تبیین عقلانی نظریه امامت، از مهمترین و کارآمدترین ابزارهایی است که میتواند زمینه گسترش و صدور این اندیشه را به سراسر جهان فراهم آورد. از این رو، در این نوشته برآنیمیکی از نخستین تبیینهای عقلانی این دیدگاه را بررسی کنیم؛ تبیینی که به وسیله ابونصر فارابی ارائه شده است. او از نخستین فیلسوفان جهان اسلام است که به ضرورت وجود رئیس اول و جانشین او (امام) در مدینه فاضله توجه کرده و در اثبات آن استدلال ...

ملّاصدرا، بنیان­گذار حکمت متعالیه، دیدگاه­هایی دربارۀ اجتماع دارد. بر خلاف نظر کسانی که معتقدند، اجتماع در نظر ملّاصدرا مغفول مانده و او صرفاً به مباحث غیر دنیوی توجه نموده، ملّاصدرا با دقت حوادث اجتماعی دوران خود را زیر نظر داشته، به آسیب­شناسی اجتماع پیرامون خود پرداخته؛ و برای اصلاح امور به بیان راهکار پرداخته است. در نظر ملّاصدرا آسیب مهم جامعۀ دورانش آن است، که کسانی که به­حق سزاوار رهبری مردم ...

هرچند تاکنون در باب رابطه اخلاق و شریعت و نیز ارتباط متقابل آن دو با علوم گوناگون، از جمله سیاست، پژوهش های بسیاری صورت گرفته، تصویر روشنی از ارتباط اخلاق و سیاست در پرتو شریعت، برای حل ابهامات موجود، ارائه نشده است. دراین خصوص، ملاصدرای شیرازی، برای نشان دادن نسبت اخلاق و سیاست، دستگاه فلسفی ویژه ای بنا نهاد (حکمت متعالیه)، که جامع عقل و وحی بود، هرچند باید به این سؤال پاسخ داد که او چگونه توا...

فیلسوفان مشایی با طبقه بندی علوم به دانش های حِکَمی و غیرحِکَمی، بخشی از دانش سیاسی را در زمره دانش های حِکَمی تحت عنوان «سیاست مدن» قرار داده اند و بخش دیگر آن را که ذیل دانش فقه قرار می گرفت با نام «سیاسیات» جزو دانش های غیرحِکَمی جای دادند. هر چند هر دو دسته دانش های فوق برای «رئیس اول» و «رؤسای افاضل» بیانگر یک حقیقت به دو شکل متفاوت بود ولی «رؤسای سنت» حقایق سیاسی را نه براساس قواعد عقل که به وسیل...

چکیده مدینۀ فارابی بر انطباق فلسفه و دین استوار است و بخش عملی دین همان است که کلیاتش در فلسفۀ عملی بیان شده است. مدینۀ ابن سینا نیز مدینه ای است واقعی که به شریعت پیامبر (ص) تکیه دارد. حال مدینۀ ابن رشد چه ویژگی ای دارد؟ بر چه استوار است و در آن شرع چه جای گاهی دارد؟ در واقع، اگر اساس مدینۀ فارابی بر تقارن است و اساس مدینۀ ابن سینا بر شریعت، مدینۀ ابن رشد بر چه اساس و بنیادی شکل گرفته است؟ در...

موضوع پژوهش «موانع پرورش فضایل اخلاقی در نهج البلاغه» است. هدف از انتخاب این موضوع، شناسایی موانع رشد و پرورش انسان از منظر امام علی (?) است. فضایل اخلاقی به فضایل فردی، اجتماعی و سیاسی قابل تقسیم است. موانع پرورش فضایل، قابلیت تقسم بندی این گونه را داراست ،موانع فردی ، منظور موانعی است که توسط خود فرد به وجود می آید، در این پژوهش موانع فردی عبارتند از جهالت، غفلت، آرزوهای دراز و حب دنیا و آ...

مسئلۀ «جذابیت» در هر فرایند ارتباطی یکی از نخستین دغدغه های دوسوی ارتباط یعنی فرستنده و گیرندۀ پیام است؛  پیامی که واجد جذابیت باشد تضمین کنندۀ استمرار ارتباط و شکل گیری ارتباطی اثرگذار خواهد بود. هر دینی مبتنی بر مبانی اندیشه ایِ خود نظام ارتباطی خاصی را برگزیده که به تبع آن، شیوه ها و اهداف خاص در انتقال پیام تعیین می شود. لذا، ماهیت و الگوی جذابیت در پیام رسانی در هر نظام ارتباطی متفاوت و بست...

ادبیات آرمانشهری، از گونه های کهن و پرسابقه در ادبیات جهان است که در ادبفارسی نیز نمودهای متفاوتی دارد . یکی از کهن ترین متون فارسی که در این طبقه بندیجای می گیرد، ترجمة تفسیر طبری است که داستان شهری را روایت می کند که قوم هدایتشده ای از بنی اسرائیل در آن زندگی می کنند و پیامبر ( ص ) – در بازگشت از معراج و بههدایت جبرئیل - به آن گام می گذارد و طبری، در گفتگوی پیامبر با مردم آن، به توصیف آنشهر ن...

در اواخر نیمة دوم سدة نوزدهم میلادی در میان مسلمانان امپراتوری روسیه، جنبشی اجتماعی و فرهنگی درحال شکل گیری بود که به تأسی از شیوة ابداعی بنیان‎گذارش، اسماعیل‎بیک گسپرینسکی (1851- 1914م)، برای آموزش، یعنی «اصول جدید» به «جدیدیه» مشهور شد. رهبر این جنبش برای تبلیغ افکار خود به خلق آثار ادبی در حوزة شعر و ادبیات داستانی نو نیز دست یازید. در این مقاله، رمان دارالراحت مسلمانلری(1906م)، اثر ادبی آرم...