اخلاق پروتستان و روح سرمایه داری، از مهم ترین نوشته های حوزۀ مطالعات تطبیقی و جامعه شناسی دین است که با وجود گذشت بیش از صدسال از پیدایش آن، هنوز هم گفت وگو بر سر آن، به ویژه در کشورهای توسعه نیافته، طراوت و تازگی دارد. چنانچه می دانیم در ایران اندیشه ها و آثار ماکس وبر - همانند مارکس و دیگران - دچار برخی بدخوانی ها و بدفهمی ها شده است؛ بر همین اساس، مقالۀ حاضر وجه همت خود را معطوف خوانش و توصی...

مسئله وحدت شخصی وجود از جمله مسائل عرفانی است که مورد قبول قاطبه اهل معرفت است، لذا برخی از ایشان در صدد برهانی کردن این مسئله برآمدند که یکی از ایشان مرحوم آقا محمدرضا قمشه ای می باشد. برهان ایشان مورد پذیرش عدّه ای از حکما و مورد مناقشه برخی دیگر قرار گرفته است که از جمله ناقدان آن مرحوم حکیم جلوه است که معاصر خود مرحوم قمشه ای می باشد. این مقاله به بررسی و نقد برهان مرحوم قمشه ای می پردازد، و...

چکیده این مقاله در صدد است در چارچوب نظریۀ گفتمان لاکلا و موف به بررسی گفتمان اصالت داریوش شایگان در دو کتاب «بت های ذهنی وخاطرۀ ازلی» و «آسیا در برابر غرب»(در دوره اول حیات علمی اش) بپردازد. گفتمان های اصالت، درطیفی از مفصل بندی غرب انتقادی تا غرب ستیزی، در دهۀ چهل و پنجاه شمسی در ایران با ساختارشکنی در هژمونی تمدن و تجدد غربی، صورت بندی شدند. بنیانِ گفتمان های اصالت بر تصویری از شکاف ها ...

تحلیل اسطورة آفرینش در منطق‌الطیر عطار چکیده اسطورة آفرینش یکی از مضامین محوری اساطیر جهان را تشکیل می‌دهد. این پژوهش بر آن است تا نمادهای بکار رفته در منطق‌الطیر را به عنوان یک اثر نمادین با اسطورة آفرینش مورد تحلیل قرار دهد. مطابق نتایج پژوهش، عطار در یک فضاسازی آگاهانه از بیت آغازین با توصیف آفرینش الهی به طور مبسوط داستان آفرینش کیهان را مطرح نموده است. وی با کمک انگاره‌هایی ماندالایی (نماد...

وجره یانه یکی از طریقت های راز آمیز بودایی است. در این طریقت یکی از آموزه های مهم مندله است. مقصود ما در این پژوهش نشان دادن اهمیّت و نقش معرفت شناسی مندله در منازل سلوک است. مندله در طریقت وجره یانه، نمادی است آئینی که مظهر وجه ازلی و طریق وصول به قلمرو ابدیّت است. این وجه ازلی ارتباط میان عالم کبیر و عالم صغیر را نشان می دهد. در واقع در طریقت وجره یانه از طریق فهم مندله است که می توان حقائق عال...

چکیده نویسندگان مقالۀ حاضر با تکیه بر معرفت‌شناسی پیشینی و پسینی، در پی بررسی مفهوم عدالت از دیدگاه‌های مختلف در اندیشۀ سیاسی غرب و اسلام هستند، که نمود آن را می‌توان در جدال اندیشه‌ورزی تاریخ‌مند و فراتاریخ‌مندگرایی در بحث عدالت مشاهده کرد. لذا، با انتخاب روش تفهمیِ حامد ابوزید، تلاش شده است تا در دو بخش مجزا و با گزینش اندیشمندانی از سه دورۀ کلاسیک، جدید، و معاصر مغرب زمین از یک ‌طرف و برخی ا...

روایت از شاخص‌های برجسته و از عناصر بسیار مهم در داستان، حماسه، اسطوره و بنیاد هرگونه جمله خبری است. تمامی دلالت‌های زبانی برای این‌که بتوانند به بهترین صورت پیام را از فرستنده به خواننده برسانند ازروایت استفاده می‌کنند. یکی از مسائل قابل مطالعه در روایت شناسی بررسی شخصیت است؛ به همین منظور در این مقاله ابتدا دیدگاه‌های مختلف درباره شخصیت به خصوص دیدگاه ساختارگرایان بیان، سپس به بررسی شخصیت در ...

هند سرزمین اسطوره ها است و کهن الگوها و ایزدبانوان در سروده های شاعران این دیار نمودی ویژه دارند. در این نوشتار برآنیم که نمود این کهن الگوها و ایزدبانوان را در غزل های بیدل دهلوی، بیابیم و دریابیم کدام یک از آن ها در ذهن شاعر بیش تر رسوب کرده، و به گونه ای ناخودآگاه، در زبان او پدیدار شده است.نتایج نشان می دهد که سه کهن الگوی زایش خداانگاری، زمین زایی، و گیاه (درخت) زایی در اشعار بیدل به کار ر...

هدف مقاله حاضر بررسی کتاب کشف الاسرار روزبهان بقلی شیرازی (متوفی522 ه.ق) از منظر اسطوره ای است. الیاده بر آن است که یادآوری و بازنمایی وقایع ازلی و زندگی کردن با اسطوره ها تجربه ای دینی است؛ زیرا شخص وقایع مهم اساطیری را دوباره تکرار و بازنمایی می کند و دوباره شاهد و ناظر اعمال خلّاق و آفرینندة موجودات فوق طبیعی می شود. شخص در زمانی ازلی قرار می گیرد، زمانی مقدس ودر مکانی مقدس با شخصیت های مقدس ...