رابطه‌‌ی دین و سیاست در طول تاریخ، منشأ مناقشات فکری و مجادلات کلامی و معرفتی فراوانی بوده است. هگل و ملاصدرا را می‌‌توان آخرین فیلسوفان سیستم‌‌ساز شرق و غرب دانست. هدف این پژوهش بررسی وجوه تمایز میان آرای این دو فیلسوف پیرامون مناسبات دین و سیاست می‌‌باشد.پژوهش حاضر به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده و یافته‌‌ها نشان می‌‌دهد، دین و سیاست نزد ملاصدرا و هگل مفاهیمی متفاوت‌‌اند. هگل در فضای فلسفه‌‌ی...

مهدی بهشتی[1] ابن سینا در اواخر الاهیات شفا برهانی بر ضرورت وجود نبی اقامه می کند که مبتنی بر نیاز انسان ها به قانون در زندگی اجتماعی شان است. حال با توجه به مقدمه این برهان ممکن است این اشکال مطرح گردد که او با ابتناء آن بر نیاز انسان ها در حیات دنیوی به قانون و در نتیجه قانون گذار، به شائبه سکولاریزه یا عرفی کردن دین دامن زده است. برای پاسخ به این مسئله، ابتدا با بیان مقدماتی به شرح دقیق معنا...

موسی صدر یکی از بارزترین اندیشمندان و مصلحان مسلمان معاصر است که با رویکرد الهیاتی خود مسائل و معضلات اجتماعی را شناسایی کرده و در پی حل آن برآمده ­است. حضور این اندیشمند به طور هم زمان در دو حوزه نظر و عمل ، ضرورت بررسی و مطالعه آثار و اندیشه و نحوه عمل وی را دوچندان کرده است. این رساله با توجه به ادبیات موجود در موضوع الهیات اجتماعی ، و مطالعه آثار و اسناد برجای مانده از صدر، با استفاده از رو...

مسئله ضرورت بعثت پیامبران این سوال را به ذهن متبادر می سازد که آیا بشر برای سعادت دنیا و آخرتش به برانگیختن پیامبران نیاز دارد؟ و آیا بر حق تعالی لازم و ضروری است که انسان های برگزیده‏ای را برای هدایت انسان ها انتخاب کند؟ و آیا عقل بشر نمی تواند مصالح و مفاسد زندگی خود را تشخیص دهد؟ ما در این رساله برآنیم که دیدگاه های متکلمان امامیه را در خصوص ضرورت بعثت، بررسی کرده و انطباق آن را با آیات و ر...

آنچه در پی می آید، گزیده ای از ادلّه ی قرآنی و روایی درباره ی تقیّه و ضرورت آن است. در بخش نخست اموری مانند حفظ جان و پاسداری از کیان دین و جلوگیری از خونریزی های بیهوده، به عنوان ضرورت تقیه از منظر قرآن و روایات بحث و بررسی خواهد شد. در بخش دوم آشکار خواهد شد که تقیّه مستند به همه ی ادلّه ا ی است که در اثبات هر حکم دینی کارایی و کاربرد دارد؛ یعنی قرآن و سنّت و عقل و اجماع. بدین رو آیات دالِّ بر تقیّه ...

تقریباً عمدة روشنفکران ایران که در حوزة اندیشة امروزین ایرانشهری قلم زده‌اند، عقاید دینی را ‌بسان روشنفکران اروپایی سنت روشنگری، عامل واپس‌ماندن قلمداد می‌کنند. در تاریخ معاصر ایران، عرفی‌گرایی دوران مشروطیت، بناپارتیسم رضاشاهی، چپ‌گرایی و لیبرال‌باوری در دورة محمدرضا شاه و حتی ملی‌گرایی مستقل که میراث دکتر محمد مصدق بود، نمودهایی از چنین روند و باوری به شمار می‌آیند؛ اما بررسی تاریخ مدرن ایران ...

این رساله با موضوع آثار اجتماعی دین از دیدگاه قرآن، در چهار بخش با یک مقدمه و نتیجه تدوین شده که هر بخش از آن دارای دو فصل و هر فصل مشتمل بر مقدمه و نیجه می باشد. در بخش اول به ضرورت دین و تعریف دین پرداخته شده و فصل دوم در مورد سوال اصلی رساله که آیا دین دارای آثار اجتماعی است؟، در بخش سوم، آثار سلبیه دین در جامعه مثل فقر و ظلم مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است و مفهوم فقر از دیدگاه قرآن، عوام...

معنویت در جهان امروز، به چالشی در تعلق به دین و یا ضدیت با دین تبدیل شده است. انسان مدرن و پسامدرن با نگاهی به تاریخ و آینده، بین اشتیاق به معنویت و ترس و دل‌زدگی از دین و معنویت در تردید است. در این میان، برخی محتواهای ضددین، راکد، رادیکال و خشونت­گرا نیز به این تردید دامن زده­اند. از سوی دیگر، روش‌های کسب معنویت از طرق غیردینی نیز غالباً بدون عمق و توأم با رکود و محدودیت هستند؛ لذا آینده­ی جها...

نظر به این‌که هیچ یک از ادیان زنده دنیا به اندازه دین هندو به بدن آدمی نمی‌پردازد، بررسی موضع این دین در قبال بدن ضرورت دارد. مطالعه جایگاه بدن علاوه بر این که فرصتی است برای آشنایی با منبعی غنی از مفاهیم و اعتقادات هندویی درباره اهمیت معنوی جسم، امکان شناخت ژرف‌تر کیهان‌شناسی دین هندو را نیز فراهم می‌کند. از سوی دیگر به نظر می‌رسد گاه برابر انگاشتن آموزه‌های دین هندو با شیوه زندگی یوگی‌ها و عز...

آبادانی و پیشرفت، یکی از آرمانهای والای جوامع بشری است. ارائه الگوی مطلوب برای تحقق ایده فوق از ضرورت های اجتنای ناپذیری است که در تمامی مکتب های بشری و الهی بالاخص دین مقدس اسلام به آن پرداخته شده است. پرداختن به این موضوع، از نگاه دین، بالاخص قرآن کریم و حدیث معصومین (ع) وظیفه اندیشمندانِ مشفقی است که از منظر دین به پدیده های سیاسی و اجتماعی می پردازند، لذا این مقاله در پی آن است که با ارائه ت...