حوضه آبریز رودخانه ابهر، منطقه ای مهم در مطالعات باستان شناسی حاشیه شمال غربی فلات مرکزی، غرب و شمال غربی ایران به شمار می رود. مطالعه و شناخت این منطقه، با توجه به قابلیت های زیست محیطی و موقعیت جغرافیایی اش، در درک روابط منطقه ای و بر هم کنش های فرامنطقه ای میان مناطق جغرافیایی - فرهنگی یاد شده، بسیار مهم و درخور توجه است. با این وجود، تاکنون توجه چندانی به مطالعات باستان شناسی منطقه نشده و د...

سیستان نام سرزمینی وسیع در بخش های جنوب شرقی فلات ایران است که امروزه قسمت اعظم آن در خاک افغانستان واقع شده و با نام "ولایت نیمروز" خوانده می شود. سیستان ایرانی یا سیستان جنوبی که در شمالی ترین بخش استان سیستان و بلوچستان واقع شده، سرزمین نسبتاً همواری است که بیشتر زمین های آن از رسوبات و ته نشست های رودخانه هیرمند تشکیل شده است. "حوزه گیردی" یکی از حوزه های جغرافیایی بیست و دوگانه سیستان به ش...

هفتوان تپه واقع در شمال دریاچه ارومیه پس از کاوشهای گسترده در تپه حسنلو واقع در جنوب این دریاچه ودر جهت سنجش و آزمایش نتایج کاوشهای این محوطه مهم باستانی عصر آهن ایران بین سالهای 1960 تا 978 1 مورد کاوش قرار گرفته است. در این مقاله مجموعه سفالهای کشف شده از دوره 5 هفتوان (عصر آهنi) با روش تحلیل کیفی و توجه به دو متغیر عمده در زمینه سفالگری (تکنولوژی، فرم و شکل ظروف سفالی) مورد مطالعه و بررسی قر...

مناطق جنوب شرق ایران در نیم قرن اخیر کانون پژوهش ها و دستاوردهای مهم باستان شناختی در سطح ملی و بین المللی بوده اند. کشف بقایای متعلق به مراکز شهری عصر مفرغ به ویژه شهرسوخته یا تمدن حوزه هیرمند و هامون در استان سیستان و بلوچستان، شهداد و جیرفت یا تمدن حوزه هلیل رود در استان کرمان همه مهر تاییدی است بر اهمیت باستان شناختی، تاریخی و فرهنگی این مناطق. با این همه دانش ما در رابطه با فرهنگ های پیش ا...

کاوشهای صورت گرفته در گورستان خانقاه نشان دهنده ی تداوم سنتهای سفالی و تدفین عصر مفرغ قدیم در عصر مفرغ میانی و عصر آهن بدون هیچگونه گسیختگی فرهنگی می باشد. در کاوشهای فصل سوم نمونه گورهایی که می توان آنها را با عنوان کورگانهای کوچک نام گذاری نمود بدست آمد. این نمونه گورها در ایران برای اولین بار مورد کاوش قرار گرفته است و بنظر می رسد متعلق به عصر مفرغ میانی تا آهن بوده است. گورستان خانقاه در شه...

وقفه ای که در گاهنگاری هزاره دوم در شمال ایران وجود دارد، همیشه یکی از بزرگترین پرسش های باستان شناسان است. بسیاری از مطالعات سعی و علاقه خود را معطوف به پیدا کردن گسترش یک گونه سفالی جدید (سفال خاکستری) در شمال غرب تحت غالب «فرهنگی یکپارچه» کرده اند. بنظر می رسد که یک پیوستگی نزدیگی بین مواد فرهنگی که از شمال شرق و فلات مرکزی بدست آمده، وجود دارد. نیاز به یک بازنگری مجدد در میان شواهد و مدارک ...

دورۀ گذار از مفرغ به آهن یکی از بحث برانگیزترین و دیرپاترین باستان شناسی است و در واقع می توان گفت که قدمت بحث در این خصوص به قدمت خود باستان شناسی است. از این جهت این مبحث پرمخاطب و جنجال برانگیز، هم زمان است با دوره¬ای که بسیاری از باستان شناسان آن را سرآغاز تحولاتی بزرگ در بسیاری از مناطق می دانند. دوره ای که آن را زمان مهاجرت و فراگیر شدن اقوامی که آنها را هند و اروپایی، هند و ایرانی و در ن...

استان فارس از نقطه نظر باستان شناسی یکی از مهمترین حوزه های فرهنگی شناخته شده در ایران است که سهم چشمگیری در تحول تاریخ و فرهنگ سرزمین ایران داشته است. علیرغم مطالعات، کاوشها و بررسیهای فراگیر باستان شناسی در فارس، فقدان بررسی های منظم باستان شناسی در شهرستان کازرون موجب شده تا اطلاعات کمی از استقرارهای ادوار مختلف فرهنگی و ساختارهای اقتصادی، اجتماعی و سیاسی این منطقه داشته باشیم. شهرستان کازرو...

علیرغم مطالعات، کاوشها و بررسیهای فراگیر باستان شناسی در فارس، شهرستان کازرون همچنان ناشناخته باقی مانده است و فقدان بررسی های منظم باستان شناسی موجب شده است تا اطلاعات کمی از استقرارهای ادوار مختلف فرهنگی و ساختارهای اقتصادی ، اجتماعی و سیاسی این منطقه داشته باشیم. شهرستان کازرون در غرب استان فارس قرار دارد و یک منطقه کوهستانی است و وسعت این شهرستان 4119 کیلومتر مربع است. این منطقه دارای ویژگ...

یکی از راه های عمده درک برهمکنش ها و روابط فرهنگی جوامع باستان، آنالیز و مقایسه مواد فرهنگی با یکدیگر است. با توجه به اینکه هنوز مطالعات تطبیقی جدی در باب عصر مفرغ و هزاره سوم قبل از میلاد در حوزه مکران انجام نشده، پژوهش حاضر تلاش دارد تا با مطالعه و مقایسه گونه شناختی سفال عصر مفرغ مکران جنوبی، که از بررسی های میدانی جدید بدست آمده، با محوطه های همزمان در بلوچستان پاکستان به درک روشنی از روابط...