در علم کلام انسان‌شناسی از جایگاه بالایی برخوردار است و مباحث مهمی مانند «تکلیف»، «کیفیّت معاد»، «ثواب و عقاب»، و «وعد و وعید» بر شناخت حقیقت انسان مبتنی هستند. در مورد حقیقت انسان در میان متکلمان مسلمان دیدگاه‌های مختلفی ارائه شده است. دیدگاه غالب در میان متکلمان معتزلی تلقی ماده‌انگارانه از انسان است. از نظرآنها انسان همین پیکر مشاهَد است. در مقابل این نظریه، متکلمانی از امامیه مانند هشام بن حک...

عنوان پژوهش حاضر ، « مبانی اخلاقی ملاصدرا با تأکید بر معادشناسی او» است. در این راستا نظریات وی در زمینه موضوع و غایت اخلاق، فضایل و رذایل اخلاقی، حکمت نظری و عملی و ارتباط آن ها با هم ، مبانی انسان شناسی مانند نفس و اراده ، سعادت و شقاوت و مسئله سرنوشت ساز معاد مورد بررسی قرار گرفته است. تبیین ملاصدرا از پدیده مرگ، تجسم اعمال و تناسخ ملکوتی و تفسیر وی از جسمانیه الحدوث و روحانیه البقاء بودن ن...

چکیده ندارد.

برای مطالعه و بررسی هر دانشی ابتدا به شناخت زبان و اصطلاحات خاص آن دانش نیاز داریم، از این رو در سده های اخیر، مباحث ترمینالوژی (اصطلاح شناسی) اهمیت فراوانی یافته است. عرفان نیز دارای ترمینالوژی ویژه خود است و تا زمانی که فرهنگی جامع در این خصوص نداشته باشیم، هر گونه مطالعه هدفمند بی نتیجه خواهد ماند. این رساله کمکی است به تدوین تاریخی اصطلاح شناسی صوفیه است که مبتنی بر بررسی اصطلاحات دو کتاب...

عشق و محبت پدیده روحی بسیار مهمی است که ماهیت و ابعاد آن از چشم اندازهای متفاوت نیازمند تفسیر و تبیین است. بررسی مبانی محبت بین ارواح پیش از حیات دنیا یکی از معضل ترین مباحث این زمینه است که در پیشینه ی پژوهشی آن نیز هیچ تحقیق مستقلی یافت نشد. در این تحقیق با تأملات فلسفی و عرفانی و استفاده از منابع کتابخانه ای با روش استنباطی، توصیفی و تحلیلی به آن پرداخته شده است. در این پژوهش به سبک نوآورانه...

در طی سده اخیر، واژه مکان همراه با طیف وسیع معانی، تقریباً در تمامی فضاهای معماری مطرح شده است. ساخت مکان، به معانی و باورهای انسان تجسد بخشیده و ارتباط عمیقی با ساحت های وجودی انسان و ارتباط وی با محیط اطراف خود دارد. از این رو پرداختن به چگونگی ارتباط انسان با طبیعت به صورت تحدید شده در حوزه منظر و شناساندن نوع ارتباط شکل گرفته، گام اولیه در بررسی مفهوم مکان است. از سویی دیگر، باغ ایرانی به عن...

مرگ از دیدگاه مولوی، به معنی «قطع و پایان زندگی» نیست، بلکه «تولّد» و «آغاز زندگی جاودانه‌» دیگری است. در اندیشه مولوی، «مواجهه‌ مرگ با انسان»، «متناسب با شیوه‌ زندگی» و «رویارویی و مواجهه‌ انسان با مرگ» نیز «متناسب با شیوه‌ زندگی» اوست. دیدگاه‌های مولوی در این زمینه، در چارچوب «نظریه فراطبیعت گرایان» قرار می‌گیرد؛ زیرا وی، عامل اصلی معنا‌داری زندگی را عشق به خداوند و سیر و حرکت به سوی او و مرگ ...

در جستار حاضر، استعارۀ مفهومی «جهان هستی، درخت است» در سه متن عرفانی انسان کامل عزیزالدین نسفی، مرصادالعباد نجم‌الدین رازی و معارف بهاءولد بررسی می­شود. پرسش‌های پژوهش عبارت­اند از: 1. نویسندگان این آثار کدام‌یک از دریافت‌ها و تجربه‌های عرفانی ـ انتزاعی خود را دربارۀ عالم هستی با بهره‌گیری از قلمرو مبدأ درخت تبیین کرده‌اند؟ 2. از انطباق میان حوزۀ مبدأ و مقصد در استعارۀ مفهومی مورد بحث، چه جفت‌ه...

این مقاله به بررسی مسئلۀ وحدت نفس و روح یا دوگانگی آن دو می‌پردازد، از این‌رو، با توجه به حجم کمتر و نیز اعتبار بیشتر آیات - در مقایسه با روایات - ابتدا، به اجمال، به آیات مربوط به نفس و روح اشاره شده تا ضمن آشنایی با ادبیات موضوع، امکان طرح فرضیه تحقیق فراهم شود. فرضیه حاصل از مطالعات اولیه وحدت نفس و روح است که شواهد این فرضیه با مراجعه تفصیلی به روایات و نیز با مراجعۀ دیگربار به آیات شریفه ا...