تهاجمات اقوام بیگانه از جهاتِ مختلف در دورۀ ساسانی سبب تقسیم کشور به چهار ناحیه شد تا امپراتوری ساسانی بتواند از قلمرو خویش به بهترین شکل دفاع نماید. در جُستار حاضر می­کوشیم تا به بازشناسی و معرفی نام­جای­ها (شهرهای) مهم کوستِ نیمروز (جنوب، جنوب شرق) قلمرو ایرانشهر ساسانی در منابع تاریخی دستِ اول دورۀ ساسانی (متون پهلوی، اثر مُهر و...) و منابع جغرافیایی مورخان اسلامی قرون اولیۀ و میانی اسلامی بپرداز...

سرعنوان های موضوعی،ابزار تفهیم محتوای موضوعی مواد کتابخانه به مراجعه کنندگان می باشند .برای کارایی این ابزار ،هرسرعنوان،باید با رعایت سه اصل،ارائه شده باشد.این سه اصل عبارتنداز:خواننده، ویژگی ووحدت.برای اینکه فهرست نویس بتواند در ارائه هرسرعنوان موضوعی ،این سه اصل را رعایت کرده باشدفهرست سرعنوان های موضوعی به وجود آمده اند که سرعنوان های مندرج درآنها با توجه به سه اصل فوق ،تهیه شده اند .در بازی...

ابن سینا در مورد معاد جسمانی در آثار مختلف خود دو موضع کاملاً متفاوت داشته است. وی گاهی، پس از اثبات عقلانی معاد روحانی، می گوید معاد جسمانی را بر اساس قول پیامبر (ص) می پذیرد و گاهی، با نقد دلایل کسانی که به معاد جسم یا جسم و روح قائل اند، تنها معاد نفوس را می پذیرد. در هر دو موضع، وی با مشکل خاصی مواجه است. ابن سینا هنگامی می تواند به جسمانیت معاد از طریق پیامبر معتقد باشد که امکان آن را نشان ...

جلال­الدین دوانی بنابر اکثر آثار به جای مانده از او دارای مشربی اشعری بوده است و گرایش به اصالت ماهیت در آثارش فراوان دیده می­شود. وی در رسائل و کتاب­های خویش با این دیدگاه به تبیین نظریۀ «ذوق التأله» خود پرداخته است و به وحدت وجود در حق و کثرت ماهیات منسوب به حق قائل شده است. او به نوعی سعی دارد، علاوه بر حفظ مواضع اشعری خویش، از دیدگاه عرفا در مسئلۀ «صدور کثیر از واحد» تفسیری اشعری بیان کند. ...

مقالۀ پیش رو با هدف شناخت چگونگی تأثیر رسالۀ «هندسۀ عملی» بوزجانی بر شکل‌گیری نونگاره‌های هندسۀ پرگاری، در هنر و معماری سلجوقی نوشته شده است. گام نخست این پژوهش مطالعۀ جایگاه این رساله در سنت رساله‌های هندسۀ عملی است. این پژوهش در گام بعد، ساختار تزیینات هندسی تا زمان پدید آمدن رساله را مورد بررسی قرار داده و به روند شکل‌گیری و سیر تکامل سبک نوین برآمده از ساختار هندسۀ پرگاری پرداخته است که هم‌...

جستار پیشرو بر آن است تا با واکاوی چگونگی و چرایی حذف مؤنث از رسالۀ فلسفی - ادبی حیّ بنیقظان نشان دهد که اندیشۀ مذکر، در ساحت فلسفه، چگونه فرودستی اجتماعی زن را در متون تمثیلیخود بازتولید میکند. افزون بر این با وارسی زنانی که میوۀ درختاند انگارۀ نامآشنای واق در خیال –جغرافیایی شرح میدهد که جغرافیای اسلامی از رهگذر گیاهانگاری زن بر این برساختۀ اجتماعی –تأکید میورزد که زن، در قیاس با مرد، به طبیعت...

اگرچه منشأ نحوۀ ساخت و روش استفاده از ترازوی منسوب به ارشمیدس برای حل مسألۀ تعیین اجزاء یک جسم مرکب نامشخّص است، دغدغۀ دانشمندان بعدی در بارۀ پیچیدگی نحوۀ ساخت و خطای آزمایش انجام شده با آن واضح است. منلائوس برای حل این مشکل روشی برای حل مسأله مبنی بر محاسبات ریاضی عرضه کرده است. این روش به اطّلاعات اوّلیه‌ای احتیاج دارد که شامل وزن قطعات هم‌حجمی از خود فلزات و آلیاژ‌های تشکیل دهندۀ آن جسم است، ال...

فلسفۀ شوپنهاور، تا آنجا که به جهان به عنوان بازنم ود، نحوة شناخت و رابط ۀمیان فاعل شناسا و متعلق شناخت می پردازد، هم سو با فلسف ۀ نظری کانت وشناختشناسی اوست. هم رسالۀ دکترای شوپنهاور و هم بخش اول اثر مشهورجهان به عنوان اراده و بازنمود او صبغ ۀ شناخت شناسی کانتی دارند . خودشوپنهاور نیز اذعان کرده است که ف لسفهاش مبتنی بر فلسف ۀ کانت است . ویدر حوز ة شناخت شناسی انقلاب کپرنیکی کانت را می پذیرد. ه...

رسالۀ اثبات العقل المجرّد خواجه نصیر الدین طوسی و برخی از شروح و حواشی مهمّ آن به تازگی با تصحیح و مقدّمۀ خانم طیّبه عارف نیا به چاپ رسید. علی رغم سعی بسیاری که مُصَحِّح محترم در راه تصحیح این کتاب مبذول داشته است، متن عرضه شده از سوی او همراه با اشکالات و نابسامانی های گوناگونی است که این گفتار به قصد تذکار آن ها سامان یافته است. افتادگی عبارات یا جملات، اشتباه در ضبط کلمات، مقابله نشدن دقیق نسخه ها ب...