از میان نسخه های موجود هفت پیکر، کتاب تصحیح شده توسط حسن وحید دستگردی برای بررسی انتخاب شد. تشبیهات بدیع این کتاب به صورت فیش برداری گرد آوری و با تجزیه، تحلیل و طبقه بندی موضوعی الفبایی بررسی گردید. اطلاعات به دست آمده، تحلیل محتوای آنها و نمودارهای ترسیم شده بر اساس آنها، توانست نکته های بسیاری را در مورد این کتاب ارزنده در اختیار ما بگذارد.از جمله آنها می توان شکل های گوناگون به کار رفته ا...

عبدی بیک شیرازی، شاعر، حکیم و دبیر شاه طهماسب صفوی که در سیاق و ترسل با کفایتی تمام عهده‌دار منصب استیفا بود، از نظیره‌پردازانِ نظامی گنجوی به شمار می‌رود که در جواب «خمسة» او به سرودن سه خمسه پرداخته است. «هفت اختر» نیز یکی از مثنوی‌های اوست که در قفای «هفت پیکر» سروده شده است. این گفتار ضمن مقایسه و بررسی مشابهت‌ها و مباینت‌های این دو اثر، از حیث محتوا و ساختار، نشان می‌دهد که عبدی بیک با تبحّر...

قصه گویی قدیم ترین شکل ادبیات است. قبل از اختراع خط نوشتاری، میراث فرهنگی یک ملت تماماً از طریق انتقال شفاهی حفظ می شد. در روزگاران کهن، سنت ها، آداب و رسوم، مفاهیم مذهبی، قهرمانی های ملی و ... به وسیله ی قصه گو از نسلی به نسل دیگر منتقل می شد. منشأ اولیه ی قصه ها در شب های دوردست گم است. قرن ها از عمر قصه های شفاهی می گذشت تا کسی یا کسانی به فکر تدوین یا بازآفرینی آن ها بیفتند. این موضوع در مور...

این مقاله بر تحلیل علمی-تاریخی آیین نوروز در هفت پیکر نظامی متمرکز است. مردمان فلات ایران از دیرباز هرساله با بیداری طبیعت در فصل بهـار، به پیشواز رویش گل ها و سرسبزی درختان کهن سال می رفتند و با جشنی نمادین همراه با نیایش هـایی آیینی به قدردانی از ایزدان می پرداختند تـا با جلب رضایت خدایان، به باززایی گیاهان و برکت­بخشی زمین کمک کنند. این جشن ملی با گذر زمان با نام نوروز از زمـان کورش بزرگ تاک...

نمایش یکی از گسترده ترین گونه های ادبی در جهان است،این گونه ی نمایشی به شیوه ی یونانی هیچگاه در ایران شکل نگرفت،اما نمایش در ایران در بستر دیگری به حیات ادامه داد،از جمله در آثار داستانی که ساختار و عناصر تشکیل دهنده ی آثار نمایشی را در خود جای داد؛هفت پیکر جز این گونه آثار محسوب می شود.این عناصر مشخص کننده و تمیز دهنده میان یک متن نمایشی با گونه های دیگر ادبی است لذا در بررسی هفت پیکر ما ناچار...

نظامی گنجوی را می توان به عنوان یکی از چهره های برجسته نماد پردازی در ادبیات فارسی به شمار آورد. در میان آثار ارزشمند این شاعر بزرگ، هفت پیکر اثری کاملاً رمزی است که هر یک از اجزا و تصاویر آن می تواند به صورت نمادین تفسیر شود. یکی از مهمترینِ این تصاویر، تصویر «غار» است که نقش پررنگ و برجسته ای در سراسر اپیزودهای (حادثه های فرعی) این کتاب ارزشمند دارد. سؤال اصلی این پژوهش، این است که ایماژ «غار» ...

یکی از موضوعات قابل توجه. که در شعر کلاسیک فارسی بازتاب گسترده دارد، ایام خاصی از سال و ماه و هفته است. که از جهت دینی و فرهنگی مورد توجه شاعران بوده است. در میان این شاعران، توجه خاص نظامی گنجوی. شاعر بلند پایه و داستان پرداز توانای قرن ششم هجری. به روزهای مهم سال و احکام خاصی که قدما برای این روزها در نظر داشتند، مشهود و مورد تامل است. این ایام که به مناسبت های مهم. مانند واقعه معراج رسول اکر...

نقد اخلاقی یکی از گرایش های متعدد نقد است که پیشینه ی آن به یونان باستان و دوران سقراط ، افلاطون و ارسطو باز می گرددو صاحب نظرانی چون سن مارک ژیراردن ، استفن گاسون ، سر تامس ویلسون و ... در غرب و اندیشمندانی چون فارابی ، ابن سینا ، ابن رشد و ... در مشرق زمین بر ضرورت اخلاق و وجود مفاهیم اخلاقی در کنه آثار ادبی تأکید می کردند . نظامی ، بزرگ ترین شاعر غنایی سرای ایران که همواره آزرده از شرایط حاک...

نظامی گنجه ای (م.۶۰۳ ق) در بیتی از شرفنامه، وقتی از «می» نام می برد، به منظور روشن کردن معنی کلام و جلوگیری از آمیختگی معنی حقیقی و مجازی می، توضیحاتی ارائه می دهد که در ضمن آن به بیت زیر اشاره می کند: «گر از می شدم هرگز آلوده جام              حلال خدا باد بر من حــــــرام» از آنجا که در قرآن کریم در چندین آیه، از جمله آیه های ۸۷و۸۸ سوره ی مائده تأکید شده که نباید «حلال خدای را بر خود حرام کرد»...

هفت پیکر یا بهرام نامه، چهارمین منظومة نظامی از نظر ترتیب زمانی، و یکی از دو شاهکار او در کنار خسرو و شیرین از لحاظ کیفیّت است. این اثر، دو بخش کلّی دارد: بخش اوّل مربوط به بهرام است که روایتی تاریخ گونه دارد، و بخش دومْ روایت هایی اپیزودیک از زبان هفت همسر بهرام است. ساختار این اثر، تحلیل ادبی آن را از دیدگاه مکتب روایت شناسی ساختارگرا ممکن می سازد. در تحلیل ساختاری روایت، شخصیّتْ دیگر به عنوان فرد ...