چکیده                 دوران سلطان محمود و مسعود غزنوی(387-432ه.ق) از مهم‌ترین ادوارگسترش شعر فارسی است. شاعران این دوران، شاعران نیمه‌ی اول قرن پنجم چون عنصری، فرخی، عسجدی، منوچهری، عیوقی، ابوسعید و چند شاعر بی‌دیوان هستند که مجموعا بیش از 20600بیت از آنان برجای مانده است یکی از شگردهای اصلی  این شاعران، برای تقویت جنبه‌های مفهومی و ادبی انواع غنایی،‌ بهره‌گیری از اشارات دینی در شعر است. در این...

ادبیّات پایداری از مفاهیمی مانند شهادت، ایثار، جهاد، مقاومت و نظایرآن تشکیل شده‌است که تاکنون از دیدگاه معنی‌شناسی زبان به چگونگی ایجاد این معانی پرداخته نشده‌است. از سوی دیگر، معنی‌شناسی‌شناختی، تاکنون توانسته است مبنای بسیاری از پژوهش‌های زبان ادبیّات قرار گیرد. آمیختگی مفهومی نظریه‌ای در حوزة شناختی است که فوکونیه و ترنر برای معرّفی فضاهای آمیخته مفهومی و نقش آنها در ایجاد معنی و پیوستگی معنایی...

ژیل فوکونیه و مارک ترنر، موضوعِ استعارة مفهومی را موردی خاصّ از یک عرصة عامّ‌‌تر و وسیع‌‌تر دانسته‌‌اند؛ این عرصة وسیع‌‌تر، تحلیل سازِ کارِ دستگاه ذهن به وقتِ مواجهه با دامنه‌‌های مفهومی است. ایشان برای توصیف این فرایند، از اصطلاح «فضای ذهنی» یا «مفهومی» استفاده می‌‌کنند. آنان معتقدند که برای درک بسیاری از پیچیدگی‌‌های اندیشة آدمی، الگوی یک یا دو دامنه‌‌ای کفایت نمی‌‌کند، بلکه باید در تشریح اندیشة تص...

احساس، یکی از محوری‌ترین و نافذترین جنبه‌های تجربة بشر است. مطالعة احساسات نمی‌تواند بدون توجه به تحقیقات میان رشته‌ای انجام شود. یکی از این رویکردهایی که می‌توان بر اساس آن تحلیلی از احساسات ارائه داد، زبان‌شناسی شناختی است و یکی از مفاهیم مطرح در این رویکرد، استعارة مفهومی است. براین اساس، پژوهش حاضر با هدف بررسی چگونگی مفهوم‌سازی غم در اشعار مسعود سعد سلمان انجام شده است. براساس یافته‌ها، 14...

استعاره از جهت پویایی، تصویرآفرینی، ایجاز و گیرایی، بستر مناسبی برای نوآوری و خیال­آفرینی در عرصه سخن به ویژه شعر است. اهمیت استعاره در شعر چنان است که سخن­شناسان و نظریه‌پردازان برای آن جایگاه مستقلی قائل می­شوند. استعاره از گذشته تا کنون از موضوعات مورد بحث بلاغت و صناعت ادبی بوده است با این تفاوت که در دوره معاصر با نگاهی نو به استعاره پرداخته می­شود. یکی از مکاتبی که استعاره را فراتر از نگا...

احساس، یکی از محوری‌ترین و نافذترین جنبه‌های تجربة بشر است. مطالعة احساسات نمی‌تواند بدون توجه به تحقیقات میان رشته‌ای انجام شود. یکی از این رویکردهایی که می‌توان بر اساس آن تحلیلی از احساسات ارائه داد، زبان‌شناسی شناختی است و یکی از مفاهیم مطرح در این رویکرد، استعارة مفهومی است. براین اساس، پژوهش حاضر با هدف بررسی چگونگی مفهوم‌سازی غم در اشعار مسعود سعد سلمان انجام شده است. براساس یافته‌ها، 14...

یکی از مسائلی که در شیوه­شناسی شعر حافظ مورد بررسی است، گسستگی محور عمودی خیال و به زعم برخی حافظ­پژوهان نبودن توالی مفهومی میان بیت­های برخی از غزل­ها است، که از این رو حافظ از زمینه­سازان سبک هندی به شمار آمده است. در این جستار ما کوشیده­ایم تا با عنایت به جان­مایۀ شعر حافظ؛ یعنی عشق و بر پایۀ تداعی­ها و گسترش معنایی برخاسته از آن، که باعث آشفتگی و گسستگی ظاهری در پیوند بیت­ها می­شود، کانونی ...

نخستین گام برای فهم معنی عبارات و ابیات در متون، پی‌بردن به معانی صحیح و ترکیبات به کار رفته آنهاست. تاریخ زبان‌شناسی و مردم‌شناسی ایران نشانگر آن است که شناخت منظر و تصوّر آن، همه‌جا و همه وقت وجود داشته است و رابطه‌ای معنادار میان مفهوم و فضای متصوّر برای آن وجود دارد. منظر از واژگان کهن و پرکاربردی است که در شعر قرون اولیه هجری با ظاهری مشابه و معانی مختلفی به کار رفته است. . بارزترین ویژگی من...