نظام‌سازی مشترک معنوی برای چهار مصداق نظام‌شناسی در ساحت تکوین، نظام‌یابی در ساحت تشریع، نظام‌سازی در ساحت اعتباریات و نظام‌گزاری در ساحت عینی است. هرچند به معنای خاص ناظر به اعتبارات اجتماعی و سیاست‌گذاری عمومی است، ولی به معنای عام دربردارندۀ هر چهار ساحت بوده و قرآن مجید نیز به عنوان منبع معرفت‌شناسی دینی در ساحات چهارگانه ورود دارد؛ لکن در هر ساحت، به حسب آن ساحت. بر پایۀ تعریف مختار از نظا...

آدمیان در زندگی خود با بحران‌های محیطی و غیرمحیطی بسیاری مواجه‌اند؛ مسائل درونی، وجودی و عاطفی جزو مخاطرات غیرمحیطی است. چنین مخاطراتی از عوامل اساسی رنج به‌شمار می‌روند؛ روان‌شناسان، فیلسوفان و عارفان به این مسائل می‌پردازند و پاسخ‌های متعددی نیز برای رهایی از آنها در پیش می‌نهند. مولانا عارف مسلمان و کی‌یر کگور متأله مسیحی، هر دو در تأملات دقیق خود، به بحران درونی و وجودی انسان پرداخته‌اند و ...

از آنجایی که نگاه فِرَق اسلامی دربارۀ گسترۀ عقل بشری در شناخت دین گوناگون است. این مقاله بر آن است تا در جهت پاسخ به این پرسش‌ها که آیا اشاعره بر افکار ظاهرگرایانۀ خود باقی ماندند؟ یا عقل را ابزاری برای شناخت دین می‌دانند؟ مبانی فکری و نظری آنها از نظر عقل را بررسی و در نهایت این نتیجه را به اثبات رساند که: با وجود نگاه سنت‌گرایانۀ اشاعره نسبت به عقل (که بر اساس آن نقل را مقدم بر عقل می‌دانند و ت...

در این مقاله به بررسی تحلیلی شخصیّتهای اصلی داستان « دو زاهد » با نگاهی بر آنچه لکان از ساختمان نفسانی آدمی ارائه می دهد ، خواهیم پرداخت . ژک لکان وجود آدمی را به سه ساحت تقسیم می کند: « حیث خیالی » که همان دنیای جذّابیّتهای ظاهری و فریبندگی و فسون با عملکرد پرده پوشی نسبت به ضمیر ناآگاه ، است ؛ « ساحت رمز و اشارت » ساحت آرزومندی آدمی است که انقسام وجودی آدمی در آن مطرح می شود و « حیث واقع » که گو...

عقل و تعقل، مفاهیمی هستند که همواره، از سوی فلاسفه و متفکران ، در ظرف جهان بین یهای مختلف و به تناسب تعریف از انسان و تمایز وی از سایر موجودات «حیوان»، به صورت غایتمند مورد تأمل قرارگرفته اند. «تفکرِ تعقلیِ شیعی» به عنوان عنصری متمایزک ننده از سایر اندیشه های اسامی، آثار فلاسفه شیعه را تحت تأثیر قرار داده و باعث به وجو دآمدن، تعاریفی از عوالم عقلی و نیز تجلی آن در عالم جسمانی یا محسوسات گشته است....

حکیم ترمذی، عارف نامدار ماوراء النهر، از عارفانی است که دربارۀ انسان شناسی سخنان درخور توجهی دارد و مسئلۀ اصلی در این مقاله، چیستی انسان، ابعاد و ساحات وجودیِ او، و اهداف و مسیرش در زندگی از منظر اوست. روش پژوهش در این مقاله، نظام دهی داده بنیاد آموزه ها با رویکردی تحلیلی، در مسیر بازخوانی اندیشۀ این حکیم است. بخش مهمی از منظومۀ فکری حکیم ترمذی دربارۀ انسان، به مطالعۀ خلقت و ابعاد سرشتی او بازمی...

مجموعه فعالیت های سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و تبلیغی امام موسی صدر در لبنان در قالب یک جماعت ایمانی نظم و نسق یافت. امام موسی بر این باور بود که بدون طراحی و تحقق یک جماعت ایمانی که بتوان از طریق آن نیروهای اجتماعی و ظرفیت های مردمی را بسیج و سازماندهی کرد نمی توان روندهای موجود در جامعه لبنان را تغییر و یا بهبود داد. از اینرو امام موسی صدر تمرکز فعالیت های خود را بر ایجاد روابط پیوندی و ساخت یابی...

چکیده  فیزیک نیوتن نه تنها در ساحت علم فیزیک یک تحول بنیادی به‌وجود آورد، بلکه روش‌شناسی مورد استفاده نیوتن نیز بعدها الگوی غالب پژوهشگران علوم‌تجربی قرار گرفت. نکته محوری در روش‌شناسی "نیوتن"، عبارت‌است‌از تأکید بر آزمایش و استقراء و نیز محدود‌ساختن دامنة علم به ساحت پدیداری. "ایمانوئل کانت" به دلیل کارآمدی خیره‌کننده فیزیک نیوتنی، از یک‌سو تلاش کرد مبانی نظری فیزیک نیوتنی را تحکیم بخشد تا در...

از آن جایی که انسان، تنها موجودی است که امکان نیل به برترین جایگاه در عالم امکان را دارد؛ از طرفی، وجوه ممتاز انسان از سایر موجودات، ساحت های وجودی اش است که شکل دهنده ی شخصیت او و منشأ سعادت وی تا رسیدن به مرتبه ی جانشینی خداوند هستند، به ویژه ساحت معنوی و بُعد غیر جسمانی او؛ ضروری است که در این مسأله نظر دو حکیم معاصر، علامه طباطبایی و استاد مطهری را جویا شویم. علامه طباطبایی برآن است که ساحت ...

یکی از مشهورترین عناصر فلسفة نظری کانت، عبارت است از تفکیک میان ساحت شناختنی و ساحت ناشناختنی. موضوع اصلی این نوشتار عبارت است از نشان دادن ویژگی‌هایی که تقریر کانت از چنین تفکیکی را از برداشت متقدمان و اسلاف وی جدا می­کند. در این راستا، ابتدا توصیف مختصری از این تفکیک به دست داده شده است. سپس سابقة تمایز میان ساحت شناختنی و ساحت ناشناختنی در نزد پاره‌ای از فلاسفه به اختصار مورد بررسی قرار گرفت...