چکیده  تبیین حوزة معنایی واژگان تک کاربرد، در قرآن کریم امری است که در گرو شناخت معنای دقیق واژه است. در معناشناسی واژگان تک کاربرد، نخست، ریشه شناسی واژة مورد نظر و سپس، تبیین روابط مفهومی این واژه با دیگر واژگانِ مرتبط و در نهایت تبیین جایگاه واژة مورد نظر در مفاهیم مرتبط با آن، ارزیابی می­گردد. در این نوشتار، به ریشه شناسی، تطوّر معنایی، روابط مفهومی و در نهایت به معناشناسی واژة «امشاج» در قرآ...

خاصیت ترکیب پذیری کلمات از جمله موضوعاتی است که در علم نحو روسی به هنگام بر رسی نحوهء ترکیب کلمات با یکدیگر مورد مطالعه و بررسی قرار می گیرد ویژگی ترکیب پذیری کلمات را می توان در دوسطح متفاوت زبان، یعنی در دو سطح معنا و دستور مشاهده نمود. زباشناسان روس خاصیت ترکیب پذیری کلمات را در درون "گروه واژه های وابستگی " مورد مطالعه و بررسی قرار داده و بر این اساس در درون تمامی گروه واژه های وابستگی، کلم...

معنی­ شناسی شیوه ای است که به ما کمک می­کند واژگان را به طور دقیق بررسی کرده و به تحلیل معنای کلمات بپردازیم. خرابات یکی از مهم ترین واژگانی است که در عرفان جایگاه ویژه ­ای یافته و معانی متعددی دارد. سنایی شاعر قرن ششم، نخستین بار مفاهیم عرفانی را به زبان شعر بیان کرد و از واژه خرابات به عنوان یکی از واژگان کلیدی در اشعار خود بهره جست و به آن معنای عرفانی بخشید.      معانی متفاوت و بسامد بالای...

مقاله پیش رو تلاش دارد تا با در نظر گرفتن اصل ِ«ضبط دشوارتر، برتر است» (lectiodifficlilior)1 و نیز با در نظر گرفتن «ضبط اقدم نسخ» و بررسی «اختلاف نسخه ها» به توضیح و تشریح واژه «مری» که از واژگان مهجور شاهنامه است، بپردازد. به همین منظور، به بررسی ضبط های گوناگون بیتی که این واژه در آن به کار رفته است، پرداخته ایم، سپس از بین صورت های مختلف آن، با توجّه به مسائل نسخه شناسی و رویکردهای تحلیلی، واژ...

این مقاله بر آن است که به معنا شناسی سیاحت و گردشگری در قرآن کریم بپردازد تا با کشف معارف جدید از قرآن اندیشه نظام دار بودن آن معارف روشن شود. زیرا واژگان مترادف با گردشگری گاهی در بافت زبانی آیات ذکر شده است و گاهی براساس سیاق آیات و تفاسیر مربوط به آن، روشن می شود. این مقاله به شرح و تبیین واژه سیاحت و سپس واژگان دیگری که به این مهم در ارتباط است در حوزه های لغت، تفسیر و سیاق آیات  می پردازد....

با رواج نحله های هرمنوتیک یا تفسیری به ویژه سیاسی شدن رویگرد مذاهب از جمله اسلام در جهان معاصر موضوع مخاطب و منشا و نیت اولیه متون بحث روز شد و به تبع آن تحولات زیادی در مسایل شناخت شناسی و هستی شناسی به وجود آمد بر اساس آنچه علوم تفسیری به ما ارائه می نماید تحول در مفاهیم واژه ها مسلم و دایمی است و پدیدارها با تحول مفاهیم در ارتباطی ژله ای و تنگاتنگ هستند سیر تطور مفاهیم کندتر از سیر تطور مصاد...

ساختار انسان شناسی با تأکید بر تعالی شناختی از نگاه آیات قرآن مورد بررسی قرار گرفته است.  نویسنده با طرح شش نوع ساختار معرفت شناسی، زیست شناسی، جامعه شناسی، روان شناسی، روان کاوی و تعالی شناختی، معتقد است انبوه نظریاتی که بشر در طول تاریخ درباره ساختار آدمی داده مربوط به یکی از انواع پنج گانه نخست بوده و به ندرت درباره تعالی شناختی اظهار نظر شده است.  سپس به اهمیت تعالی شناختی پرداخته و تنهامعر...

 زبان مجموعه ‌ای از واژگان زنده و پویاست که همواره در حال نوزایی و گسترش معنایی هستند. در بررسی‌ های معناشناختی مطالعات زبان شناسی، چند معنایی ««Polysemy یکی از مهم‌ترین موضوعات قابل طرح در همة سطوح زبانی بوده که از آن جمله، می‌توان به چند معنایی واژگانی یا همان چند معنایی جانشینی اشاره نمود. در رویکردهای زبان شناختی نسبت به مفهوم واژگان، همواره با معانی ای روبرو هستیم که تحت تأثیر عناصر هم‌نشی...

چکیده در اسلام، یکی از کلیدهای اصلی ایمان، «صبر» معرّفی شده است؛ ولی دامنة معنایی این واژه در عرف عام، به قدری محدود شده که تنها در معانی «مکث، تحمّل سختی ها و قانع شدن در برابر وضع موجود» ظهور یافته است. براین اساس، مقالة حاضر بر آن است که در یک فرآیند تدریجی، با لحاظ معنای وضعی، مفهوم اخلاقی و معنای عرفی متداول در عصر نزول قرآن و پس از آن با نگرشی فراگیر به کلّ متن قرآن، به تحلیل و بازیابی معنای...

پژوهش های فلسفی تاریخ با توجه به کاربرد متفاوت واژه ی تاریخ، به دو شاخه ی متفاوت معرفتی (معرفت درجه اوّل و درجه دوم) تقسیم می شود. معرفت درجه اوّل فلسفه ی نظری یا جوهری تاریخ، و معرفت درجه ی دوم فلسفه ی تحلیلی یا انتقادی یا فلسفه ی علم تاریخ است. مقاله ی حاضر درصدد بررسی تمایز موضوعی، روش شناسی و غایت شناسی این دو شاخه ی فلسفه ی تاریخ است. خلط و آمیختن احکام و گزاره های این دو معرفتِ متمایز، باعث ...