برخی از شیعه‏شناسان غربی اصل اعتقادی عدل در شیعه امامیه را برگرفته از کلام معتزلی می‏دانند درحالی‏که این اصل اعتقادی از آموزه‏های نظری و عملی امام علی علیه‏السّلام نشأت گرفته است.عدل از نظر امامیه دارای شأنی وجودشناسانه است که از صفت عدل الهی آغازشده،در کیهانشناسی جریان یافته،و نهایتا از طریق انسان کامل که دارای شأن خلیفه اللهی است در کلیه شئون اجتماع بشری جریان می یابد بنابراین حتی اصل امامت مب...

دررمزورازجاودانگی هر اثری آراءونظرات مختلفی ابراز می شود وهرکسی از ظنّ خود علتی را بیان می کند؛ ولی وقتی به صورت کلی به نوع زندگی وآثارشاعران و نویسندگان بزرگ نگاه شود، آنهایی که آثار جاودان خلق کرده اند، ارتباط واعتقادشان به خدا محرز است وگویی به نوعی شهود دست یافته اند که آنها را درخلق آثارشان رهنمون است؛ لذا هرکسی که خودرادرمعرض فیض الهی قراردهدونورخدایی دردلش بتابدبراساس مراتبی که دراین عرصه...

وقف از نظر اسلام به عنوان یکی از ارزشهای تربیتی و فرهنگی مسلمانان است. وقف از امور و دریافتهای اخلاق انسانی است و به گونه ای که فطرت خویش آن را درک و حس دیگر خواهی او آن را ارج می نهد. این سنت حسنه در تمامی ادیان الهی توسط پیامبران بزرگ خداوند مدیریت گردیده و احکام صحت و ارتقاء آن در درگاه الهی برای بشر تبیین گردیده است وقف در شئون مختلف اجتماعی از گستردگی و تنوع برخوردار است.بر این اساس هدف ای...

یکی از اهداف اصلی اسپینوزا در رساله الهیات و سیاست که از مهمترین آثار او به شمار می رود، ارائه تفسیری مجدد از مفهوم قانون الهی است که به اعتقاد وی توسط «نور طبیعی عقل»استنتاج می شود. به اعتقاد اسپینوزا هر آنچه خداوند مقرر فرموده متضمن ضرورت الهی است؛ زیرا علم خدا با اراده او یکی است و این دو صرفاً در ذهن ما از یکدیگر جدا می شود. بنابراین، آشکار است که قوانین طبیعت همان فرمان های خداوند هستند که...

بلایا و امتحانات الهی یکی از سنّت های قطعی و عامّ الهی است که در طول تاریخ به عنوان یک دل مشغولی جدّی برای انسان مطرح بوده و سبب پیدایش نگرش های مختلف فکری در مورد فلسفه ی وجودی و ماهیّت آن شده است. در کلام اسلامی این مسأله در بحث حکمت الهی، علم الهی، عدل الهی، توحید در خالقیّت و توحید ذاتی مطرح گردیده است و اندیشمندان مسلمان پاسخ های مناسب به آن داده اند. امّا به دلیل اینکه زندگی روزمرّه ی مردم و جوا...

ازآنجا که غالبا زاویه دید امام خمینی در تفسیرآیات قرآن ، مبتنی بر این ساختار عرفانی است که کل تعینات خلقت بنابر استعداد وجودی ،آینه اسماء وصفات ربانی بوده و از حیات و شعور عالم غیب فیض می برند؛ می توانیم با توجه به جایگاه محوری قلب، نزد عرفا که به عنوان لطیفه ای روحانی ، دائما محل نزول و ادراک تجلیات شئون الهی بوده است، به اثبات شهود احوال باطنی آن در مراتبی همچون قرب ،ذکر وعبادت بپردازیم.چنین ...

یکی از مواضعی که رویکرد غیرشناختی فیلیپس آشکار می‌شود، دعا است. از نظر وی، دعا سخن گفتن با خدایی خارجی نیست؛ بلکه دعا به معنای آگاه شدن از وضع خود است. اصل دیگر دعا، مفهوم وابستگی است؛ بدین معنا که دین‌دار، همه شئون وجود خود ـ اعم از خیر و شر ـ را مدیون خدا دانسته، او را می‌ستاید و توقع ندارد که خدا در وضع امر او دخالت کند، وگرنه دعای وی خرافی می‌شود. این تفسیر از دو جهت قابل بررسی است: یکی اشک...

برآمدن حق در هر شأنی از شئون زندگی انسان، به معنای تلاش برای روشن کردن مسیر درست حرکت او و آسان کردنِ گام گذاشتن در آن است، و فرو رفتن به کام باطل، به معنای فراموش کردن این راه و روی آوردن به دیگر طرق است. در متون مختلفی همچون قرآن و نهج البلاغه و در حیطه های متفاوتی مانند سنت های الهی، به بحث و بررسی در رابطه با ویژگی های حق و باطل پرداخته شده است. در این میان بخش مهمی از این مبحث، با نگرانی ان...

مطالعه وتأمل در سیرتاریخی و روند تحولات نظریات فقیهی بنیادین پیرامون ماهیّت اراده وشئون مختلف آن ازجمله شیوه های کاربردی در انجام استنباط جامع و پویا ازمتون ومنابع فقهی به شمار می آید، شیوه ای که تاکنون کم تر بدان توجه گردیده یا بهتر است گفته شود پژوهش بنیادینی در این زمینه سامان نیافته است ،از آنجا که مطالعه وتحقیق درتاریخ فقهی اراده برای صاحب نظران و اهل تأمل و تعمق درحوزه مباحث فقه وحقوق امری...

از روشهای بیان افعال خداوند در قرآن، تعلیل نمودن هر یک از آنها به اسماء و صفات الهی است. وعد و وعید نیز فعلی از افعال خداوند است که با اسماء و صفات خداوند ارتباط تنگاتنگ دارد. اسماء و صفاتی که خداوند از آن برخوردار است در صدور وعد و وعید نسبت به انسان نقش اساسی دارد. در قرآن گاهی صدور وعد و وعید همراه با اسم یا صفتی از پروردگار بیان می-گردد و گاهی از مضمون آیاتِ وعد و وعید، مفهوم صفات الهی در بی...