سقوط امپراتوری عثمانی (در سال 1922/م)، پیدایش دولت های جدید اسلامی، تشکیل دولت اسرائیل در درون قلمرو اسلامی و ضعف اساسی دولت های اسلامی، بیانگر وجود ناکارامدی ساختارهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی جوامع اسلامی در مقابل قدرت نوظهور غرب و به عبارتی گفتمان مدرنیته ی غربی بود. در این میان سرگشتگی ناشی از تقابل سنت و مدرنیته از یک سو و تمایل همزمان به نمادهای سنت و نوآوری های مدرنیته از دیگر سو، جوام...

در نگاه به تحولات معاصر ایران زمین دیدگاه های گوناگونی مطرح شده است. تلاش این نوشتار آن است که ضمن معرفی نظریه ی «اجتماع گرایی» (communitarianism) با بهره گیری از آن به بررسی تاریخ اندیشه ی سیاسی ایران معاصر بپردازد. الگوی اجتماع گرایی به عنوان یکی از رویکردهای پست مدرن، جریانی است که سنت فلسفی و سیاسی مکتب مسلط غرب؛ لیبرالیسم و برخی از مبانی دوران مدرنیته را به زیر سؤال برده است. با استفاده از...

هدف مقاله، تبیین ریشه های شکل گیری «توسعه بومی مستقل» در ایران بعد از انقلاب و عدم شکل گیری این قِسم از توسعه در کشورهای عربی خاورمیانه بر پایه مقایسه نقش آموزه های فقه سیاسی مذهب شیعه و اهل سنت در مواجهه با مستحدثه تمدن غرب است. مبنای نظری و روشی این مقاله، چارچوب تحلیلی ـ مفهومی وِبر در مطالعه نقش دین در دگردیسی های کیفی است. بازسازی نوع مثالی نظریه های فقه سیاسی شیعه و اهل سنت در برهۀ مورد نظر...

در روزگار قاجار با دو گروه از اهل معرفت مواجه می شویم، که یکی به ماده ی فرهنگی اسلامی مجال مواجهه با صورت های نوین فرهنگی را نمی دهد و مترصد است آن را در همان هویت پیشین مصون دارد؛ و دیگری، گروهی هستند که چندان دل در صورت ها و دستاوردهای درخشان تجدد دارند، که ماده ی فرهنگ بومی را برای دریافت و درک این نوظهورها حاوی هیچ استعدادی نمی یابند. مقاله، با رجوع به مبادی «هستی شناختی»، در صدد بیان این ن...

هدف از پژوهش حاضر بررسی رویکرد تعاملی در مواجهه با چالش میان سنت و تجدد و دلالت های تربیتی آن در نظام آموزشی ایران بود. بدین منظور سوال اصلی پژوهش آن بود که رویکرد تعاملی را در چالش بین سنت و تجدد مورد بررسی قراردهد و سپس دلالت های تربیتی آن را در نظام آموزشی ایران بیان کند. برای رسیدن به پاسخی مناسب از روش تحلیلی - اسنادی برای بررسی استفاده گردید. نتایج به دست آمده بیانگر آن است که، یکی از دلا...

مدرنیسم در دنیای غرب می تواند به فلسفه و فرهنگ دوره ی مدرن اطلاق شود. این دوره شاهد تجربیات بی سابقه در هنر بود؛ که در نقاشی از رئالیسم به امپرسیونیسم و اکسپرسیونیسم انتزاعی کشیده شد. این تحولات هم سو و هماهنگ با فرهنگ و هنر غرب شکل گرفت و مراحل تکامل خود را طی کرد. امّا این هماهنگی فرهنگی در هنر ایران شکل نگرفت. با وجود این، از اهداف این پژوهش آن است که مدرنیسم در سنت ایرانی جایگاهی دارد یا خیر...

این مقاله در پی پاسخ به این پرسش است که جمهوری اسلامی ایران و غرب در عصر جهانی‏شدن بر اساس چه نگرشی می‏توانند به همکاری و تعامل مطلوب دست یابند؟ فرضیه پژوهش این است که «اتخاذ هرمنوتیک رهایی‏بخش هابرماس بر مبنای گفت‏وگو، کنش و عقلانیت ارتباطی و نقد سنت و پیش‏داوری‏های تاریخی، در عصر جهانی‏شدن می‏تواند بین ایران و غرب تفاهم و توافقی نسبی ایجاد کند تا منافع‏ متقابل‏شان تأمین شود».  

ابعاد متافیزیکی معماری به همان اندازه ی ابعاد فیزیکی سابقه و اهمیت داشته است. افلاطون در مدینه فاضله خود روی این جنبه تاکید می نماید، ویلیام بلیک شاعر انگلیسی در شعری اورشلیم را شهر خدا می خواند و در نزد متفکرین اسلامی نیز به همین ترتیب این جنبه اهمیت می یابد. در مقاله حاضر به چهار وجه از ابعاد متعدد متافیزیکی معماری اسلامی پرداخته می شود. این وجوه عبارتند از: نقش متافیزیکی رنگ، نقش و طرح در مع...

مقالة حاضر به بررسی و معرفی سنت فکری و نظام معرفتی دو شاعر و پژوهشگر از دو جغرافیای فرهنگی متفاوت یعنی مولانا، شاعری از سنت فکری شرق، و ژاک سالومه، محققی از سنت فکری و نظام معرفتی غرب، می‌پردازد. آنچه منجر به این مقایسه شده، اقتباس ادبی سالومه از قصة «طوطی و بازرگان» مولانا در «قصة مرد عاشق»( (Le conte de l'homme très amoureuxاست. او از این قصه همانی را درک می‌کند که سنت فکری او به شکل آموزه در...