یکی از ویژگی‌های بارز در آثار نویسندگان رئالیست، پرداختن به عناصر بومی است؛ به گونه‌ای که خواننده پس از مطالعة آن‌ها، با انبوهی از ویژگی‌های اقلیمی و منطقه‌ای روبه‌رو می‌شود که او را هرچه بیشتر با خصوصیات جغرافیایی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی زمان و مکانی که داستان در آن روی می‌دهد آشنا می‌کند. «نجیب محفوظ» و «احمد محمود»، دو رمان‌نویس مشهور رئالیست مصری و ایرانی هستند که به‌خوبی توانسته‌...

رابطۀ ادبیات و اجتماع، پیوندی دو سویه است، به گواهی سرشت و سرنوشت ژانر ادبی رمان در بیان ژانرها و قالب‌های ادبی، رمان بیش از دیگر پدیده‌های ادبی با اجتماع گره‌خورده است، از میان عناصر داستانی، درون‌مایه و شخصیت پردازی ظرفیتی بیشتر برای انعکاس وضعیت اجتماع در اثر دارند، برهمین اساس، در این جستار کوشش شده است دو رمان مشهور فارسی و عربی از حیث انعکاس درون‌مایه متأثر از جنگ جهانی دوم و شیوۀ شخصیت‌پ...

تزلزل بنیاد خانواده ایرانی در دورۀ معاصر، موضوعی است که توجه نویسندگان رمان ایرانی را به خود جلب کرده است. این مقاله، این موضوع را با رویکردی تطبیقی پی می‌گیرد و به مقایسه دو رمان «سمفونی مردگان» اثر عباس معروفی و «خانۀ ادریسی‌ها» اثر غزاله علیزاده می‌پردازد و سیر متلاشی شدن خانواده‌های ایرانی را به عنوان پدیده‌ای فراگیر و اجتماعی بررسی و تحلیل می‌کند. مرور اجمالی بر بسیاری از رمان‌های معاصر فا...

چکیدهاین مقاله به بررسی تطبیقی تاریخ‌مداری در رمان‌های «سووشون» اثر سیمین دانشور و رمان «سباق المسافات الطویلة» از عبدالرحمن منیف می پردازد. در این بررسی برخی از عناصر داستانی مانند شخصیت پردازی، زاویه ی دید، درون مایه و سبک مورد تحلیل قرار گرفته و چگونگی بهره‌گیری از این عناصر در جهت روایت تاریخی بررسی شده است. همانندی و تفاوت ها در زمینه پرداختن به رویدادهای تاریخی با محوریت استعمار، با توجه ...

جنگ ایران و عراق که در ایران با نام دفاع مقدس و در عراق و کشورهای عربی با عنوان «قادسیه صدام» و «جنگ اول خلیج فارس» شناخته می شود، از رویدادهایی است که بازآفرینی یادمانی آن در سال های بعد از جنگ در شهرهای مختلف ایران و همچنین عراق منظر شهرها را تحت تأثیر قرار داده است. جنگ ایران و عراق برای ایرانیان نسبت به عراقی ها یک تفاوت اصلی داشت؛ در جنگ ایران و عراق کشور ما مورد حمله قرار گرفت و مردم ما م...

هم رمان بوف کور وهم خشم و هیاهو دارای درونمایه های همسانند. دلیل این شباهت این نیست که یک نویسنده از کار نویسندة دیگر گرته برداری کرده‘ بلکه با کشف «ناخودآگاه همگانی» بوسیله کارل گوستاو یونگ‘ تحقیقاتی که ولادیمیر پراپ روی داستان های عامیانة روسی انجام داده وآن چه کلود لوی استروس درباره کارکرد زبان و اسطوره گفته‘ کاملاً روشن است که این شباهت ها بوسیله ناخودآگاه همگانی هنرمندان به وجود می آیند. اگ...

رمان به عنوان یک اثر ادبی، تقلیدی از زندگی واقعی است و به همان میزان که گفت­وگو در زندگی عادّی کاربرد دارد، از برجسته­ترین شاخصه­ها و از مهم‌ترین اجزای رمان نیز به شمار می­آید؛ امّا چنانکه می­دانیم، مکالمه از دیدگاه باختین مسئله­ای فراتر از گفـت­وگوهای صرف داستـانی است. از نظـر او هر اثر ادبی از دیدگاه مکالـمه­گرایی در دو سطح قابل مطالعه است. از یک سو هر اثر ادبی پاسخی است به آثار پیش از خود و ان...