نفت از عناصر اساسی در شکل‌دهی به نظام اجتماعی و سیاسی ایران معاصر و نیز یکی از منابع اصلی تأثیرگذار در ظهور و سقوط حکومت‌های ایران بوده‌است. دولت‌های تاریخ معاصر ایران هیچ‌گاه نتوانسته‌اند بدون نفت کشور را اداره کنند. وقتی که درآمد نفتی منبع اصلی تأمین هزینه‌های حکومت باشد، با نوسان این درآمد، اقتدار حکومت نیز دچار بحران خواهد شد. نحوة مواجهة دولت‌های مختلف ایران با درآمدهای نفتی و چگونگی هزینه...

طی دورة بیست ساله حکومت رضا شاه در ایران، اقداماتی برای نوسازی جامعه تحقق یافته بود که بر جامعه عشایر، به ویژه عشایر استان لرستان ، تغیرات بسیاری را تحمیل کرد. رضا شاه بدون در نظر گرفتن بنیان های اقتصادی، فرهنگی و نظامی حاکم بر جامعه سنتی عشایر، تصمیم به مقابله با این سنت ها گرفت. او ابتدا شورش های عشایری را سرکوب کرد؛ سپس با اعمال زور و خلع سلاح، عشایر را  به یکجانشینی واداشت و فرهنگ و سنن جام...

حکومت پهلوی با در پیش گرفتن سیاست هایی متفاوت از حکومت های پیشین تغییرات عمده ای را در تمام ارکان کشور از جمله نهاد وقف ایجاد کرد. سیاست هایی مانند سکولار بودن و مدرنیزه کردن کشور در دور ه ی رضا شاه و اصلاحات ارضی در دوره ی محمد رضا شاه در وضع اوقاف تأثیر مستقیم نهاد. بررسی وضعیت اوقاف اصفهان بر اساس سیاست های اتخاذ شده دغدغه ی اصلی این پژوهش است. سیاست سکولار (جدایی دین از سیاست) حکومت پهلوی ...

ایرج اسکندری یکی از سیاستمداران بزرگ جنبش چپ در ایران است. دوره ی زندگانی او (1286 – 1364.ش) با بسیاری از رویدادهای مهم داخلی وخارجی همچون کودتای رضاشاه ، جنگ جهانی اول و دوم، اشغال ایران توسط متفقین ، تشکیل حزب توده و فرقه آذربایجان مصادف بود که تأثیر بسیار مهمی در تاریخ معاصر ایران داشته اند. موقعیت خانوادگی و شرایط تاریخی دوران کودکی و نوجوانی اسکندری در شکل گیری شخصیت او نقش زیادی داشتند. ا...

پس از جنگ جهانی اول، در ایران و ترکیه رهبران نظامی (رضا شاه و آتاتورک) به قدرت رسیدند، حکومت های هر دو کشور در پی تأسیس نظمی نوین و مدرن بودند و در این راه اروپا و غرب را الگوی خود قرار دادند و چاره کار را در انجام سریع توسعه فراگیر به تقلید از غرب به عنوان تنها الگوی موجود دیدند. اما این دو کشور،که در همسایگی یکدیگرند و فرهنگی نسبتاً مشابه دارند، در زمینه توسعه اقتصادی تفاوت های چشمگیری با یکدی...

یکی از اقدامات روزگار پهلوی اول به عنوان دولت مطلقه مدرن، هویت سازی ملی بود. رضا شاه هویت اجتماعی مدرن را به گونه‌ای مدیریت نمود که با سایر اولویتهای وی از جمله دولت سازی و موقعیت وی در تعارض قرار نگیرد. این طرح متجددانه به واسطه مجموعه‌ای از ابزارها و روشها پیاده شده است. ازجمله این ابزارها می توان به تمرکزگرایی از طریق سرکوب نیروهای خودمختار( ایلات و عشایر و ولایات استقلال طلب)، تغییر نام کشو...

پژوهش حاضر به بررسی نگرش و راهبرد دولتهای نوساز در ایران معاصر طی یک دوره زمانی 80 ساله از انقلاب مشروطه تاکنون می پردازد.در این بررسی تلاشهای نوسازانه دولتهای قبل از انقلاب اسلامی(دولتهای رضا شاه پهلوی، محمدرضا شاه پهلوی) و دوره پس از انقلاب اسلامی (دهه اول انقلاب، دولت هاشمی رفسنجانی، دولت خاتمی) نشان داده می شوند. وجه مشترک تلاشهای نوسازانه دولتهای قبل از انقلاب اسلامی ، توجه به نوسازی اقتصا...

نقش علمای اعلام شیعه در انتقال و گسترش اندیشه ها و معارف شیعی در بین پیروان این مذهب بر کسی پوشیده نیست. اما چه عاملی موجب شده است که از میان خیل عظیم طلاب علوم دینی در دوره تاریخی مورد تحقیق فقط عده معدودی به عنوان "اعلام شیعه" شناخته شوند و در انجام این رسالت موفق تر باشند. آیا درجه علمی آنها در رسیدن به این عنوان و موفقیت در انجام مسیولیت شان آن ها را یاری نموده یا جدیت و پشتکار آن ها و یا ز...

در پژوهش پیش رو با عنوان «سیاست عشایری پهلوی اول درباره ایلات کرد با تکیه بر ایلات کردستان و کرمانشاه» با استفاده از روش «توصیفی – تحلیلی» سعی شده است تا به شرح و وصف برنامه هایی که دولت برای ایلات و عشایر اتخاذ کرده، پرداخته شود. همچنین با مطالعه دقیق بستر زمانی و مکانی دوره ای که در آن سیاست عشایری طراحی و اجرا شده، اثرات سیاست عشایری برای ایلات کرد مورد بحث و بررسی و تحلیل قرار گیرد. به این ...

موضوع اصلی این پژوهش مسئله‌ی توسعه در ایران است. مقاله در پی بررسی این است که نخستین دولت مدرن در ایران (پهلوی اول) در طی چرخه‌ی عمر خود، در مرحله‌ی سوم یعنی رشد سریع، متوقف گشته و نتوانسته به بلوغ برسد. گرفتاری در این مرحله از گذار را، به پیروی از ایزاک آدیزس، «تله‌ی بنیان‌گذار» خواند‌ه‌ایم. هدف این است که در چارچوب تحلیلی دوره‌ی عمر سازمان، ضمن توصیف چرخه‌ی عمر سازمانی پهلوی اول، به تبیین گرف...