهت که بیشتر انتقادات او متوجه مفسران شیعه همچون ع...

طی فعالیت میدانی نجات بخشی در بنای فضل بن سلیمان برای نخستین بار، در منطقة آوه از استان مرکزی، تعدادی بسیاری کاشی زرین فام با تاریخ قیدشده بر روی آن ها (684ق) به دست آمد. در راستای شناسایی بیشتر این هنر در منطقة آوه، از طریق مطالعات کتابخانه ای و میدانی و با روش توصیفی- تحلیلی، نمونه هایی جهت بررسی و مطالعه انتخاب شدند. سؤالات اصلی پژوهش عبارت اند از: 1. عناصر اصلی تزیینی کاشی های زرین فام آوه ...

در قرن هشتم هجری قمری جنبشی به نام حروفیّه به رهبری فضل الله نعیمی پا به عرصه وجود نهاد. فضل آیات قرآن را با معانی تازه و شگفت انگیز تفسیر می کرد. و اساس تفسیر های اوبر اصالت حروف بود. وی می گفت :هر کس بخواهد به معانی واقعی کتابهای آسمانی پی ببرد و رموز گفتارهای پیامبران پیشین را به حقیقت در یابد، باید با معانی و خواص و راز حروف آشنا گردد. وی در لفّافۀ تصوّف و با تکیه بر راز و رمز حروف با حکومت فئ...

در این نوشتار دیدگاه های کلامی دو مفسر مطرح شیعی، علامه سید محمدحسین طباطبایی و سید محمدحسین فضل الله مورد مطالعه تطبیقی قرار گرفته است. نویسنده در چهار محور دیدگاه دو مفسر را مقایسه و ارزیابی کرده است: 1- عصمت انبیا 2- شفاعت 3- جبر و اختیار 4- معجزه. در هر یک از محورهای یاد شده نخست دیدگاه هر یک از دو مفسر مطرح و گزارش شده است، سپس تفاوت ها و همانندی های آن بیان گردیده، آن گاه ادله و مؤیدهایی ...