با گذشت نزدیک به هفت دهه از تأسیس نخستین فرهنگستان در ایران، تاکنون بررسی جامعی درباره واژه های مصوب فرهنگستان های متولی امر واژه گزینی در گذشته و حال صورت نگرفته و لذا هنوز بسیاری از مسائل نظری و مشکلات عملی این کار به درستی طرح نگردیده است. هدف این تحقیق نقد علمی اصول و ضوابط واژه گزینی فرهنگستان سوم (فرهنگستان زبان و ادب فارسی) و بررسی دقیق موانع پذیرش واژه های عمومی مصوب آن است. روش اتخاذ ش...

وجه، یکی از مقوله‌های گرامری فعل است که عموماً، در سه معنای اخباری، امری و التزامی، توجه زبان‌شناسان روسی و فارسی را برانگیخته است. ابزارهای زبانی برای بیان این مفاهیم، در زبان روسی و فارسی متفاوت‌اند. برای بیان وجه التزامی، در هر دو زبان، که بر قضیه‌ای غیر واقعی دلالت دارد، و تنها احتمال وقوع آن در گذشته و یا آینده می‌رفته و یا می‌رود، نه تنها فعل، بلکه عوامل زبانی متعدد دیگر تأثیر گذارند. هدف ...

در مقالة حاضر با گردآوری 745 واژة مرکب مفعولی به تحلیل معنایی این دسته از واژگان مرکب نحوی می پردازیم. در ارتباط با نقش بیرونی کلمات مرکب مفعولی می توان به تعمیمی دست یافت؛ بدین ترتیب که به طور عمده در طبقة صفات قرار می گیرند، هر چند تعدادی اسم نیز در این میان مشاهده می شود. همچنین بررسی معنایی واژگان مرکب مفعولی حاکی از آن است که این دسته از واژگان از دلالت برون زبانی (مصداقی) برخوردارند؛ از ا...

در این مقاله تلاش می­شود از طریق بررسی خطاهای نظام­مند نحوی فارسی آموزان­ عرب­زبان، اطلاعاتی درباره­ی رشد زبانی و نحوه­ی یادگیری آن ها ارائه گردد تا بدین­وسیله ضمن آشنایی با نظام ذهنی زبان­آموز، گامی مؤثر در جهت سازمان­دهی مواد آموزشی و انتخاب روش تدریس مناسب برداشته شود. در این راستا، تحقیق حاضر در چارچوب رویکرد تحلیل خطا در تلاش است تا خطاهای نحوی زبان­آموزان را بر اساس سه منشأ درون­زبانی، بی...

بررسی و مقایسه تفاوتها و شباهت های ترجمه ی درون زبانی و برون زبانی با تمرکز بر زبانشناسی متن. برای امر مقایسه میزان بسامد تصریح به کار رفته در ترجمه ی درون زبانی و نیز برون زبانی شاهنامه ی فردوسی مورد بررسی قرار گرفت.

برخی از آیات قرآن کریم افزون بر معنایی که در ضمن فضای سیاقی و بافت زبانی افاده می کنند،  قابلیت دلالت بر معانی دیگر، با چشم پوشی از سیاق متنی را نیز دارا هستند که از این معانی، در این پژوهش به مدلول فراسیاقی یاد می شود. کشف چنین دلالت هایی در کنار پایبندی به اصول و ضوابط تفسیری، در سایه جداسازی و تقطیع گزاره های قرآنی و یا فرانگری از تنگناهای سیاق متنی آیات، امکان پذیر است. شیوه بیانی بی بدیل، ...

اکثر پژوهش ها در حوزه زبان شناسی جنسیت بیانگر آن است که گویشوران یک زبان بر حسب جنسیت از گونه های زبانی متفاوتی استفاده می کنند که عمده تفاوت زبانگونه های جنسیتی در حوزه واژگان زبان، نمود آشکارتری نشان می دهد. زنان در مقایسه با گروه مردان با گرایش به گونه معیار زبانی، کمتر از واژگان عامیانه، دشواژه ها و صورت های غیرمعیار استفاده می کنند. متغیر سن نیز در راستای تخفیف این تقابل ها عملکرد قوی نشان...

این مقاله در پی نمایاندن محوری ترین و کانونی ترین تصویر در جهان ذهن و اندیشۀ مولوی است. نویسنده درصدد است با تجزیه و تحلیل این تصویر پویا و پرابهام در مثنوی با تکیه بر دلالت های سادۀ زبانی و صورت های بلاغی، الگوی اندیشگی شاعر را بررسی کند. مولوی چه آن زمان که در بلخ (خراسان) می زیست و چه وقتی که در معرض آفتاب شمس در قونیه قرار گرفت، محو تابناک ترین تجلی حق بود. در این پژوهش، ضمن اینکه به ویژگی ...

در این مقاله، ابتدا خلاصه­ای از نظریه­های مربوط به دلالت نام­های خاصّ در زبان را بررسی می­کنیم و سپس نظریۀ علّی نام­های خاصّ اونز را مطرح خواهیم کرد. از آنجا که نظریۀ اونز، از نظریه­های علّی و نظریه­های وصفی نام­های خاصّ، به یکسان نسب برده است، آشنایی اجمالی با این نظریه­ها برای فهم نظریة اونز سودمند خواهد ­بود. در بخش مربوط به نظریه­های وصفی، نظریه­های فرگه و راسل؛ و در بخش مربوط به نظریه­های علّی، ...