از جمله امارات مورد بحث در علم اصول شهرت فتوائیه است که به معنی فتوای واحد معظم فقهای امامیه است. علمای اصول، تنها در حجیت و عدم حجیت آن بحث دارند؛ در حالیکه امکان دسترسی به فتوای معظم فقها نیز جای بحث دارد از این­رو شیخ انصاری در کتاب رسائل، شهرت فتوائیه را به فتوای معظم فقهاء معروف تعریف کرده است. نظر نگارنده این است دسترسی به آراء معظم فقها معروف و غیرمعروف به دلائلی غیرممکن است که از جمله اَ...

اجتهاد و افتا در تاریخ فقه شیعه همواره به‌صورت فردی انجام می‌گرفته است. در این مقاله، «حجیت و اعتبار اجتهاد و افتای گروهی» و «جواز تقلید از شورای فقهی» موردبحث قرار گرفته است. ازنظرِ موضوعی، اجتهاد و افتا به‌عنوان عملیاتی تخصصی موردنظر است که به‌صورت گروهی انجام می‌گیرد. بررسی ادلۀ حجیت فتوا و لزوم تقلید از مجتهد به‌ویژه سیرۀ عُقلا به‌عنوان مهم‌ترین دلیل، نشان می‌دهد که ملاک حجیت، هم در اجتهاد و ...

بدون شک بنای عقلا از جمله ادله مهم استخراج احکام شمرده می­شود. لذا لازم است ماهیت این بنا و گستره حجیت آن خصوصاً نسبت به مسائل مستحدثه مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد. نگارنده پس از تبیین مبانی حجیت بنای عقلا در میان صاحب­نظران و نقد و بررسی آن، صحت مبنای اول را که بر پایه احراز عدم ردع بنای عقلا از ناحیه شارع است، اثبات می­کند. در گام بعدی نیز به بررسی ثمرات هر یک از این مبانی در مواجه با مسائل مس...

   از نظرگاه مشهور مفسران، یکی از قراین پیوستة غیر لفظی و شناخته شده علم تفسیر،‌ قرینة زمان نزول است. بیشتر مفسران- به‏ویژه مفسران معاصر- به این قرینه توجه نشان داده و از آن در تفسیر برای نقد و بررسی روایات تفسیری، شأن نزول، تحدید و تعیین معانی واژگان، ترجیح آرای تفسیری، و...  استفاده کرده و می‌کنند، لیکن برخی پژوهشگران- خودآگاه یا ناخودآگاه- با گسترش در کارکرد این قرینه،‌ ارزشی مبنایی برای آن...

چکیده موضوع پژوهش حاضر «بررسی تطبیقی استصحاب شرایع سابق و آثار آن در مذاهب خمسه» می باشد. و به روش کتابخانه ای انجام شده است. شرایع سابق مانند یهودیت و مسیحیت دارای احکامی بوده اند ، و این احکام در حق مکلفین همان شرایع نافذ و جاری بوده است ، و در حجیت آن احکام در حق ما مسلمانان بین علماء اختلاف نظر وجود دارد. اکثر علمای شیعه معتقدند که شرایع پیشین به وسیله شریعت اسلامی نسخ شده اند ، و با نسخ ...

موضوع این مقاله، استدلال انتقادی درباب نسبت تئوری با تجربه است و از نظر روش داوری، بر استدلال عقلانی استوار است. مدعای مقاله آن است که روش شناسی حاکم بر نسبت میان تئوری و تجربه بر منطق دو ارزشی ارسطویی مبتنی است که در آن، تجربه مقام داوری یا کشف نظریه را دارد. ضرورت پرداختن به موضوع این نوشتار، درک غلط از پوزیتیویسم و نسبت آن با عقلانیت انتقادی است. این مقاله تلاشی در جهت حل این نوع مسائل روش ش...

موضوع این مقاله، استدلال انتقادی درباب نسبت تئوری با تجربه است و از نظر روش داوری، بر استدلال عقلانی استوار است. مدعای مقاله آن است که روش شناسی حاکم بر نسبت میان تئوری و تجربه بر منطق دو ارزشی ارسطویی مبتنی است که در آن، تجربه مقام داوری یا کشف نظریه را دارد. ضرورت پرداختن به موضوع این نوشتار، درک غلط از پوزیتیویسم و نسبت آن با عقلانیت انتقادی است. این مقاله تلاشی در جهت حل این نوع مسائل روش ش...

نوشته ای که در پیشرو دارید مشتمل است بر تعریف ، توضیح و تحدید یکی از ادله فقیه که به عقیده صاحبنظران، پاره ای از وجوهات آن دارای ارزش استنباطی می باشد، و در مواجهه با بسیاری از مسائل مستحدثه و فروعات جدید فقهی تاثیر کشفی بسزائی دارد. این نوشتار درصد معرفی کامل زمینه های وجودی موضوع مورد نظر (اجماع) و ارائه اختلاف نظرهای کاربردی و انواع و اقسام آن و انحاء گوناگون کاشفیت و اعتبار آن می باشد. قابل...

چکیده در این پژوهش ضمن نفی دو طیف افراطی (تفسیر به رأی) و تفریطی (ظاهرگرایی و اخباری گری) کاربرد عقل در تفسیر قرآن و تأکید بر صحت تفسیر اجتهادی به عنوان راه اعتدالی بهره گیری از عقل در تفسیر وحی، به بررسی قلمرو و محدود? حجیت و اعتبار عقل در تفسیر اجتهادی قرآن پرداخته ایم؛ زیرا واقعیت آن است که در بین مدافعان تفسیر اجتهادی نیز در مورد حیطه و دایر? حجیت عقل در تفسیر قرآن، اختلاف نظر وجود دارد. ...

چون شهرت در اصطلاح علمای اصول در سه نوع روایی و عملی و فتوایی مورد تحقیق و بررسی قرار می گیرد، محور پژوهش عمدتا"مبحث حجیت شهرت فتوایی و ترجیح و جبر و مهن بواسطه شهرت می باشد و بطورکلی این پایان نامه در هفت فصل تنظیم شده است و مهمترین مباحث مطرح در آن را می توان میحث کلیات ، که در آن واژگان حجیت و اماره و شهرت و شیاع و تعادل و ترجیح مورد بررسی مفهومی قرار گرفته و مبحث حجیت شهرت فتوایی و بررسی اد...