روایت شناسی( Narratology ) دانشی است که به ارزیابی ویژگی روایت مندی( Narrativity ) و توصیف سازه های روایی می پردازد و از میان انواع روایت، روایت های داستانی دارای توالی زمانی و رخداد را مورد مطالعه قرار می دهد.   داستان حسنک وزیر در تاریخ بیهقی گرچه صحت تاریخی دارد؛ اما با توجه به نوع روایت بیهقی از این داستان و ظرایفی که از نظر ساختاری در دل آن نهفته است و نیز این نکته که هر یک از قهرمان‌های...

«هاویه» نخستین مجموعه داستان کوتاه ابوتراب خسروی است. به منظور دریافت شیوه نویسنده و تحلیل داستان‌ها، به کمک روش ساختارگرایی تودوروف پس از استخراج پی‌رفت‌ها، ژرف ساخت داستان‌ها را تحلیل کرده‌ایم. ژرف ساخت این مجموعه مبتنی بر مبارزه با زمان و مظاهر آن است. بررسی ساختار روایت‌ها نشان می‌دهد نویسنده آگاهانه در پی آن است که ژرف ساخت را در شیوه و ساختار روایت‌ها نیز بازتاب دهد و میان روایت و ژرف ساخ...

دو رمان زن وانهاده و جزیره سرگردانی آثاری شناخته شده و تاثیرگذار از دو نویسنده معروف زن، سیمون دوبوار و سیمین دانشور، می باشند. هر دوی این رمان ها داستان زندگی و تنهایی زنانی را به تصویر می کشند که توسط جامعه شان و در تقابل بین سنت و مدرنیته زمان خود دستخوش تحولات قرار گرفته و سرگردان رها شده اند. نویسندگان این دو رمان نه تنها از نظر سبک نوشتارشان در عصر خود و همینطور در جامعه خود شناخته شده هس...

ژرف‏ساخت حکایات بوستان خصوصاً حکایات تمثیلی ارتباط مستقیمی با زیبایی فکری اثر دارد. به همین دلیل بر آن شدیم تا زیبایی فکری پدیدآور را که سبب تأثیر‏گذاری و عمق بخشیدن به اثر می‏گردد با توجه به نظریه‏های ساختارگرایان برجسته‏ای چون تزوتان تودوروف و پراپ  تحلیل کنیم و از خلال ساختار و با توجه به نظریه‏های تودوروف و پراپ میزان انسجام فکری و پیچیدگی حکایات تمثیلی بوستان سعدی را واکاوی کرده و زیبایی فک...

چکیده: ساختارگرایی نوعی شیوۀ پژوهش است که به تحلیل ساختارها می پردازد و قواعد کلّی حاکم برآن ها را مورد بررسی قرار می دهد. یکی از رویکردهای ساختارگرایانه در ادبیات ، روایت شناسی(narratology) یا بررسی ساختاری روایت است. نخستین مطالعات رسمی در این زمینه ، تحقیقات ولادیمیر پـراپ بر روی یک صد قصّۀ عامیانۀ روسی بود ، که منجر به انتشار کتاب ریخت شناسی قصّه های پریان شد. وی ساختار روایی آن قصّه ها را درهف...

دخل و تصرّف در روایت ها و خلق روایت های جدید و احیاناً پیچیده تر، شیوه ای است که سنّت روایی فارسی بر پایه آن شکل گرفته است؛ از این رو، بسیارند روایت هایی که از رهگذر جرح، تعدیل، حذف و اضافه کردن عناصر و اجزای روایت، صورتی دیگر و گاه کاملاً متفاوت یافته اند. بررسی اینکه « چگونه روایتی تاریخی و ساده، به روایتی داستانی و پیچیده، تبدیل می شود»، « دست کاری های قصّه پردازان در روایت، غالباً از چه سنخی است»...

در این مقاله، ابتدا به اختصار تبارشناسی پژوهش های روایت شناختی را در آغاز قرن بیستم (یعنی پیش از شکل گیری رشته ای به نام روایت شناسی) بیان، و به طور مشخص ریخت شناسی روایت را در آلمان، روسیه و سنت آنگلو-آمریکایی معرفی می کنیم. سپس بخش عمده مقاله را به بررسی روایت شناسی ساختارگرا و تقابل های دوگانه، مقوله بندی عناصر روایی و رده شناسی روایت اختصاص می دهیم. در این بخش، مهم ترین آرای ژرار ژنت، استان...

نویسندگان زن در حوزه ادبیّات داستانی در برابر تقسیم بندی جامعه به مردانه و زنانه مقاومت می کنند، به مشکل هویّت و جایگاه زن ایرانی در یک مرحله تغییر و تحوّل اجتماعی می پردازند و تلاش زنان برای خودیابی را با انتقاد از جامعه مردسالار درمی آمیزند، امّا نوع و چگونگی این ایستادگی نیازمند تبیین است. هر نویسنده ای برای بیان اندیشه ها و مفاهیم خود علاوه بر انتخاب موضوع از روش، طرح، نشانه و شیوه های روایتگری...

چکیده روایت شنو یکی از چهار نقش اصلی در روایت (نویسندة واقعی، خوانندة واقعی، راوی و روایت شنو) است؛ از این رو آگاهی از ‏آن به شناخت ویژگی های متن روایی منجر می شود. پرسش مقالة حاضر این است که تأثیر علایق و واکنش های مخاطب در بسط ‏داستان و نحوة گسترش پیرنگ چگونه است؟ و روایت شنو چه نقش های دیگری در روایت دارد؟ روایت شنو در مثنوی بسیار ‏آشکار است؛ راوی مستقیم او را مورد خطاب قرار می دهد و مخاطبی ...

روایت شناسی داستان فرود سیاوش * مینا بهنام1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد دکتر محمّدجعفر یاحقی استاد زبان و ادبیّات فارسی   چکیده رویکرد روایت شناسیدرقالبتحلیل ساختاری متون به ما امکان می­دهد تا از طریق بررسی فرم یک اثر ادبی به نظام معنایی فراسوی آن دست یابیم. همچنین از گذر بررسی ساختار و عناصر شکل دهندة روایت­ها، در آثاری که حاوی قصه­ها و روایت­های گوناگونی از یک ژ...