ارزیابی عقلانیت نظری و عملی نظام باورهای دینی از مهم‌ترین وظایف و کارکردهای فلسفه دین است که موجب فهم مشترک عقلانی ما از ادیان می‌شود. در این زمینه، در این تحقیق، رویکرد جامع‌نگر انتخاب شده است که در آن به روش استقرایی معیارهای متفاوتی برای سنجش عقلانیت باورهای دینی استفاده می‌شود؛ معیارهایی مانند امکان اثبات برهانی، کلیت و جهانشمولی، ثبات و تغییرپذیری، انسجام درونی، بساطت و پیچیدگی، داشتن نتیج...

طرح مهم ترین پرسشهای حوزه های گوناگون فلسفه اخلاق در راستای دست یابی به ادراک و رهیافت خاص قرآنی در زمینه مباحثات نوین فلسفه اخلاق و داوری ارزشی رفتار است.  پانزده محور این بخش عبارتند از: تعریف اخلاق، ارتباط دین و اخلاق، بنیادها و خاستگاه اخلاق، قلمرو اخلاق، منشأ احکام و قواعد اخلاقی، مفاهیم و قواعد اخلاقی، نقش و تأثیر ثواب و عقاب در انگیزشهای اخلاقی، معیار و ملاک فضیلت اخلاقی، نسبیت و اطلاق د...

پیروان ادیان آسمانی همگی معتقد به زندگی بعد از مرگ بوده ، و آن را یکی از اساسی ترین مسائل مذهبی به شمار می آورند. عموم پیامبران همراه دعوت به توحید، از معاد و حیات پس از مرگ نیز سخن گفته، و ایمان به جهان آخرت را سرلوحه برنامه خود قرار داده اند . معاد و سرنوشت نهایی جهان بشریت از آموزه های مهم، حیاتی و مشترک ادیان آسمانی است که ازرهاورد تطبیق آن، دستاوردهای عظیم فکری و کاربردی نصیب آدمیان می شود...

امروزه همه فرهیختگان و باورمندان به ادیان الهی برای نیل به تفاهم و همزیستی دینی و انسانی، مراوده و گفتگوی دانشمندان مذهبی را لازم می دانند و تأکید می کنند که انجام این گفتگو ها موجب پیدایش حس تفاهم و درک حقیقی دینی خواهد شد. طبیعی است که محور اصلی این گفتگو ها متون مقدس و حیانی است. در این میان قرآن کریم و کتاب مقدس بیشترین پیروان الهی را به خود اختصاص داده اند. از این رو، یکی از محور های اصلی،...

دین زرتشتی، آیین زروانی و آیین مهر چنان با باورهای نجومی عجین شده اند که بدون درکصحیح این باورها، شناخت درست این ادیان و مکاتب تقریباً امکان پذیر نخواهد بود . از جملهباورهای دینی-نجومی که در این ادیان اهمیت بسیار دارد، بحث هزاره اندیشی و دوره های کیهانیاست. اخوان الصفا نیز که انجمنی سری و عرفانی در قرن سوم و چهارم ه .ق در بصره و بغدادبودند، رسائلی را تدوین نمودند که آکنده از باورها و آرای دینی- ...

پرسش اصلی نوشتار حاضر این است که آیا فلسفة دین و الهیات موسوم به جهانی، می‌تواند با رویکرد اسلامی دنبال شود یا نه؟ فلسفة دین اجمالاً عبارت است از تأمل عقلی بیرون‌نگرانه در باب دین. این قسم معرفت، از سنخ فلسفه‌های مضاف و معرفت درجة دوم است و آشکارا از کلام (الهیات)، دین‌پژوهی و فلسفه متمایز است و با بهره‌گیری از توانایی عقل نظری، به ارزیابی معتقدات ادیان و پدیدار عمومی دین می‌پردازد. در این نوشتا...

گریز به جهان آرمانی در مواجهه با سختیهای زندگی واقعی حسی شناخته شده در وجود آدمی است که از دیرباز به عرصۀ ادبیات راه یافته است. یکی از درونمایه­های اصلی در آثار سهراب سپهری و نازک الملائکه که از طلایه­داران شعر فارسی و عربی در دوران معاصر به شمار می­آیند، همین درونمایۀ قدیم است. این دو در ترسیم جهان مطلوب خود از دو خاستگاه مشترک فکری بهره برد­اند که وجه مشترک آنها، نگرش استعلاییِ مبتنی بر گذر از...

گریز به جهان آرمانی در مواجهه با سختیهای زندگی واقعی حسی شناخته شده در وجود آدمی است که از دیرباز به عرصۀ ادبیات راه یافته است. یکی از درونمایه­های اصلی در آثار سهراب سپهری و نازک الملائکه که از طلایه­داران شعر فارسی و عربی در دوران معاصر به شمار می­آیند، همین درونمایۀ قدیم است. این دو در ترسیم جهان مطلوب خود از دو خاستگاه مشترک فکری بهره برد­اند که وجه مشترک آنها، نگرش استعلاییِ مبتنی بر گذر از...

خاورشناسان برای تاریخ‌گذاری احادیث از روشهای مختلفی مانند تحلیل متن، تحلیل سند و روش ترکیبی تحلیل متن و سند استفاده کرده‌اند. در روش اخیر، همه صورتهای مختلف یک حدیث از منابع گوناگون جمع‌آوری و سپس متن و سندهای آنها با یکدیگر مقایسه می‌شود. با تجزیه و تحلیل دقیق، تمام ارتباط‌های درونی متون و اسناد روایات استخراج می‌شود. بدین ترتیب می‌توان اطلاعاتی دربارة خاستگاه و تطورات حدیث مورد بحث و عناصر اص...

گفت وگو از دیر باز نیاز انسان اجتماعی بوده، و امروزه راه کاری شایسته برای بررسی و چاره جویی دشواری های موجود به شمار می رود. مقاله حاضر پژوهشی در تبیین بستر و زیرساخت های گفت و گو بین دو دین اسلام و مسیحیت است که بیشتر بر ایجاد راه کارهای عملی برای برقراری روابط سالم اجتماعی و هم زیستی مشترک و پایدار میان مسلمانان و مسیحیان بر اساس بازگشت به اصول ناب و بی آلایش دو دین، تأکید می کند.نویسنده مقال...