فرهنگ اصطلاحات و عبارات رایج فارسی (فارسی – انگلیسی)، تألیف استاد دکتر محمدرضا باطنی با دستیاری زهرا احمدی نیا در سال 1392 توسط انتشارات فرهنگ معاصر در 1089 صفحه به چاپ رسیده است. در زبان انگلیسی فرهنگ های متعددی وجود دارند که مدخل های آنها به شرح اصطلاحات و ترکیبات زبان اختصاص دارد. فرهنگ اصطلاحات کالینز کوبیلد[1]، فرهنگ اصطلاحات کمبریج[2] و فرهنگ اصطلاحات امریکن هریتیج[3]نمونه هایی از این گون...

نوشتۀ حاضر با هدف نقد و تحلیل مقالۀ «دربارۀ فرهنگ ریشه‌شناختی زبان فارسی و ضرورت تدوین آن» تألیف بهمن سرکاراتی که در سیزدهمین شمارۀ نامۀ فرهنگستان چاپ شده، به نگارش درآمده است. نگارنده با تأکید بر اینکه عنوان اصلی مقاله با موضوع و محور اصلی آن هم‌خوانی کامل ندارد، دربارۀ عدم‌ شفاهیت تعاریف بیان‌‌شده از واژه‌ها و اصطلاحات اصلی به‌کاررفته در متن، یعنی «فرهنگ»، «ریشه‌شناسی»، «زبان» و «زبا...

مقالۀ حاضر تحلیلی از استعاره های مفهومی شرم، با استناد به اشعار کلاسیک فارسی قرن ششم تا دهم قمری، به دست می دهد. چهارچوب نظری این پژوهش، کتاب استعاره و عواطف: تأثیر زبان، فرهنگ و بدن در احساس نوشتة زولتان کووچش (2010) است. سؤال اصلی مقاله این است که در زبان فارسی استعاره های مفهومی شرم بر مبنای کدام حوزه های مبدأ ساخته می شوند؟ هدف از پاسخ گویی به این سؤال، یافتن مفهوم کانونیِ شرم در زبان فارسی ...

در این پژوهش به بررسی تطبیقی اصطلاحات حوزه زبان شناسی انگلیسی- فارسی از دیدگاه معیارسازی پرداخته شده است. روش انجام تحقیق به صورت توصیفی– تحلیلی است. اصطلاحات و داده های مربوطه به روش کتابخانه ای گردآوری شده و بعد از مطالعه و بررسی از طریق فیش-برداری جمع آوری و مقایسه می شوند. نتایج برگرفته از این پژوهش نشان می دهد که فرضیه های این تحقیق تأیید شده و بدین شرح می باشد. الف). کاستی هایی در فرهنگها...

بخشی از سرمایه­ی زمانی فراگیران زبان فارسی به یادگیری واژگان فارسی اختصاص داده می­شود. برای ­این که این سرمایه­گذاری، بیشترین بازگشت سرمایه را در پی داشته باشد، لازم است محتوای آموزشی به گونه­ای طراحی شود که مبتنی بر واژگان پرکاربرد موجود در قالب فهرست واژگان پایه باشد. برای تدوین فهرست واژگان پایه ی فارسی، ضروری است مفهوم «واژه» مطابق با انگاره­ی ذهنی گویشوران عادی این زبان تعریف شود تا بتوان ...

رضا‌قلی‌خان هدایت یکی از مفاخر ادبی معاصر است. فرهنگ انجمن‌آرای ناصری از جملة آثار و تألیفات اوست. این فرهنگ در سه بخش تألیف شده است: مقدمه، واژگان، و کنایات. این فرهنگ، در اصل، به تبع فرهنگ جهانگیری، برهان قاطع، و دیگر فرهنگ‌های پیش از خود نوشته شده است. متأسفانه، برخی واژه‌های دساتیری از این فرهنگ و برهان قاطع وارد زبان فارسی و اشعار استادان شعر، همچون شیبانی و ادیب‌الممالک فراهانی، شده است ک...

مبحث رابطه زبان و ذهن از مدت ها قبل در جهان مطرح و نظریات متعدد و روبه تحولی در این حوزه مطرح بوده است؛ آنچه در این عرصه متأخر به حساب می آید نحوه ارتباط متقابل زبان و محیط زیست از طریق ارتباط بین زبان و ذهن و فرآیندهای تفکر است. در این میان، و در مورد خاص زبان فارسی و فرهنگ ایرانی، موضوع ما در این مقاله ارتباط مستقیم بین زبان و محیط زیست است. این ارتباط آن قدر مستحکم و عمیق است که هر فارسی زبا...

این مقاله به زبان فارسی پیشرفته ای می پردازد، که با حفظ هویت تاریخی و فرهنگی خود و حرکت در مرزهای دانش، فرهنگ و فن آوری، ظرفیت عمیقی در تولید و انتقال دانش و فرهنگ از خود نشان می دهد و در این مسیر هیچگاه تحت تأثیر زبان های دیگر به انفعال کشیده نمی شود. بلکه با سعه صدر ویژه خود به تعامل صحیح با زبان های زنده دنیا می پردازد. مرور اجمالی سیر تاریخی زبان فارسی و سابقه و نحوه تعامل آن با موضوع علم و...

مقالة حاضر به بیست سال تجربة نگارنده در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در حوزة آموزش زبان و فرهنگ ایران به غیرفارسی زبانان پرداخته است. نگارنده مأموریت های آموزشی خود در دانشگاه های بوسنی و کرة جنوبی را پایة تحقیقات مربوط قرار داده و، با بررسی وضعیت آموزش زبان فارسی و عملکرد مثبت نهادهای متولی، به طرح مسائل و کاستی های عمده پرداخته؛ آنگاه شکل گیری بخش آزوفا در سال های اخیر و رویکرد جدید ...