فرهنگ عامّه، از رایج ترین موضوعاتی است که در ذهن و روح بیشتر جوامع بشری ریشه دوانیده است و آثار آن به شکل های گوناگون نمایان است. بسیاری از اعتقادات آدمی از دوران های کهن تا به امروز شکل گرفته و باعث شده است جنبه های مهمی از زندگی انسان ها، به صورت خودآگاه یا ناخودآگاه، با عقاید، باورها و آداب و سننی پیوند یابد که مجموع آن ها «فولکلور» یا فرهنگ عامّه را می سازد. آثاری که در آن ها به جنبه های مخت...

فرهنگ هر قوم تشکیل دهنده هویت آن قوم است. هر فرهنگی از عناصری نظیر آداب و رسوم، سنن، فرهنگ عامه، معتقدات و باورها، مذهب، تاریخ، اساطیر و ... شکل می گیرد و شناخت این عناصر به شناخت و حفظ هویت و ارزش های جامعه یاری می رساند. از این رو پژوهش در این عناصر از ارزش و اهمیت ویژه برخوردار است. بسیاری از عناصر فرهنگی را می توان از خلال آثار ادبی استخراج و بررسی کرد. در قصاید و غزلیات نسبت به قطعات و مثن...

در تحقیق پیش رو، تاریخ اجتماعی شیعیان در عصر حضور ائمه (ع)، با محوریت کتاب شریف الکافی مورد بررسی قرار گرفته است. در این تحقیق ضمن اشاره به ابعاد مختلف رفتار و افکار شیعیان که در تحولات زندگی روزمره شان موثر بوده است ، کوشیده شده با اتکا به مستندات تاریخی ، سبک زندگی شیعیان تبیین شود. مهمترین یافته های این تحقیق را می توان دست یابی متقن و مستند به بخش قابل توجهی از اصول و آداب سبک زندگی شیعه و ...

نویسنده، پس از اشاره به اشتقاقات و ترکیبات واژه جهل در قرآن کریم، انواع جهل را از نظر راغب اصفهانی مطرح کرده و دیدگاه کلی محققان درباره عصر جاهلی را گزارش نموده است. محققان معتقدند در قرآن کریم، جاهلیّت به عنوان یک اصطلاح دینی به معنای منفی آن است که خود شالوده ای است که واژه کفر بر روی آن بنا می شود. امّا به نظر می رسد که پاره ای از صفات برجسته نیز در میان اعراب جاهلی متداول بوده است که بازتاب آ...

”جادو“ به معنی عام واژه، به مجموعة گسترده ای از آداب و کنش های زبانی اطلاق می شود که بخشی از جامعه با توسل به آن ها به طور مستقیم یا به واسطة عاملان می کوشند برای دغدغه های زندگی خود پاسخی بیابند. ارزش بررسی مجموعه آثار عامیانه ای که از دورة صفوی به زبان فارسی منتشر شده است، در این است که ما را با عوامل هراس و نگرانی های بخش وسیعی از جامعة ما آشنا می سازد. چاره جویی های غریب برای رویارویی با طی...

جهانگردی، سفر موقت پاره ای از مردمان است به مقصدی غیر از محل زندگی عادی خود. در واقع صنعت جهانگردی تعاملاتی بین جامعه میزبان و میهمان پدید می آورد که پیامد طبیعی آن بروز تغییر و تحول در کیفیت و سطح زندگی، الگوهای فرهنگی – رفتاری و نظام ارزشی، روابط خانوادگی، نگرش ها  ، آداب و سنن و به طور کلی تاثیر بر فرهنگ ساکنان محلی و یا گردشگران است. در این نوشتار، ضمن تشریح ارتباط فرهنگ و جهانگردی و نمایان...

در دوره جاهلی اعراب آداب و اندیشه‌های عجیب و غریبی داشتند. اسلام بیشتر این آداب و اندیشه‌ها را از آنجا که در اساس ناسازگار و مغایر با وحی و سنت الهی بود مردود شمرد، اما برخی از آن‌ها را با تغییرات و اصلاحاتی در شکل و جوهر پذیرفت و موفق شد که از آن‌ها اندیشه‌های اخلاقی متعالی‌ای بسازد. در این میان واژگان در انتقال این اصلاحات و تغییر مفاهیم نقش ارزنده‌ای را ایفا کردند. این مقاله با این فرض که مع...

چکیده ادبیات بومی مجموع های از عناصر فرهنگی مذهبی است که در پی نشان دادن شیو ه ی زیست ملتی معین است. اثر خواب با چشمان باز، مجموعه ی چهارده داستان کوتاه نوجوان امروز است. از ویژگی  های برجسته ی این مجموعه، ارا یه ی تصویری زنده از مؤلفه های بومی  مذهبی ایرانی در همه جای کتاب است. ذکر این امر لازم است که مراد از بومی گرایی در این نوشتار، عناصر بومی در گستر ه ی سرزمین ایران و در معنای عام آن...

مولوی در کنار مطالعۀ دقیق و پیوستۀ قرآن مجید، تفسیرها و صحاح حدیث و تأمل در آنها، به معارف، احوال و آداب خاص صوفیان نیز توجّه کامل داشته و کتاب‌ها و مقالات آنان را مشتاقانه و با دقت می‌خوانده است. از این رو مبادی تصوّف و افکار و کلام مشایخ صوفی را باید بتوان در مثنوی معنوی جست‌وجو کرد و میزان و چگونگی اقتباس مولانا‌جلال‌الدین بلخی را از متصوّفه بازشناخت. مقالۀ حاضر ـ که در آن ارتباط اندیشه و کلام ...

چکیده آثار ادبی هر جامعه بازگو کننده ی فرهنگ و آداب و سنن آن جامعه می باشد. بخشی از فرهنگ و تمدن هر سرزمینی در چگونگی تعامل مردم آن سرزمین با خویش و بیگانه روی می نماید. شاهنامه فردوسی که گنجینه ی ارزشمندی از سنن و آداب گذشتگان را در دل خود جای داده است،از عمده ترین مآخذی است که می تواند در بازنمایی این بخش از فرهنگ و تمدن ایرانی نقش بسزایی ایفا کند و چنان که باید و شاید بیان کننده ی چگونگی ا...