مسیحیان از بزرگ ترین اقلیت های دینی در دورۀ ساسانی به شمار می رفتند. با توجه به این که حکومت ساسانی بر بن مایه های آیین زردشتی استوار بود، مناسبات دربار ساسانی با مسیحیان، از جمله مباحث درخور توجه در دوران مورد نظر، به شمار می رود که در مطالعات تاریخی کمتر مورد توجه قرار گرفته است. از اینرو، در پژوهش حاضر، ضمن مروری مختصر بر چگونگی ورود مسیحیت به ایران در دورۀ اشکانی و گسترش آن در عصر ساسانی، س...

ایران سرزمینی با تمدن دیرینه که در دوره های ویژه ای از تاریخ خود، شاهد شکوفایی دانش پزشکی بوده است. در دوره ی ساسانیان علوم و آموزش های مکتوب گسترش یافت و دانش های یونانی، رومی، هندی و چینی در ایران جایگاه فرهنگی ویژه ای پیدا کرد و تالیفات و ترجمه ها در دانش پزشکی رواج یافت و تا آن اندازه رشد پیدا کرد که برای پزشکان طبقه ای جداگانه تعیین کرده بودند و پادشاهان ساسانی به شدت از پزشکان حمایت می کر...

مهاجرت تدریجی ایرانیان به هند، نفوذ اولیه آنان در دربار فرمانروایان محلی و کسب قدرت سیاسی که از دهه های میانی قرن هشتم آغاز شد به ماندگاری آن ها تا قرن سیزدهم هجری در دولت گورکانیان انجامید. برخی از این مهاجران در دربار گورکانیان به ویژه دوران پادشاهی اکبر، جهانگیر و شاه جهان، عنوان منصب دار که یک مقام نظامی بود کسب کردند و منشا اثر مهم در مظاهر مختلف فرهنگی و تمدنی از جمله معماری شدند. با این ...

حکومت مغولان به دلیل تحولات سیاسی، فرهنگی و نظامی خاصی که در تاریخ ایران و جهان داشته اند، از اهمیت خاصی برخوردار هستند. آنان در راستای سیاستهای داخلی که حول محور اقتصاد بود، سیاستهای خارجی خود را تعقیب می کردند. در منظومه قدرت و روابط حاکم بر ساختار سیاسی مغولان ، تنشها ،منازعات و رقابتهای داخلی از اهمیت خاصی برخوردار است. افتراقات خاندان مغول که تا پایان حکومت مغولان وجود داشت ، موانع و چالشه...

اوّلین تجربۀ روزنامه‌‌نگاری ایرانی، تقلیدی تفنّنی از روزنامه‌‌نگاری غربی بود که از سوی دربار قاجار و با انتشار نخستین روزنامۀ دولتی در سال 1253ق آغاز شد. روزنامه‌‌های دولتی که حاوی مضامین بی‌‌اهمیّتی چون وصف سیر و سیاحت شاه بود، به سبک منشیانه تحریر می‌شد و به‌عنوان رسانه‌‌ای برای قدرت‌‌نمایی و بیان شکوه و اقتدار نظام سلطنت به­چاپ­می‌‌رسید. زبان تک‌‌صداییِ دربار تنها سیاسـت‌‌های نظام سلطنت را تبلیغ...

قدرت گرفتن و به سلطنت رسیدن رضاشاه، محصول همراهی جمعی از روشنفکران و فعالان سیاسی و فکری، برای پایان دادن به وضع پرآشوب کشور و استقرار تمرکز سیاسی و برقراری نظم و امنیت در کشور بود. یکی از روشنفکرانی که در آن زمان یار رضاخان شد و او را تا رسیدن به سلطنت و بعد از آن همراهی کرد، عبدالحسین تیمورتاش بود. وی بعد از رسیدن رضاشاه به سلطنت، به پاس زحماتش، به وزارت دربار پهلوی انتخاب شد و در این سمت نیز...

کتابخانه همواره یکی از نهادهای مهم تشکیلات دربار سلسله های مختلف محسوب می شده و در ابتدا وظیفه آن گردآوری کتب از مناطق مختلف و تولید کتاب های جدید برای بهره مندی اعضای دربار و خاندان شاهی بوده است. با گذشت زمان و رواج تذهیب و تصویر و کتابت زیبا در امر کتابداری? بر اهمیت کتابخانه در چارچوب دربار افزوده شد و به تدریج وجه تزیینی بعضی از نسخه ها هم بر جنبه کاربردی آن پیشی گرفت و بدین ترتیب شماری از...

شیخ الاسلام یکی از مقام های مهم دینی در عصر صفوی است که به منظور رسمیت و گسترش فقه و عقاید شیعه دوازده امامی در دربار و مراکز ایالت ها وجود داشت. ظاهرا نحوه انتصاب افراد به این مقام در ایالت کرمان از سوی شاه و صدر به صورت موروثی بود که علاوه بر احراز شایستگی های علمی و مقبولیت های عمومی از پدر به پسر به ارث می رسید. شیخ الاسلام ها در حلّ و عقد و نظم امور و در عزل و نصب های سیاسی و امور حکومتی و ...

فرهنگ واژة دامنه داری است که شامل موضوعاتی نظیر سنن اجتماعی، سیاسی و فرهنگی می شود تا روزگار بیهقی کتب تاریخی معتبری همچون تاریخ بلعمی، تاریخ سیستان، تاریخ گردیزی و ... نوشته شد ولی هیچ کدام به دقّت و کمال اثر بیهقی نبود . از آنجا که آداب و رسوم هر ملّتی نمودار فرهنگ آن ملت است بنابراین با بررسی این آداب و رسوم از خلال متون گذشتگان می توان به آراء و اندیشه ها، رفتارها و سلیقه ها و در نتیجه آیین...

ادب و فرهنگ از آغاز عهد صفوى تا پایان آن عهد، تحوّلات چشم‏گیرى داشت که در دوران حکومت "شاه‏عبّاس"، به اوج خود رسید. با رسمیّت یافتن ایدئولوژى شیعى، صفویان راه نفوذ خود را در طبقات مختلف مردم یافتند و درنتیجه ادبیات، رنگ خاصّى به خود گرفت. پیروى و تأثیرپذیرى از شاهان تیمورى، باعث شد تا شاعران، چون دوره‏هاى گذشته، تحت حمایت دربار باقى بمانند امّا نه به عنوان ابزارى تبلیغى و تزئینى. شعر از یک سو در میا...