لیبر (2004 & 2009) نظریه ای تجزیه مدار با هفت مؤلفۀ معنایی و یک اصل به نام اصل هم نمایگی ارائه کرده است. در این نظریه هر عنصر زبانی یک اسکلت معنایی و یک بدنۀ معنایی دارد. اسکلت از یک یا چند مؤلّفه معنایی و یک یا چند موضوع ساخته می شود. بدنۀ معنایی دو لایه دارد: 1. لایه ای که مانند اسکلت از یک گویشور به گویشوری دیگر نسبتاً ثبات دارد و می توان آن را نشان داد؛ 2. لایه ای که اطلاعاتِ کلی و دانش فرهنگ ...

با‏وجود اهمیت ساخت سببی- که جزء جهانی‌هاست- و نیز انجام‏شدن پژوهش‏های گسترده دربارۀ این‏گونه ساخت‌ها در زبان‌های دیگر، تحقیق دربارۀ ساخت‌ سببی ریشه‏ای، تک‏واژی و کمکی ترکی آذری، محدود به بررسی‌های سنتی است، و توصیف‌ها به افزوده‏شدن تک‏واژ سببی دئر (dir) به پایه‏های فعلی‏ای چون قاچ دیرماق (qaçdirmaq)، یعنی دواندن/ دوانیدن و یاتدیرماق (yatdirmaq)، یعنی خواباندن/ خوابانیدن اختصاص دارند؛ بنابر‏این،...

این مقاله به بررسی نقش معنایی پسوند-ی در چارچوب نظریة نمود معنایی واژی لیبر می پردازد. این نظریه با استفاده از هفت مشخّصة معنایی و یک اصل به نام اصل هم نمایگی، نقش معنایی عناصر واژی و عملکرد آنها را در فرایندهای ترکیب، اشتقاق و تغییر مقوله بررسی می کند. این نظریه برای هر عنصر واژی حتّی وندها هم یک اسکلت معنایی و یک بدنة معنایی در نظر می گیرد. نتیجة حاصل از این بررسی این است که پسوند -ی دو وند هم ...

پژوهش حاضر پژوهشی معنی شناختی است که به منظور بررسیِ معناییِ فعل های ساده زبان فارسی و متناظرهای مرکب صوری ـ معنایی آن ها صورت گرفته است، تا مشخص شود از میان انواعِ گوناگون هم معنایی، کدام انواع میان فعل های یادشده برقرار است و کدام انواع میان آن ها برقرار نیست. در این بررسی، نخست، طرز تلقی نگارنده از فعل ساده و مرکب بیان شده و سپس، اشاره ای کلی به روش های ساخت افعال مرکب از متناظر ساده آن ها شده ...

کاربست طرح "مولفه‌های معنایی" به عنوان یکی از طرح‌های نوین در مطالعات معناشناختی علوم قرآنی، نقش بسزایی در دستیابی به معانی دقیق واژگان این کتاب الهی و شناخت انسجام و ارتباط سیستماتیک مفاهیم آن دارد. با توجه به مسالۀ محدودیت‌های گزینشی واژگان نسبت به یکدیگر، در زبان قرآن کریم که محدود به متنی مشخص و ثابت است، همانند هر متن دیگری، امکانات ترکیب و همنشینی محدود و مقید است. لذا کاربست نظریۀ مولفه‌...

با گسترش روابط زبانی میان ملت‌ها، تأثیر و تأثر فرهنگی امری طبیعی جلوه می‌کند و این امر سبب ایجاد رابطه‌ای دوسویه میان زبان و فرهنگ می‌گردد. در این حالت، زبانی که بیش از همه تحت‌تأثیر قرار می‌گیرد، می‌تواند بیشتر در معرض ورود واژگان و تعابیر زبان فرادست قرار گیرد. بنابراین، نقش مترجم به ‌عنوان عامل انتقال‌ فرهنگ مبدأ به زبان مقصد حائز اهمیت است. در برخی از آثار زبان عربی، واژه‌ها و ساختارهایی وج...

نوشتار حاضر درصدد واکاوی ابعاد معنی‌شناختی و کاربردشناختی زمان حال کامل در زبان فارسی با تکیه بر نظریة دکلرک (2006 و 2015) است. ابتدا با بررسی وضعیت زمان گزاره شده در حوزة پیشاحال، وجوه معناشناختی زمان حال کامل را بیان و سپس با تحلیل رابطة میان زمان تام و گسترة پیشاحال، تفاسیر کاربردشناختی این زمان را بررسی خواهیم کرد. بر این اساس، دو ساخت معنایی از زمان حال کامل (پیشاحال و شمولی) در زبان فارسی...

باوجود تحقیقات بسیار و نتایج مثبت به دست آمده در زمینه سیستم های تدریس هوشمند، فرآیند توسعه این سیستم ها هنوز هم بسیار پیچیده و زمان بر است. بیشتر تلاش های انجام شده در این زمینه، منجر به تولید سیستم هایی گسسته و منزوی شده است. از سوی دیگر، وب معنایی با ارائه روش هایی رسمی برای بیان دانش، امکان فهم، تسهیم، استفاده مجدد و استدلال دانش، توسط ماشین ها را فراهم آورده است. انتظار می رود استفاده از ا...

فهم درست معنای یک واژه، نیازمند استفاده از روش­های گوناگون معنی­شناسی است تا از طریق آن ها، به توصیف دقیق معنای آن واژه دست یافت. یکی از این روش­ها، روابط مفهومی و از جمله تقابل معنایی است. هدف این پژوهش، بررسی تقابل معنایی و نقش آن در ترجمه قرآن کریم است. بدین منظور، 106­­ جفت­ واژه متقابل، همراه با بسامد آن ها و آیاتی که در آن ها به کار رفته­ است از منابع مختلف و به ویژه از «تفسیر نور» اثر مص...

از آنجایی که نظریه شبکه های معنایی، یکی از معروفترین نظریه ها پیرامون روابط معنایی بین واژگان است و تلاش های زیادی برای ارائه الگوهای این نظریه به رایانه انجام شده و نتایج مطلوبی حاصل نشده است، و از طرفی به دلیل ایرادهای بنیادی که بر این نظریه و الگوهای ارائه شده توسط آن وارد است، در این تحقیق سعی خواهد شد تا مدلی که بتواند تا حدی این ایرادها را بر طرف کند تبیین شود. در این مقاله، ابتدا تصویری...