این مقاله به معرفی و ارزیابی معجم های موضوعی قرآن می پردازد. نویسنده نخست از ضرورت معجم موضوعی سخن گفته سپس اهداف معجم نویسی موضوعی را مطرح می کند. آنگاه پیشینه معجم های موضوعی را به صورت فشرده بررسی می کند و سپس معجم ها و فرهنگ های موضوعی قرآن را که به زبان عربی و فارسی منتشر شده است به صورت جداگانه بررسی و ارزیابی کرده نقاط قوت و ضعف آنها را بیان می کند و در پایان به ارزیابی «فرهنگ قرآن» فراه...

پژوهش های تطبیقیِ زبان ها این امکان را فراروی محققان قرار می دهد تا به میزان اثرپذیری زبان ها از یکدیگر پی ببرند و در مواردی رفع مشکلات دستوری و معنایی یک زبان را به کمک اسالیب زبان یا زبان های دیگر امکان پذیر می سازد. پژوهش حاضر با تکیه بر دستور زبان عربی و فارسی و مطالعات دستورپژوهان و فرهنگ نویسان این دو زبان، و نیز براساس روش تحلیلی- تقابلی به بررسی مفهوم «استعلا» بهعنوان یکی از مهم ترین معا...

بسیاری از آثار نویسندگان و شعرای فارسی زبان در طول تاریخ، متأثر از زبان دین و کتاب آسمانی (قرآن کریم) بوده است. ادبای ایرانی در شعر و نثر تعلیمی از زبان و فرهنگ عربی بسیار سود جسته اند و به طور مثال در گفتار خود از صناعات ادبی همچون ارسال المثل (= تمثیل)، اقتباس و یا حتی تلمیح از امثال عربی در تبیین، تفهیم و آموزش پیام خویش بسیاربهره برده اند چنان که عبارات حکیمانه عربی در متن شاه کارهای زبان ف...

زبان و ادبیّات فارسی به عنوان دومین زبان در تاریخ تمدّن اسلامی و مهم ترین زبان تأثیر گذار در زبان عربی، همواره مورد توجّه علما و ادبای عرب زبان به طور خاص و جامعه عرب به طور عام بوده است. آشنایی مجدّد جهان عرب با زبان و ادب فارسی در دوره معاصر به اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم برمی گردد. پژوهشگران و اهل ادب و نویسندگان عرب در قرن اخیر، تلاش هایی برای شناخت و معرّفی زبان و ادب عربی به جامعه عرب ب...

در این مقاله معانی لغوی کلمهء أم در قرآن کریم و در فرهنگ های زبان عربی مورد بررسی قرارگرفته و تلفظ این واژه به صورت تطبیقی در سایر زبان های سامی بیان شده است. کاربردهای گوناگون اسمی- فعلی- اصطلاحی و دستور زبانی ام در این مقاله آمده است. در این پژوهش وجود کلمات ثنایی (دو حرفی) در زبان های سامی نشان داده شده است. برخی از زبانهای سامی از جمله زبان عربی تمایل زیادی به ثلاثی کردن این گونه کلمات داش...

زبان به عنوان برترین پدیدة فرهنگی و تمدنی، یکی از مهارت‌هایی است که ما از سنت خارجی و اجتماع گویشوران کسب می‌کنیم. افزون بر این، زبان به عنوان مهم‌ترین عامل انتقال فرهنگ و میراث گذشته، نقش تعیین‌کننده‌ای در تبیین و ساماندهی افکار و اعتقادات افراد جامعه دارد که این عامل یکی از مؤلفه‌های اصلی تشکیل هویت، شخصیت و فرهنگ جوامع محسوب می‌شود. با نگاهی به روابط درهم تنیدة ایران و اعراب در ابعاد مختلف ف...

چکیده المعجم السیاقی للعبارات الاصطلاحیه یک فرهنگ متوسط عربی ـ عربی در حوزه ی فرهنگ های تخصصی زبان عربی است که بیش از دو هزار ترکیب و عبارت اصطلاحی را در خود جای داده است و توسط یک گروه سه نفره از نویسندگان عربستانی به نام های دکتر «محموداسماعیل صینی و مختار طاهر حسین و سید عِوَض الکریم الدوش» به رشته ی تحریر در آمده است. قلمرو زمانی این فرهنگ تخصصی مربوط به زبان معاصر عربی است و از آنجا که به ...

سرزمین اندلس را می توان مهم ترین چهارراه انتقال علوم طب عربی و اسلامی به اروپا دانست. این موقعیت منحصر به فرد به این حقیقت برمی گردد که شهر طلیطله در ابتدای قرن یازدهم میلادی مرکز مهم فرهنگ عربی و اسلامی بود. مترجمین اندلسی در انتقال این حرکت بزرگ علمی از جمله پزشکی، نقش به سزایی داشتند. ریموند طلیطلی، جرارد کریمونی، مرقس طلیطلی و دومنگو گونسالوو از مترجمینی بودند که آثار ارزشمندی از کندی، ابن ...