فلسفه دین که امروزه به عنوان یک علم شناخته می شود پیشینه چندانی ندارد. در این مقاله می کوشیم پس از تبیین ابعاد مختلف فلسفه دین تمایز آن را با کلام قدیم، کلام جدید، و الاهیات نشان دهیم. تعریف فلسفه دین تابعی از تعریف فلسفه و دین است. با توجه به اینکه تعاریف متعددی از فلسفه و دین وجود دارد، طبعاً تعاریف فلسفه دین نیز یکسان نیست. تعریف مورد پذیرش از فلسفه دین در این مقاله عبارت است از: فعالیتی عقلا...

فتح ایران توسط اعراب تحولی عمیق در ایران پدید آورد. این حادثه موجبات تغییر ساختار سیاسی، فرهنگی و اجتماعی کشور را فراهم آورد. در مواجهه با وضعیت جدید جریان‌های گوناگونی در ایران شکل گرفتند؛ در این میان کسانی بودند که نه تنها به دین جدید درآمدند، بلکه گذشته خود را به عنوان دوران جهل و شرک و پلیدی انکار نموده و غرق در شرایط جدید شدند. این گروه اسلام گرایانی بودند که خود را تنها با عناصر و مؤلفه‌ه...

مقالة حاضر به بررسی رابطة اینترنت، دین و فرهنگ مردم پسند می پردازد و می کوشد نشان دهد که اینترنت ضمن آنکه امکاناتی را در اختیار دین قرار می دهد، چگونه به عنوان پایگاهی برای تعاملی جدید میان دین و فرهنگ مردم پسند قرار می گیرد. در ابتدا، به این نکته اشاره خواهد شد که فضای مجازی حداقل به دلیل پنج ویژگی فضای مساعدی را برای گسترش ارتباطات دینی فراهم می سازد: 1. سرزمین زدایی و جهانی شدن بازار دین، 2....

«معنویت» نامی عام برای هر نوع فراروی و یا محدود نماندن در «زندگی روزمره» است. امروزه واژه معنویت به ویژه در فضای فکری انگلوامریکن، بیشتر به آن نوع فراروی اطلاق می شود که فارغ از الزامات دینِ نهادینه باشد. البته این رویکرد می تواند هم از جانب دین داران و هم بی دینان اتخاذ شود و صرفاً رویکردی است در معنایابی و تعیین محلِ شدن در هستی. مقاله حاضر می کوشد پس از شناسایی ویژگی های این رویکرد جدید به این ...

یکی از مباحث روشن و ضروری در کلام اسلامی مسئله ختم نبوت است، به این معنا که بعد از پیامبر اسلام6 پیامبری مبعوث نخواهد شد. اما تبیین فلسفه این مسئله در کلام جدید شکل نوینی به خود گرفته است و برخی روشنفکران مسلمان با نگرش و پرسش های برآمده از مدرنیسم به تحلیلی مغایر با تحلیل سنتی به آن پرداخته اند. آنان با نگاهی متفاوت بر این باورند که بلوغ و رشد عقلی بشر یا پویایی علوم جدید موجب ختم نبوت است. نو...

یکی از مباحث روشن و ضروری در کلام اسلامی مسئلة ختم نبوت است، به این معنا که بعد از پیامبر اسلام6 پیامبری مبعوث نخواهد شد. اما تبیین فلسفة این مسئله در کلام جدید شکل نوینی به خود گرفته است و برخی روشنفکران مسلمان با نگرش و پرسش های برآمده از مدرنیسم به تحلیلی مغایر با تحلیل سنتی به آن پرداخته اند. آنان با نگاهی متفاوت بر این باورند که بلوغ و رشد عقلی بشر یا پویایی علوم جدید موجب ختم نبوت است. ن...

یکی از مهم‌ترین مباحثی که امروزه در حوزۀ دین‌شناسی و درک تعالیم دین مطرح می‌شود، امکان فهم دین بر اساس قرائت انسانی و تجربۀ دینی است. وقتی از قرائت انسانی دین سخن به میان می‌آید، دو نکته به شکل توأمان مفروض و منظور گرفته می‌شود: اول آنکه امکان فهم دین برای انسان میسر است؛ دوم آنکه فهم دین منحصر به آنچه تاکنون تحت عنوان فهم ماورایی و الهی از دین مطرح بوده، منحصر نیست و می‌توان قرائتی انسانی از آ...

ادیان آسمانی برای همزیستی انسان ها در کنار یکدیگر قوانین الزام آوری را تشریع نموده اند و به جنبه های مختلف ارتباط آنان با یکدیگر پرداخته اند . در این میان دین اسلام که جامع ادیان گذشته است به این مسئله توجهی ویژه نموده است . در واقع دین السلام ضمن کافر خواندن گروهی که این دین را نپذیرفته اند به همه مسلمانان دستور داده است که به نحو احسن با غیر مسلمانان رابطه داشته باشند . به عبارتی دیگر مسلمانا...

قناعت یکی از فضایل ارزشمند اخلاقی است که مانع حرص ورزی و زیاده خواهی است و یکی از اصول ارزشی اخلاق اقتصادی در اسلام به حساب می آید. تمایل افراطی و شدید انسان به مادیات و لذات زودگذر دنیایی منشاء رذایل اخلاقی در جامعه می شود و باعث پایمال شدن حقوق انسان ها و باعث از بین رفتن سرمایه های مادی و منابع طبیعی می شود. یکی از راه های توسعه اقتصادی و پیشرفت همه جانبه جامعه ترویج فرهنگ ساده زیستی وقناعت...