اقبال محققان ادبی ما به آثار منثور کمتر از متون منظوم است. حاصل آنکه  برخی از آثار منظوم فارسی با چاپ­ها و تصحیح­های مختلف،  با فرهنگ­ها و فهرست­های مناسب (فرهنگ­های واژگانی) در دسترس اهل فن  قرار دارد، در حالی که چه کم است تعداد آثار منثوری که این چنین  به جامعه علمی و فرهنگی ما عرضه شده باشد، گفتنی است  برای بازشناساندن اهمیت و اعتبار راستین  متون  منثور فارسی، در آن آثار، زمینه و امکان  کنکا...

تحقیق حاضر، یکصد وسی وپنج بیت از شواهد شعری به کار رفته در تفسیر مجمع البیان از ابتدای سوره ی مجادله تا انتهای سوره ی قیامت را شرح داده ونکات صرفی را به صورت مختصر بیان کرده سپس به بیان علت استشهاد به این ابیات می پردازد واشاره ای به سراینده ی آنها نیز می کند. مؤلف برای توضیح نکات صرفی ولغوی آیات وقرائت وشأن نزول آنها به شعرهای دوران جاهلی واموی وعبّاسی استشهاد جسته امّا به شرح آنها نپرداخته وم...

این رساله پژوهشی است در باره برخی از فعل های فارسی براساس نظریه مولفه های معنایی . این دیدگاه متعلق به چیف می باشد. نظریه چیف جمله را مجموعه ای از واحدها می داند که بر گرد واحد "اسنادی" جمع شده اند. واحدهای اسنادی را "فعل" و واحدهای اسمی را "اسم" می نامند. اسم و فعل واحدهای معنایی هستند نه واحدهای روساختی . فعل شامل حالتها و رویدادها و اسم شامل اشیاء فیزیکی و انتزاعی است . فعل هسته مرکزی جمله ا...

تفسیر «التبیان» تألیف شیخ طوسی، از مهم‌ترین تفاسیر شیعه و پراسنادترین آنها است و در جهان اسلام یک تفسیر جامع و شامل محسوب می‌گردد. در این تفسیر به موضوع دلالت الفاظ از حوزه ترادف و دلالت نحوی و صرفی، توجه و ملاحظات ویژه‌ای گردیده است. این مفسر با تأمل در الفاظ، به شناسایی لایه‌های معنایی مختلف آیات از همه دریچه‌ها از جمله صرف، می‌پردازد. به عبارت دیگر، او یکی از پیشگامان و بنیان‌گذاران...

پژوهش حاضر به شیوه مطالعه کتابخانه ای و میدانی، به مقایسه و بررسی دو گونه رستمکلایی و شیرودی از گویش مازندرانی پرداخته است. داده های این پژوهش در چهار بخش آوایی، صرفی، نحوی و واژگانی گردآوری و تجزیه و تحلیل شده اند. نتیجه تحقیق نشان داده است که گونه های فوق به رغم تعلق داشتن به یک گویش و تکیه بر قواعد مشترک ، از نظر آوایی، صرفی و واژگانی تفاوت هایی دارند که این تفاوت ها در بخش آوایی و صرفی تامل...

در نظریۀ ساخت اطلاع، موضوعات و مفاهیم متنوعی مطرح هستند که یکی از این موضوعات، مفهوم شناختیِ «تشخیص پذیری » است. مفهوم ذهنی تشخیص پذیری در زبان دارای نمود است. در این مقاله، تأثیر پارامتر تشخیص¬پذیری بر روی نمود زبانی در حوزه¬های صرف، نحو و نوا به صورت مقابله¬ا¬ی در انگلیسی و فارسی مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج این تحقیق نشان می¬دهد میزان تشخیص پذیری مصادیق بر روی نمود صرفی آن ها در دو زبان ا...

قلمرو این گویش شهر سبزوار در استان خراسان رضوی است که علی رغم شباهت ها، تفاوت های اساسی با سایر گویش های خراسانی دارد. پایان نامه ی حاضر در راستای معرفی بیشتر این گویش با اتخاذ روش تحلیلی- توصیفی به تبیین و توصیف ساختمان صرفی گویش سبزواری پرداخته است. داده های این گویش از چند طریق جمع آوری شده است: 1) شمّ زبانی خود پژوهشگر که در یک خانواده ی سبزواری بزرگ شده است. 2) ثبت و ضبط گفتار تعدادی از گوی...

شناخت معانی واژگان قرآن و تبیین میدان معنایی آنها از دیرباز توجه مفسران و قرآن­پژوهان را جلب کرده است. واژۀ ضلال و مشتقات آن از جمله واژه­هایی است که در قرآن از بسامد نسبتاً بالایی برخوردار است. این واژه در بافت قرآنی با اوصاف مبین، بعید، کبیر و قدیم آمده است. در این پژوهش کوشش شده است تا با روش توصیفی- تحلیلی و با تأکید بر ساختارهای مختلف صرفی و ترکیب نحوی آیات مشتمل بر واژۀ ضلال، معانی این واژ...

زبان همچون دیگر پدیده های اجتماعی و طبیعی پیوسته در تغییر و دگرگونی است؛ این تغییر در ابعاد مختلف زبان صورت می گیرد؛ یکی از مباحث زبانی در حوزه تحوّل های واژگان و واک هاست؛ گاهی در معنا و گاهی در تغییر مقوله ها و زمانی نیز در ابدال و قلب و تخفیف و دیگر گونه های آن؛ این مقاله می کوشد فقط مبحث کاهش تک واژهای اشتقاقی و صرفی در واژگان زبان فارسی را بررسی نماید و سهم تخفیف این تک واژها در میان تخفیف ...