کوفی معقد یکی از اولین نمونه های کوفی تزیینی است که نقشینۀ گره از اجزای اصلی آن است. کوفی تزیینی و از جمله کوفی معقد در مطالعات پیشین همواره ترکیبی از کوفی ساده و نقوش تزیینی پنداشته شده است؛ ولی به نظر می رسد این خط کل منسجمی باشد که از تغییرات روابط هندسی در ساختار مفردات و مرکباتِ خط کوفی به وجود آمده است. از این رو، مقالۀ حاضر قصد دارد ضمن مطالعۀ روابط هندسی مفردات و مرکباتِ کوفی معقد به زمین...

طی فعالیت میدانی نجات بخشی در بنای فضل بن سلیمان برای نخستین بار، در منطقة آوه از استان مرکزی، تعدادی بسیاری کاشی زرین فام با تاریخ قیدشده بر روی آن ها (684ق) به دست آمد. در راستای شناسایی بیشتر این هنر در منطقة آوه، از طریق مطالعات کتابخانه ای و میدانی و با روش توصیفی- تحلیلی، نمونه هایی جهت بررسی و مطالعه انتخاب شدند. سؤالات اصلی پژوهش عبارت اند از: 1. عناصر اصلی تزیینی کاشی های زرین فام آوه ...

بر اساس شواهد مادی و منابع مکتوب موجود، سهم و نقش فلزکاری خراسان به ویژه در قرن 6 ه.ق که یکی از فعال‌ترین و برجسته‌ترین مکاتب فلزکاری در دورۀ اسلامی بوده در بروز تحولات اساسی در فن ساخت و تزیین آثار فلزی مشخص شده و جایگاه ممتازی به آن بخشیده است. بعد از حملۀ ویرانگر مغول و نابودی خراسان و فرار هنرمندان به سوی غرب، مکتب موصل در شمال عراق به همان جایگاه رفیعی رسید که پیشتر متعلق به خراسان بزرگ بو...

پژوهش حاضر در نظر دارد هنرهای تزیینی نخل گردانی محله «هِردَه» ابیانه را با توجه به معنای آن در زمینه فرهنگی و مناسکی اش بررسی نماید. نخل گردانی که در ابیانه مجموعه ای از هنرهای تزیینی و نمایشی است از مهم ترین رویدادهایی است که سالیانه همه بومیان را گرد هم می آورد؛ با توجه به این ارزش محلی نخل گردانی، بررسی هنرهای آن می تواند ابعاد مهمی از فرهنگ را نمایان سازد و از طرفی بررسی ف...

بیان مسئله :یکی از منابع غنی هنر ایران، نگارگری است که کاربرد نقوش زیبا و قوام‌یافته چه به‌ صورت هندسی، تجریدی و انتزاعی و یا طبیعت‌گرایانه در این هنر و زیرشاخه‌های آن به کثرت قابل‌ رویت است. نسخه هفت‌اورنگ جامی که در قرن دهم و در مکتب مشهد مصور شد از نسخ مشهور و ارزشمند دورة صفویه است. هم‌آمیزی سنت‌های مکتب هرات و تبریز در دورة صفوی و ترکیب آن با ویژگی‌های بومی و منطقه‌ای نگارگری مشهد، منجر به...

نقش مایه تزیینی واق که ترکیبی از عناصر گیاهی و صورتک های انسانی و حیوانات گوناگون است از قرن ششم هجری به این سو، زینت بخش بسیاری از آثار هنری می گردد. سرچشمه خلق این نقوش را مربوط به افسانه درخت سخنگو یا واق واق می دانند که میوه هایی به اشکال انسانی دارد. یکی از زمینه های آشنایی هنرمندان با این درخت افسانه ای را می توان به داستانی در شاهنامه فردوسی با عنوان اسکندر و درخت سخنگو مربوط دانست. در ق...

در این پژوهش سعی شده تا به بررسی نقوش دو بنای مسجد گوهرشاد و آرامگاه تاج محل پرداخته شود. این رساله براساس این فرضیه ی اصلی شکل گرفته که با توجه به تشابهات موجود در دو بنای نام برده، به خصوص تشابهات قومی و فرهنگی، این تشابهات چه تأثیری روی نقوش و کلیت ایجاد دو بنا داشته است. هم چنین با توجه به نقش و حضور زن در ایجاد دو بنا، چگونگی و تأثیرگذاری حضور زن نیز مورد بررسی قرار گرفته است. در فصول ای...

کار بر روی متون مقدس به واسطه ورود به جهان هنرمندانی که ایمان، اثر آنان را با وارستگی همراه ساخته، همواره با وسواسی خوشایند همراه است. این وسواس در خصوص بررسی هنر کتاب آرایی نسخ قرآنی از آن جهت لازم به نظر می رسد، که به واسطه احتیاطِ حاصل از نگرانی هر گونه تحریف در قرآن از سوی هنرمندان، همواره این هنر در طول تاریخ با تحولی پیوسته اما تدریجی و درونی همراه بوده است. به نظر می رسد اصول اولیه، در اک...

نیمه اول صفوی یکی از اعصار طلایی هنر کتابت قرآن در ایران است و سبک ها و مکاتب هنری شاخصی در شهرهای مختلف تحت حکومت صفوی پدیدار شده است. یکی از مکاتبی که همواره در طول تاریخ ایران نقشی کلیدی در هنرهای مربوط به کتاب­آرایی ایفا کرده است، مکتب شیراز می­باشد. نقطه اوج هنر تذهیب نسخ دست نویس و قرآن­نگاری در شیراز را باید در سال های قرن نهم و دهم ه. ق جستجو کرد. پژوهش حاضر در پی پاسخ به این سوال است ک...

بیشک جنبههای نمادین معماری و تزیینات بناهای تاریخی از اهمیت بسزایی برخوردار است. مطالعه و بررسی این بناها برای صاحبان اندیشه در تاریخ معماری این مرز و بوم ضرورتی انکارناپذیر است. چرا که این بناها در هر دورهای بیانگر رمز و رازهایی هستند که دستیابی به آنها ما را به شناخت اندیشهی معماران آن رهنمون میشود. این رمز و رازها در قالب نمادهایی به شکلهای مختلف هندسی، گیاهی، اسلیمی، کتیبه و... خودنمایی میک...