خلیج فارس از چند دهه گذشته منطقه ای حیاتی- استراتژیکی و کانون مسئله امنیت منطقه ای و بین المللی بوده است.در این میان مقوله ی رقابت تسلیحاتی میان رژیم های عربی که در نهایت منطقه ی خلیج فارس را به یکی از مهمترین عرصه های این نوع رقابت تبدیل ساخته و عوامل موثر برشکل گیری،تشدید یا کاهش آن از اهمیت بالایی برخوردار است.تا آن جا که بدون داشتن درک و برداشتی منطقی از ریشه ها و عوامل موثر بر روند پر فراز...

فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، شرایط متفاوتی را پیش روی کشورهای پیشین اتحاد قرار داد که فدراسیون روسیه نیز یکی از این کشورها بود. چالش های فراوانی که روسیه در ابتدای فروپاشی با آنها دست به گریبان بود، بر سیاست خارجی این کشور تاثیر گذاشت و موجب نوعی ابهام و آشفتگی در این سیاست شد. این آشفتگی و سردرگمی، سطوح مختلف سیاست خارجی روسیه و به تبع آن روابط خارجی آن کشور در ابعاد دوجانبه، منطقه ای و بین الم...

با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، آسیای مرکزی به عنوان بخشی از گستره حوزه تمدن ایران، جایگاه ویژه ای از سیاست خارجی را به خود اختصاص داد. ایران نیز با وجود اشتراکات، پیوندها، فرصت­ها و مجموعه محدودیت ها و موانع داخلی و خارجی، سیاست ارتباط با این حوزه را به صورت دوجانبه یا چندجانبه آغاز کرد، اما توفیق ایران برای تأثیرگذاری در منطقه، منوط به گسترش هم گرایی و کاهش واگرایی و قدرت سازی از طریق ائتلاف و...

در زمان حیات اتحاد شوروی حضور قدرت های بزرگ در آسیای مرکزی به علت تسلط کمونیست ها بر بخش وسیعی از این منطقه و عدم تمایل قدرت های بزرگ (به ویژه آمریکا) برای درگیری با ابرقدرت شرق و به رسمیت شناختن حوزه نفوذ قدرت ها از سوی یکدیگر، کم رنگ و این حوزه (به جز مناطق تحت حاکمیت ایران) تحت نفوذ انحصاری اتحاد شوروی قرار داشت. از این رو ثبات نسبی در منطقه برقرار بود. اما بعد از فروپاشی اتحاد شوروی، اهمیت ...

به جرات می توان فروپاشی شوروی را به عنوان رفع یکی از تهدیدات تاریخی امنیتی ایران قلمداد کرد.با این وجود،تحول ژئوپلتیک مزبور موجد پاره ای تهدیدات امنیتی نیز برای ایران بوده است که در نوشتار حاضر به تعدادی از آنها در حوزه قفقاز جنوبی اشاره خواهیم داشت.تحلیل سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در منطقه قفقاز جنوبی با توجه به جایگاه ژئوپلتیک ایران و سابقه طولانی حضور سیاسی-فرهنگی ایران در منطقه قفقاز،پ...

چکیده موضوع: بررسی روابط ایران و چین در دولت نهم گردآورنده: سمیه شهرنواز خوشکاروندانی نخبه گرایان بر این باورند که قرار گرفتن شخصیت های جدید در رأس ساختار سیاسی و مسئولیت های اجرایی کشورها موجب تغییر سیاست خارجی واحد های سیاسی خواهد شد، از اینرو انتخاب آقای دکتر محمود احمدی نژاد در سال 1384 به عنوان رئیس جمهوری ایران، موجب تغییراتی در سیاست خارجی ایران و روابط آن با کشورهای مختلف گردید. در...

پس از فروپاشی نظام دوقطبی، این سؤال مطرح شد که چه نظم یا نظامی در انتظار ساختار روابط بین الملل است. بدیهی بود که ایالات متحده آمریکا تلاش گسترده ای برای تثبیت یک جهان تک قطبی به‏عمل آورد. اما اقبال تحقق چنین رؤیایی بسیار کم بود، زیرا این سیاست با مخالفت آشکار و پنهان تمام قدرت های دیگر روبه‏رو می شد. الگوی همگرایی منطقه ای اروپا که از پیش مورد توجه بسیاری از کشورها قرار گرفته بود، به پیدایش شک...

تحولاتی که در اواسط دهه 70، در نظام بین الملل رخ داد، اهمیت نفت و به تبع آن منطقه خاورمیانه، به ویژه خلیج فارس را افزایش داد. از همین رو، حفظ امنیت جریان نفت برای غرب و نظام سرمایه داری اهمیتی حیاتی داشت. سیاست دو ستونی نیکسون در خلیج فارس نیز در راستای سپردن امنیت منطقه به قدرت های منطقه ای بود. ظهور و موفقیت پدیده ای به نام انقلاب اسلامی در ایران هم معادلات امنیتی منطقه را بر هم زد و هم به طو...

در آخرین دهه های قرن گذشته، در خاورمیانه، یکی از بحرانی ترین مناطق دنیا، وقوع دو رویداد مهم، یعنی پیروزی انقلاب اسلامی در ایران و جنگ تحمیلی عراق علیه جمهوی اسلامی را به ترتیب در سال های 1979 و 1980 شاهد بودیم. جنگ هشت ساله افزون بر درگیری دو قدرت عمده منطقه، یعنی ایران و عراق، بسیاری از کشورهای منطقه و خارج از منطقه و حتی قدرت های عمده جهانی، مانند امریکا و شوروی را درگیر کرد.  از آن جا که ماه...

خروج انگلستان از خلیج فارس در سال 1971 که توام با بحران جنگ ویتنام بودایالات متحده را واداشت تا از طریق موکلان منطقه‌ای خود دکترین دوستونی خود را به عنوان راهبرد اصلی در خلیج فارس تعریف کند. با وقوع انقلاب اسلامی درایران توازن منطقه ای دگرگون شد. نگرانی از نفوذ کمونیسم و تحولات بعدی و بویزه جنگ ایران و عراق از عوامل حضور گسترده این کشور در منطقه بودند. تهاجم رژیم صدام به کویت حضور آمریکا در خلی...