واژه حکمت دارای سابقه‌ای قابل توجه در سنت عقلی و نقلی دین مبین اسلام بوده و از سه ویژگی مهم برخوردار است؛ یکی افاضی بودن آن است که خداوند به هر کس بخواهد اعطا می‌کند، دوم اینکه معرفتی وجودی است که درون انسان را متحول ساخته و او را به سوی تحولات عمیق وجودی سوق داده و منشأ خیر کثیر می‌شود، سوم دانائی منتهی و منجر به عمل است که نه‌تنها فکر و اندیشه را متحول می‌کند، بلکه زیست انسانی را در حوزه عمل ...

ادبیات تعلیمی یک نوع از انواع ادبی است که قدمت زیاد و اهمیت فراوانی دارد.  شاعران فارسی زبان از قرن چهارم هجری به بعد، نسبت به بیان اندرزها و حکمت ها در شعرشان همت گماشتند. از جمله شاعران که به حکمت و اخلاق توجه وافر نشان داده اسدی طوسی در «گرشاسب نامه» است؛ وی توانسته است آموزه های دینی، اخلاقی، اجتماعی، آموزه های تدبیر منزل و سیاست مدن را وارد این متن حماسی کند. در «گرشاسب نامه» میزان اشعار ح...

کهن فرهنگ و ملت­ها آموزه­های اخلاقی فراوانی را در کوله­بار خود دارند. حکمت ایرانی سرشار از آموزه و پندهای اخلاقی است. ارجمندی آن­ها را همین بس که بر تاج شاهان و کارنامه­های آنان جای گرفته­اند، همچون صد پند انوشیروان، کارنامه ی اردشیر بابکان و اندرزنامه ی بزرگ­مهر. حکمت باستانی ایران و یونان پس از ظهور اسلام در پرتو فرهنگ قرآن رنگ باخت و با فرهنگ اسلام درآمیخت. نخستین سرایندگان فارسی دری مانند...

خوداستنادی رفتاری است که به درجات مختلف در میان پژوهشگران مراکز تحقیقاتی و مجلات علوم پزشکی مشاهده می شود. سؤال مطرح این است که آیا خوداستنادی عملی اخلاقی به شمار می رود یا خیر. این مطالعه به روش تحلیلی و توصیفی (اسنادی کتابخانه ای) انجام گرفته است. از کلید واژه های خوداستنادی (self-citation) و اخلاق (ethics)، جهت جمع آوری مقالات و مطالب مرتبط استفاده گردید. به علاوه تلاش شده با بررسی مقالات به...

واژگان به کار رفته در قرآن کریم اغلب همان واژگان متعارف در میان عرب جاهلی بوده و در قبایل و محافل شعری خاص استعمال می شده است. کلمه ی «حکمت» مانند بسیاری دیگر از واژگان پس از ورود به قرآن تحت تأثیر نظامجهان شناختی آن واقع شده است و در میدان های معنایی جدید به کار گرفته شده و همراهی آنها با کلمات خاص، تلازم ها و تنافرهای موجود در آیات قرآن با حفظ هسته ی معنایی خود تعیّن خاص پیدا کرد و به اصطلاح د...

پرسش ”سعادت چیست؟“ از جمله مهم ترین پرسش هایی است که اندیشه فیلسوفان یونان باستان را به خود مشغول داشته بود. در آن دسته از محاورات اولیه افلاطون که به احتمال زیاد نمایانگر اندیشه سقراط هستند، سقراط به بررسی مسائل اخلاقی و می کوشد تا حد ممکن، تبیینی از چیستی فضیلت (یا فضایل)، زندگی سعادتمندانه و نسبت میان فضیلت (یا فضایل) و تحقق سعادت به دست دهد. در این مقاله، با قبول اصل سعادت باوری سعی شده است...

این مقاله، به تفاوت­های حکمت و فلسفه پرداخته است. حکمت فراتر از فلسفه است. حکمت، فلسفة متجلّی در جان و روح و فعل و عمل آدمی است و حاصل نوعی مکاشفه و شهود، و فراتر از مباحث نظری و بحثی صرف است. حکمت، دانشی موهبتی و حاصل فیض الهی است؛ اما فلسفه، برای هر صاحب عقلی، پس از کسب مقدمات و اندکی ممارست در مسائل عقلی حاصل می­شود. لذا تحصیل حکمت برای هر کس میسّر نیست و مقدّمات و شرایطی دارد که برخی علمی و نظ...

یکی از حوزه های گسترده در پژوهش، حوزه مضامین و موضوعات است. چرا که مضمون و موضوع یکی از عناصر تشکیل دهنده متن است؛ از این رو قابلیت تحلیل و بررسی دارد. برخی از این مضامین جهان شمولند مثل: عقل، عدل، آزادی، حکمت و اخلاق. مفهوم حکمت و اخلاق وارد ادبیات شد و بر این اساس بسیاری از شعرا حکیم نامیده شدند. و شخصیت های برجسته ای در این حوزه پرورش یافتند. از جمله این شاعران ابوالفتح بستی وزیر، نویسنده و ...

خودکشی امری است که از دیرباز ذهن فلاسفه و علمای مذهبی را به خود مشغول کرده است. مکاتب اخلاقی در خصوص مسأله خودکشی دیدگاههای مختلفی را ارائه داده اند که در این مقاله از میان آن مکاتب دیدگاههای مکاتب اصالت فایده و اصالت وظیفه مورد بررسی قرار می گیرد در فقه اسلامی نیز در این خصوص علمای شیعه و اهل سنت دارای نظرات مختلفی هستند. عده ای از آنها به طور مطلق قائل به حرمت این عمل بوده و در تأیید نظر خود ...