تفسیر حقیقی تحولاّت بدیع در زبان فارسی ، تنها از راه مقایسه دیوان شاعران و نویسندگان بزرگ هر دوره و تطبیق موضوعات بلاغی بدیعی آن ها نسبت به یکدیگر ممکن است. از میان این بزرگان که اندیشه را با زیبایی و لطافت و جمال لفظ همراه داشته و به اوج کمال دست یافته اند میتوان به خاقانی اشاره کرد.سبک خاقانی ، مبتنی بر شگردها و عوامل بدیعی و بیانی است. توجه شاعر به جناس که باعث افزایش موسیقی شعر است ازاین امر...

تحلیل زبان داستان، بررسی معانی ثانوی آن اعم از معنای ثانوی اصلی و معانی ثانوی جانبی داستان و کشف ارتباط پیچیدۀ آن ها با یکدیگر  است. از منظر این پژوهش، معنای ثانوی اصلی در داستان، همان درونمایۀ آن است که معانی برآمده از عناصر و شگردهای داستان بدان دلالت دارند و در ارتباط با هم، شبکۀ پیچیده­ای از معانی ثانوی داستان را تشکیل می­دهند. این جستار، در خوانش مجموعه داستان­ «جایی دیگر»، اثر گلی ترقی، ش...

ایهام (  (equivoqueیکی از شگردها، ترفندها و امکانات زبانی است. این صنعت بدیعی را از انواع هنجار گریزی های معنایی می دانند که در محور همنشینی و مجاورت که مبتنی بر ترکیب است، به وجود می آید و کلام را با «ابهام» (ambiguity= ) که از عناصر زبانی و ادبی است، پیوند می دهد.«ایهام» نوعی شگفت کاری با زبان است زیرا وقتی مخاطب با کمی چالش و دقّت چند معنا - حتی گاه متضاد - را از لفظ و عبارت در می یابد، لذت و...

چکیده عبدالحمید جودة السحّار نویسنده معاصر مصری، از جمله نویسندگانی است که در داستان­نویسی معاصر عربی، رویکردی متعهّدانه در پیش گرفته­است. داستان کوتاه «وسوسة الشیطان» از مجموعه داستان «همزات الشیطان» از برجسته­ترین داستان­های او در این زمینه است. در این داستان، چالش­های درونی یک انسان در قالبی هنری، به خوبی بازتاب یافته است. این پژوهش با روش تحلیلی – توصیفی، میزان موفقیت نویسنده، در به کارگیری ت...

لیکاف و ترنر ( 1989 ) مسئلة خلاقیت شاعرانه را در کتاب فراترازاستدلالمحضبررسی، و دو ادعای مهم را در این زمینه مطرح کردند: 1. شاعران اغلب استعاره های مفهومی را که در شعر به کار میگیرند، با مردم عامی شریک اند. 2. خلاقیت استعاری در شعر نتیجة به کارگیری و تغییر استادانة این استعاره های مفهومی مشترک بر اثر بهرهگیری شاعران از چهار ابزار مفهومی ترکیب، پرسش، پیچیدهسازی و گسترش است. هدف اصلی این پژوهش، م...

پیام­های بسیاری در ادبیات، وجود دارد که قواعدصرفی و نحوی را در زبان مخدوش می­سازد. شکستن یا گذر از این قواعد، مخاطب را متوجه­ پیام جدیدی می­سازد. زبان ادبی معمولاً به طور آگاهانه و عمدی­، از هر قاعده­ای فراتر می­رود و به این اعتبار، شاید بتوان ادبیات را به معنای گریز از اقتدار زبان و انقلاب مداوم زبان خواند و شعر را گذر از یک معنا به معناهای بی­شمار. از طریق هنجارگریزی درمی­یابیم، شاعر با استفاد...

کمال الدین مسعود خجندی معروف به «کمال خجندی» و متخلص به «کمال» شاعر و عارف بزرگ قرن هشتم و از معاصران حافظ شیرازی است. کمال خجندی در شیوه غزال سرایی از شاگردان سعدی به شمار می رود. تأثیرپذیری های کمال خجندی از غزل سعدی در حوزه های گوناگون؛ مضامین و محتوا، ساختار کلام، ترکیب ها و عبارات، موسیقی کلام، وزن، قافیه و ردیف و نیز به کارگیری اسلوب معادله و تمثیل چشمگیر است. در متون بلاغی جدید، تمثیل یک...

غزل قلندری که با محور مبازره با ریا در ادب فارسی ظاهر شد، در شعر حافظ با شگردها و ظرایف هنری خاصی همراه می شود. در این دسته از غزلیات با درهم ریختن ارزش های معمول و عرف پسند، گونه های ارزشی متفاوتی شکل می گیرد. نظر به اهمیت نظام ارزشی حاکم بر این دسته از اشعار و جایگاه برجسته آن در تولید و تحول معنا، این پژوهش به بررسی و تحلیل این جنبه از گفتمان نظر دارد. نتایج این بررسی نشان می دهد حافظ با دنب...

اهلی خراسانی از شاعران شوریده و غزل پرداز و شیرین گفتار سده نهم و دهم هجری است که احساسات، عواطف و آرزوهای عاشقانۀ خویش را با شگردها و شیوه های گوناگون ادبی و هنری نسبت به گلرخان سیمینتن و مشکین مو، رندانه و ملامتگرایانه بیان کرده است . او در دو غزل از غزلهای خویش، به ماهرخساران و سیهچشمان کاشانی اشاره میکند و ضمن تعلق خاطر خود بدانها، برتری حسن و کمال آنها را از مهوشان چین و چگل و خوبرویان ملک...

یکی از مهمّ ترین هدف های پژوهش در زمینۀ متون ادبی، دستیابی به معنای ثانوی یا ضمنی متن است؛ زیرا این معنا برابر با ادبیّت متن است. معنای ثانوی، از راه زبان و عناصر گوناگونِ مرتبط با نوع ادبی بیان می شود که به طور کلّی و در اصطلاح، زبان آن متن نامیده می شود. در این جستار، در راستای بررسی زبان داستان کوتاه، معانی ثانوی به دو نوعِ اصلی و فرعی دسته بندی می شود؛ معنا یا معانی ثانوی اصلی که همان درون مایۀ ...