یادکرد از مرگ یکی از موضوعات رایج در گستره شعر و ادب فارسی است که شاعران هر کدام بر اساس باور و اعتقاد خود به این موضوع توجه کرده اند. یکی از بهترین شکل‌های توجه به پدیده مرگ، برداشت‌های عرفانی از آن است که از نگرش‌های اندوهبار (رودکی) فلسفی (خیام) و ... آن را جدا می سازد و کسانی مانند باباطاهر، سنایی، عطار و مولوی به آن پرداخته اند. باباطاهر به نام شاعری عارف و تارک دنیا، سرودن از مرگ را دست م...

تحقیق درباره شخصیت­های تأثیرگذار جهان اسلام در قرن اول هجری برای نشان دادن تصویری نسبتاً واضح و درعین حال واقعی از اوضاع سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی آن روزگار ضروری است. مالک بن حارث نخعی، معروف به مالک اشتر، یکی از بزرگان و صاحب نفوذان شهر کوفه بود. وی در دوران خلافت عمر (پس از تأسیس کوفه در سال 17ﻫ)، عثمان و حضرت علی(ع) در این شهر اقامت داشت، ولی نفوذ و تأثیر وی بر حوادث و وقایع جهان اسلا...

میرسیدعلی همدانی راجع به طبیعت حیوانی، زندگی اجتماعی و سیاسی، و اخلاق و آداب آدمیان اندیشه های جالب توجه دارد. اندیشه های ایشان دربارۀ این مباحث در رساله های «ذخیره الملوک»، «آداب المشایخ»، و «مکارم الاخلاق» منعکس شده اند. در این مقاله، عقاید اجتماعی، سیاسی و اخلاقی میرسیدعلی با تکیه بر آثار او مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. از تحلیل وجوه گوناگون نظریات اجتماعی و سیاسی سیدعلی همدانی می توان پ...

این تحقیق در ابتدا به چگونگی پیدایش داستان و مراحل تطور آن در دوره های مختلف ادبیات عرب پرداخته، و در ادامه با توضیح عناصر داستانی داستانهای نوین به بررسی تطبیقی تک تک آنها در مقامات بدیع الزمان می پردازد. شاید در نگاه اول به دلیل لفظ پردازی در مقامات به نظر برسد که این اثر فقط به قصد لغت نگاشته شده است، ولی بدیع الزمان همدانی با هنرمندی کم نظیر خود، تمام توانش را برای بیان آن در قالبی داستانی ...

بی گمان افکار عرفانی و صوفیانه ی حلّاج به احمد غزّالی رسیده و از او به عین القضات همدانی، و این هر سه از همیشه تا جاویدان از گردن کشان حوزه ی عرفان و تصوف ایرانی- اسلامی می باشند. این مقاله به بیان اقتباس­های عین القضات از احمد غزالی در بسط و تقریر معانی و اسرار و حقایق عشق و اشتراکات آن­ دو، در این حوزه می­پردازد. در آغاز، به بیان مشترکات مبحث عشق و حالات آن، در تمهیدات با سوانح العشّاق -که تماماً...

پیدایش تصوف و عرفان و ورود معانی، تجربه ها و آموزه های عرفانی به حوزه زبان منجر به شکل گیری زبانی خاص با نام زبان عرفانی شد. این زبان به دو قسم زبان عبارت و زبان اشارت تقسیم می شود. عارف در جریان سیر و سلوک خود به اندیشه ها، حقایق و تجربه هایی دست می یابد که چگونگی بیان آن در قالب الفاظ،  به دلیل ماهیت این گونه معارف، به سادگی امکان پذیر نیست. اما عرفا با به کارگیری همه ظرفیت های زبان،  دریافت ...

عشق، از مفاهیمی است که در عرفان و اخلاق مورد بررسی قرار گرفته و از موضوعات مهم به شمار می رود. عشق، غیر قابل تعریف منطقی بوده، و اگر تعاریفی از عشق شده، تعریف شرح الاسمی، و همه آثار، لوازم و تجلّیات آن است. عشق دارای مراتب و شئونی مانند عشق الهی، عشق روحانی، عشق کبیر، عشق صغیر، عشق طبیعی است. نگارنده در این تحقیق، با ارائه دیدگاه های احمد غزّالی، عین القضات همدانی و محی الدین ابن عربی...

چکیده ندارد.

از آن جا که غزل دریچه ی ناشناخته ی ذهن و درون شاعر را به روی ما می گشاید و ما را به معانی نهفته و در پس واژه ها سوق می دهد، یکی از راه های دریافت وجوه اشتراک و اختلاف میان شعرا به حساب می آید، مفتون همدانی و محمد حسین شهریار، ازجمله شاعران غزل سرای معاصر هستند که در این پژوهش تلاش شده است با بررسی تطبیقی غزل و محتوای آن در اشعار ایشان، به وجوه اختلاف و اشتراک سروده های آن ها در زمینه های درون م...

متون فارسی عرفانی، به ویژه متون متقدم منثور قرن پنجم و ششم به دلایل و عوامل گوناگون، بستری فراهم کرده اند که اسطوره گناه و هبوط آدم(ص) در کنار مؤلفه هایی چون اختیار و اراده انسان، آگاهی و معرفت، آزادی و جبر، بیش ترین بسامد را داشته باشد. در این مقاله، نویسنده ضمن بررسی مفهوم گناه و هبوط در چهار حوزه «اصل واقعه هبوط»، «امکان هبوط»، «اهداف هبوط» و «نتایج هبوط»، مهم ترین اشتراکات و افتراقات اندیشه...