رمان سنگ صبور، اهمیّت ویژه‏اى هم از نظر ساختار داستانى و هم از جهت زبانى دارد، زیرا از اولین رمان‏هاى چند صدایى محسوب مى‏شود که تحت تأثیر آثار نویسندگان آمریکایى قرن بیستم، به ویژه خشم و هیاهو و رمان گور به گور فاکنر نوشته شده و از طرفى براى نخستین‏بار از عامیانه‏نویسى به عنوان سبک نوشتارى در تمام طول رمان استفاده شده است. هدف این مقاله که با استفاده از اطلاعات کتابخانه‏اى و روش استقراء، مبتنى ب...

چکیده نشانه‌شناسی به مطالعة نظام­های نشانه­ای در زندگی اجتماعی می­پردازد. نظریّه‌های نشانه­شناختی در زمینة تحلیل آثار هنری و تصویری نیز کارآمد است. نشانه‌شناسی در تحلیل متن بصری و سبک آثار هنری به گسترة معناهای متن نزدیک می‌شود. آفرینش هنری، عینیّت بخشیدن به زیباییست و در نگاه نگارگر ایرانی قلمرو زیبایی با عالم مثال قرین است. فضا در نگارگری ایرانی نمودیست از فضای ملکوتی و هنرمند در بیان آن از زب...

داستان «برداشتن تاج از میان دو شیر» یکی از روایت‌های نمادین است که در اثر جاوید حکیم فردوسی و حکیم نظامی با شباهت‌های فراوان و تفاوتی اندک نقش بسته است. در این مقاله با بهره‌گیری از نظریۀ «ژیلبر دوران» به بررسی کارکرد تخیّل شیر در دو منظومۀ شاهنامۀ فردوسی و هفت‌پیکر نظامی پرداخته شده است. نگاه ژیلبر دوران به اسطوره نگاهی ویژه است و کارکردی متفاوت دارد. از نظر او اسطوره‌ها مهمّ‌ترین تجّلی تخیّل است ...

اسطوره های ترکیبی پیکرگردانی موجوداتی هستند که انسان در تماس با حیوانات، گیاهان، طبیعت و حتی انسان های دیگر و به تجربه یا تخیل خود، خلق می کند. موجوداتی با سر ماهی و تن پلنگ و برخی با پای گور و تن پلنگ و یا موجوداتی که نیمة پایین تن شان اسب یا بز و نیمة بالای تن شان انسان است. داستان های هزار و یک شب منبعی گران قدر برای حفظ انواع این موجودات به شمار می رود. حضور همیشگی این غول ـ انسان ها، عفریت...

مفاهیم اسطوره‌ای به دلیل گستردگی آنها در عمق ساختارهای ذهنی انسان قسمت وسیعی از زیر‌ساختهای وجودی ما را تشکیل داده‌اند. شکار نیز به منزله آیینی بنیادین و دیرینه و به دلیل شاخصه‌های اسطوره‌ای در دایره مفاهیم اسطوره‌ای می‌گنجد. از جهتی این مثنوی سراسر مشحون از رمز و نمادهای اسطوره‌ای است که در برخی از موارد با شکار پیوندی وثیق برقرار می‌کند. از دیدگاه رویکرد اسطوره‌شناختی، بهرام در هفت پیکر تنها ...

شیر از جمله حیواناتی است که در ادبیات ملل مختلف در حوزه های گوناگون حضور دارد. در ادبیات تمثیلی ، تعلیمی و عرفانی زبان فارسی ، نقش های متعدد آن دیده می شود. آنچه در خور توجه است اینکه در تمام گونه های ادبی، شیر نشانهء عظمت و قدرتمندی و دلیری است و از این جهت با قدرت شاهی ارتباط دارد. همین امر موجب شده در داستانهای متعدد درباره قدرت با کنش هایی مختلفی درباره این حیوان و حضور آن مواجه باشیم.یکی ا...

بهرام چوبینه سردار بزرگ ساسانی، نقش عمده ای در تحوّلات سیاسی و نظامی اواخر عهد هرمزد چهارم و اوایل عهد خسرو پرویز دارد و شرح ماجراجویی های وی در بخش تاریخی شاهنامه، زمینه مناسبی را برای خلق حماسه ای زیبا، فراهم کرده است. بررسی دقیق محتوای این داستان، بروشنی حاکی از حضور عناصر و شاخصه های سروده ای حماسی، به سبک حماسه های بخش پهلوانی شاهنامه است. شخصیت برجسته بهرام چوبینه نیز با وجود همه کاستی های...

در این مقاله کوشیده­ایم دو روایت متفاوت از داستان حضرت ابراهیم(ع) را از نگاه سورن­ کرکگور و ایمانوئل لویناس بیان ­کنیم. این مقاله دو بخش دارد. بخش اول شامل تصویر اگزیستانسیالیستی کرکگور از ابراهیم است که می­کوشد برتری ایمان بر عقل را با تعلیق اخلاق تبیین نماید. کرکگور معتقد است تعلیق غایت­شناختی اخلاق، ابراهیم را از قاتل بودن نجات خواهد داد و لذا قربانی کردن اسحاق، به معنای تخطّی از اخلاق نیست. ...

شخصیت عنصر مهم داستان است که هماهنگ با طرح داستان شکل می‏ گیرد و هر یک از عناصر دیگر داستان بر محور آن عمل می‏کند. به دلیل اهمیت و محوریت عامل شخصیت، توانایی در امر شخصیت‏ پردازی متناسب با طرح داستان، یکی از معیارهای سنجش توان هنری نویسنده و از عوامل جاودانگی اثر است. در این مقاله با روش اسنادی- کتابخانه ای به بررسی شباهت ها و تفاوت های دو اثر «ملکوت» بهرام صادقی و «مسخ» کافکا پرداخته شده است. ...

روایت شناسی به عنوان بزرگترین ارمغان ساختارگرایی، یکی از مهم ترین حوزه های نظریّه ادبی مدرن محسوب می شود. در قرن بیستم میلادی، ساختارگرایان به پیروی از پراپ، در صدد ارائه الگوی کلّی در ساخت انواع روایت برآمدند. در همین زمینه، آ.ژ.گریماس، مشهورترین نظریّه پرداز روایت، از دامنه محدود مطالعات پراپ فراتر رفت و با ارائه الگوی کنشی و زنجیره های روایتی خود، تلاش کرد تا به دستور کلّی زبان روایت دست یابد و ...