اسلام سیاسی یکی از مهم‌ترین و تأثیر­گذارترین گفتمان‌های موجود در خاورمیانه و جهان اسلام است و حتی نقش­آفرینی آن در سطح جهانی نیز قابل توجه است. طی یک قرن اخیر هرگاه تقاضاهای اجتماعی و سیاسی در خاورمیانه و جهان اسلام به حد بحرانی رسید، این گفتمان به‌عنوان بدیلی قدرتمند در عرصۀ اجتماعی، سیاسی و امنیتی ظاهر شده و نقش­آفرینی کرده است. البته در خوانش سکولار و غربی، این نقش­آفرینی به دلیل تقابل با نظ...

عناصر گفتمان امام خمینی (ره) در واکنش به تبعات سیطره گفتمان مدرن بر ذهنیت فردی و جمعی، حول محور اسلام سیاسی فصل بندی می شوند و به نظر می رسد این گفتمان به دلیل انطباق با نظام صدقی جامعه ایران می تواند به هژمونی دست یابد و نظام معنایی خود را در ذهنیت جمعی اجتماعی تثبیت کند. بر این اساس سوژه ها وکارگزاران، جهان و پدیدارهایش را در بستر گفتمان امام معنادار می یابند، امری که از یکسو بی تردید در نحو ...

این پژوهش با استفاده از «نظریه کنش ارتباطی» هابرماس و تفکیکی که وی بین «سیستم» و «زیست جهان» و کنش های مرتبط با هر یک از آنها، یعنی «کنش استراتژیک» و «کنش ارتباطی» می گذارد، گفتمان «هویت طلبیِ آذربایجانی» در ایران را مورد مطالعه قرار می دهد، گفتمان هایی که ادعای دفاع از زیست جهانِ قومیِ شان در برابر کنش های استراتژیک را دارند، تا به چگونگیِ استفاده ی این گفتمان از «کنش ارتباطی» در رابطه با مخاطبانش...

بازنمون فراروایت نجات­بخشی عرفان اسلامی در گفتمان و روایت تذکر ه الاولیای عطار پروین تاجبخش [1] جهان دوست سبزعلی پور [2] طاهره قمی کتیگری [3]     تاریخ دریافت :29 /12/91   تاریخ تصویب : 12/12/92 چکیده   متون عرفانی یکی از شاخه های پربار ادبیات فارسی است. این متون به دلیل ارتباط شفافی که با تجربه و تخیل عرفانی و بشری دارد، منشأ زایش های هنری و تجربه های زبانی بیان ناپذیری است. یکی از ویژگی های س...

هدف اصلی رساله حاضر بررسی تحول گفتمان مجمع روحانیون مبارز به عنوان یکی از گفتمانهای سیاسی موثر پس از انقلاب اسلامی است. برای تحقق این هدف ویژگیهای گفتمان مجمع روحانیون مبارز مطالعه و نوع و میزان تحول این گفتمان در دولتهای جنگ، سازندگی و اصلاحات و دولت فعلی مشخص شده است. برای این بررسی از نظریه گفتمان لاکلاو و موفه و از روش تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف استفاده شده است. داده‏های این تحقیق از تحلیل...

رفتار آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در قبال پرونده هسته‌ای ایران در چه بستر گفتمانی و معنایی شکل گرفته‌ است؟ بررسی اولیه نشان می‌دهد که دو گفتمان اصلی در مجمع عمومی آژانس وجود دارد؛ گفتمانی که بیشتر بر امنیت هسته‌ای، خطر تروریسم هسته‌ای و عدم اشاعه تأکید دارد که توسط آمریکا و بیشترِ کشورهای غربی دنبال می‌شود و دیگری گفتمانی که بر توسعه صلح‌آمیز هسته‌ای و خلع‌ سلاح تأکید دارد و بیشتر توسط کشورهای ج...

پیوند تنگاتنگ تفاوت­های جنسیتی با مسأله­ی نابرابری و قدرت، جامعه­شناسی جنسیت را به یکی از مهم­ترین حوزه‌های جامعه‌شناختی بدل ساخته است. ازمسائل اصلی این حوزه، سیطره­ی گفتمان­ نابرابرانه­ای است که به جنسیت با معیارهای ایدئولوژیک مردسالارانه می­نگرد. در این چارچوب، مقاله ضمن بررسی مقایسه­ای نگرش جنسیتی، با استناد به ابزارهای نظری ـ مفهومیِ «گفتمان مردسالاری» و «گفتمان مدرن» به تبیین نگرش­های جنسیت...

با حمله ناپلئون به مصر در آستانه قرن 19 و شکست نظامی عثمانی، تنظیمات به عنوان اولویتی مهم در راستای نوسازی امپراطوری در دستور کار قرار گرفت. این نقطه عطف تاریخی، سومین تلاقی و مهم­ترین تلاقی جهان اسلام با جهان غرب بود، در این زمان ارتش مدرن فرانسه عظمت بزرگ­ترین امپراطوری اسلامی را در هم شکست و مسلمانان را با پرسش علت عقب­مانندگی خود از پیشرفت­های نظامی و علمی غربی که تا پیش از آن خود را از آن ...

جابری، برای ریشه یابی علل عقب ماندگی دنیای عرب، گفتمان های دینی و اجزای معرفتی آن ها را بررسی و نقد و نقطة آغاز تعالی و انحطاط تمدن عربی ـ اسلامی را، در عصر تدوین، جست وجو می کند؛ عصری که اندیشه های اسلامی با محوریت متن قرآنی، در قالب دستگاه های گوناگون معرفت اسلامی (معقولات دینی) در کنار نظام های معرفتی غیر اسلامی (نامعقول دینی)، شکل گرفتند. در نظر جابری، نظام های معرفتی درون زا، که بر بال معق...

پژوهش حاضر با استفاده از نظریات متفکرانی هم‌چون وسنو، کالینز، باختین، معدل و با کمک روش سه‌سطحی فرکلاف، به تحلیل گفتمان سیاسی تنگسیر صادق چوبک پرداخته است. پرسش تحقیق حاضر، آن است که چگونه می‌توان این اثر را در نظم گفتمان سیاسی، به‌مثابه گفتمان، تلقی نمود و محتوای این گفتمان، چه‌گونه، شکل‌گرفته است؟ در این راستا، پس از تحلیل سطوح توصیفی و تفسیری گفتمان سیاسی آن، با تاکید بر فرضیه‌های پنج‌گانه، ...