روزگار صفویان از نگاه جامعه­شناسی و انسان­شناسی شایسته توجه فراوان است. دوره­ای که در آن بنیان­های اجتماعی، مذهبی، تاریخی و جغرافیایی این مرز و بوم دستخوش دگرگونی­های فراوان گردید. پژوهش حاضر، به بررسی یکی از مهم‌ترین سفرنامه­های دوره صفوی یعنی سفرنامه دلاواله پرداخته تا ضمن بیان گزارشی ملموس از وضعیت اجتماعی ایران عصر صفوی به تحلیل مردم­نگاری ایرانیان آن روزگار نیز بپردازد. هدف مقاله پاسخ به ا...

مقدمه: موضوع این جستار، مقایسه طنز اجتماعی دهخدا و سید اشرف‌الدین گیلانی می‌باشد. طنز یکی از گونه‌های ادبی زبان است که اساس آن بر تضاد و ناهماهنگی با نظام و قراردادهای ذهنی مخاطب بنا شده است. طنزپرداز با نیتی اصلاح‌گرانه، کاستی‌ها و معایب جنبه‌های مختلف زندگی را به شیوه مضحک و مبالغه‌آمیز به نمایش در می‌آورد. یکی از مضامین آثار طنزآمیز، طنز اجتماعی است که در آن نابسامانی‌ها و تیرگی‌های موجود در...

پژوهش در تاریخ اجتماعی برای کاربردی کردن پژوهشهای تاریخیاهمیت شایانی یافته است. تاریخ های محلی در این مطالعات اجتماعی، بهروشن نمودن حیات مدنی و میراث های فرهنگی و تمدنی کمک شایانیکردهاند. حمام های عمومی، به عنوان یکی از میراث های معماری ایران، ودستاوردهای اجتماعی و فرهنگی آن، برای پژوهش در تاریخ اجتماعی ومحلی ایران، و یافتن آداب و سنن فرهنگی و اخلاقی ایرانیان، بسیار مهماست. این پژوهش به روش توص...

در میان انواع شهرها، شهرهای استخراجی دارای ویژگی های خاصی از جمله تمرکز بالای فعالیت های صنعتی و معدنی، آلودگی های بالای زیست محیطی و مسائل اجتماعی ناشی از مهاجرت های شغلی و دوگانگی فرهنگی است که می تواند مسئله ناپایداری را در ابعاد زیست محیطی، اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی و کالبدی در محیط این نوع شهرها به وجود آورده یا تشدید نماید. بنابراین بکارگیری شاخص های ارزیابی، به منظور تعیین وضعیت ابعاد پای...

چکیده بررسی و تحلیل قضا و قدر از منظر آیات و روایات به وسیله محمد حسن سنگیان قضا و قدر از یک سو بر جایگاه علم، قدرت، اراده و عدالت الهی، سنن و قانون های لا یتخلف، و شعور و هستی در سراسر جهان(دنیا و آخرت) دلالت دارد و از دیگر سو، مسأله بَدا و نقش حیاتی اختیار و اعمال انسان (اعم از نیک و بد) را در تعیین سرنوشت خاطرنشان می سازد. قضا و قدر در حقیقت ارتباطی دو ســویه بین خالق یکتا به عنوان منش...

در سرزمین پهناور هند، سنن اجتماعی و عرفی مردم کاملاً آمیخته با اعتقادات دینی آنان است و حقیقتاً نمی توان تمایزی میان دین و عرف در زندگی فردی و اجتماعی افراد قائل شد. بـه همیـن دلیل تمـامی اصلاحات اجتماعی بـا دغدغه هـای دینی مردم درگیر می شوند و از سوی دیگر، گرایشات دینی نیز تعیین کننده ی بسیاری از قوانین و تعاملات اجتماعی هستند. از این رو، برای دست یافتن به شناختی دقیق از جامعه ی هند، به طور قطع ...

بلوچستان از ویژگی های اجتماعی و فرهنگی پیچیده ای برخوردار است. ترکیب جمعیتی شهر زاهدان از ملیت ها، طوایف و اقوام مختلف تشکیل شده و مجموعه ای پیچیده و ناهمگون بوده است. قوم بلوچ بیشترین شمار جمعیت را تا پیش از دوره پهلوی اول داشت ولی به تدریج به دلیل مهاجرت از شمار آنها کاسته شد بررسی زمینه های شکل گیری و تغییرات این ویژگی جمعیتی در شهر زاهدان ضروری است. این نوشتار درصد است تا با بررسی تحلیلی اس...

علامه محمد باقر مجلسی(1110 - 1037ه ق) فرزند مولا محمد تقی مجلسی، از علمای مشهور و نامدار دوره پایانی عهد صفوی است. به اعتقاد بسیاری از دانشمندان شیعی و غیر شیعی، وی مروّج مذهب امامیه در سده یازدهم هجری در ایران بوده، و از نخستین کسانی است که به ترجمه و نشر احادیث ائمه اطهار (ع) به زبان فارسی در ایران همت گماشت. این در حالی است که در آن دوران علمای برجسته، فارسی نویسی با نثر ساده و دور از تکلّف و...

منظومه ی خسرو وشیرین نظامی مدّتهاست که مورد توجِّه ادب دوستان قرار گرفته است و آثار نظامی آیئنه زندگی نمای مردم قرن ششم است . هرکس در آن تصویر خود و محیط زندگی و روابط اجتماعی و سنن ملی و مذهبی خویش را ناظر است و هر اثری که این خصوصیت را داشته باشد مورد توجّه خواهد بود .این اثر دلنشین کمال مطلوب ایرانیان گذسته را در زندگی مادّی و معنوی و ذوقیات ظاهر می سازد . به علاوه از مقایسه و تطبیق آن با وضع زند...

الشُّهب اللامعة فی السیاسة النافعةکتابی است در آیین مُلک­داری، آداب، سنن و سیره­ پادشاهی که عبدالله بن یوسف بن رضوان مالقی(د784ﻫ) دبیر و کاتب دربار مرینیان، بهدرخواست سلطان ابوسالم ابراهیم بن حسن مرینی(حک:760–762ﻫ) با هدف تبیین روش و آداب حکومت­داری برای سلطان مرینی نگاشته و در آن به بیان چگونگی اعمال سلطه سیاسی بر پایه عدالت اجتماعی پرداخته است. در نوشتار حاضر که در چهار بخش: مقدمه، معرفی کتاب، ا...