ابوریحان بیرونی دانشمند و فیلسوف مسلمان ایرانی از مهم ترین و تأثیرگذارترین چهره های علمی جهان اسلام در قرن چهارم هجری به شمار می آید. هدف ما در این مقاله بررسی نظر بیرونی پیرامون عدالت است. بنابراین به دنبال پاسخگویی به سه سوال در این مقاله هستیم که عبارتند از: برداشت بیرونی نسبت به عدالت، چگونگی تشخیص عدالت و در نهایت، تبیین سازوکار نهادینه شدن عدالت در جامعه. برای این منظور سه کتاب بیرونی یعن...

 افق بلند مکتب فکری انقلاب اسلامی؛ چارچوبی مطلوب برای تثبیت و تحکیم پایه‌های ارزشی آینده جامعه اسلامی ‌دارد. انقلاب اسلامی ‌در صدد زمینه­سازی تجدید عظمت تمدن جهان شمول اسلام است. و از این نگاه آینده انقلاب اسلامی‌یعنی بازسازی تمدن فراموش شده اسلامی‌ در جهان امروز. آینده مطلوب جمهوری اسلامی؛ تحولات عمیق فکری درمسایلی چون هویت ­یابی، استقلال­ طلبی، مدیریت، سیاست، فرهنگ، اخلاق، شناخت و ترویج ارزش‌...

پس از ظهور تمدن جدید غرب و نفوذ و گسترش روز افزون مظاهر جهان شمول آن در جوامع شرقی، یکی از مسائل مهم و اساسی این ملتها از جمله ایرانیان، چگونگی برخورد با این تمدن جهان شمول غرب بوده است. چه اینکه، آنان در این مواجهه، با دو رویه متفاوت از تمدن جدید غرب روبه رو شده بودند. در حالی که رویه کارشناسی و دانش تمدن جدید غرب، شامل نوآوری در زمینه دانشهای گوناگون؛ مانند: پزشکی، نجوم، دریانوردی، فیزیک، شیم...

عدالت یکی از ضروری ترین مفاهیم حوزه های مختلف علوم و به عنوان یک ارزش در تاریخ بشر مورد توجه اکثر مکاتب و جوامع بشری بوده است. اسلام به عنوان آخرین دین الهی و راه نجات بشریت، اصل عدالت را از اصول و سنت های تغییرناپذیر الهی می داند. براساس بینش اسلامی، جهان واقعیتی است که برپایه عدالت بنا نهاده شده است. بر این اساس هر فرد انسانی حق دارد که در تمام طول عمر خود از امکانات بهداشتی و درمانی برای رسی...

میزان مطالبه اخلاق یکی از مباحث جدیدی است که، باوجود سابقه پیشین در فلسفه اخلاق، در دهه های آخر قرن بیستم به صورت مبحثی جدی و مستقل در فلسفه اخلاق مطرح شد. این مفهوم، غالبا، براساس سه مولفه شمول، اولویت و شدت سنجیده می شود و سه نگرش کلی درباره آن وجود دارند که عبارتند از اخلاق حداکثرگرا، اخلاق اعتدال گرا و اخلاق حداقل گرا. این رساله، دارای دو بخش است. بخش نخست، علاوه بر تحلیل میزان مطالبه اخل...

دو عنوان عام و خاص در متون تفسیری، فقهی و ادبی کاربردهای زیادی دارد؛ خاصه این دو اصطلاح اصولی و بلاغی در عبارات مفسران قرآن کریم، فراوان به کار رفته است؛ امری که سبب اصلی آن توجه جدی این عالمان به جایگاه بحث از عام و خاص در تفسیر قرآن کریم است. محققان علوم ادبی در مواردی دریافته اند که الفاظ و سیاقاتی وجود دارد که کلام را صریح در یکی از این دو می گرداند و احتمالات دیگررا منتفی می سازد که از آن ...

در مقاله حاضر تلاش شده است پس از بیان مفهوم اخلاق زیستی، رابطه آن با حقوق بشر تبیین گردد. گروهی بر این باورند که اخلاق زیستی می تواند به تمامی در حیطه حقوق بشر قرار گیرد و اصولاً تفاوتی ماهوی میان این دو مفهوم وجود ندارد. از طرف دیگر برخی با انتقاد از حقوق بشر در عصر حاضر آن را بازیچه حکومت ها و پیرو سیاست های آن ها دانسته و خواهان استقلال اخلاق زیستی از حقوق بشر می باشند. در ادامه ضمن تلاش برای...

اسلام دینی فراگیر و جهان شمول است و از همان آغاز ظهور, خود را در حصارهای تنگ نژادی و قبیله ای محدود نساخت از همین روی پیامبر اسلام(ص) در سال ششم هجری در راستای رسالت جهانی خویش, با ارسال نامه هایی به سران ممالک هم جوار حجاز, ایشان را به اسلام فراخواند. طبری مورخ معروف در کتاب خود متن سه نامه از نامه های پیامبر(ص) به نجاشی ـ حاکم حبشه ـ, خسرو پرویز ـ شاهنشاه ایران ـ و هرقل ـ امپراتور روم شرقی ـ ...

مصونیت دولت، مانعی در راه اعمال صلاحیت محاکم دیگر کشورها می باشد و در عین حال این مصونیت به ماموران دولت به منظور اجرای موثر وظایفشان تسری می یابد. در مقابل، بسیاری از جرایم بین المللی توسط ماموران دولت با سوء استفاده از امکانات و اقتدارات دولتی اتفاق می افتد. بنابراین این فرضیه وجود دارد که مصونیت در این موارد نیز می تواند مانعی در راه اعمال صلاحیت محاکم دیگر کشورها باشد. در این مقاله با تفکیک...

یکی از تفاسیر و جنبه‏های عدالت اجتماعی عدالت به مثابه انصاف است؛ اگرچه برخی انصاف را تمام عدالت اجتماعی، و بعضی آن را عالی‏ترین سطح عدالت‏ می‏دانند. تحلیل انصاف به‏سان عدالت امری دشوار است؛ اگرچه انسان توشه‏ای ‏فطری از معرفت نسبت به این دو دارد و در عمل، منتظر به سرانجام رسیدن نظریات در این باره‏ نمی‏ماند. در سنت اسلام شیعی، انصاف از جمله اصول اخلاقی و حقوقی انسانی است. در این سنت بر انصاف به ع...