تأثیر عوامل طبیعی بر جسم انسان چه از حیث تأثیر در سلامت و چه از لحاظ بروز بیماری ها از زمان های قدیم بر طبیعی دانان و پزشکان کم و بیش معلوم بوده است، اما یکی از مهمترین بحث های علم اخلاق این است که "نقش عوامل طبیعی بر اخلاق تا چه حد است؟" نوشتار حاضر با تبیینی از هستی شناختی انسان سعی دارد به این پرسش پاسخ دهد، لذا در ابتدا به تبیین دیدگاه های متفکرین در این مورد می پردازد و از بین دیدگاه های م...

ملاصدرا با تکیه بر اصولی هم چون اصالت وجود، بساطت وجود، وحدت وجود، اشتداد وجود و اتحاد عاقل و معقول و به کارگیری آن ها درمورد انسان معتقد است که حقیقت انسان را وجودی ذومراتب تشکیل می دهد که در آغاز در مراتب نازل مادیت بوده و سپس با سیر اشتدادی و به مدد مجردات، نفس در آن طلوع می کند و در ادامه به تجرد خیالی و گاه عقلی نایل می گردد به گونه ای که شاید بتوان در مراحل متعالی این حرکت اشتدادی از فوق ...

اهمیت مباحث انسان شناسی بر هیچ کس پوشیده نیست. خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید:«ما خلقت الجن و الانس الا لیعبدون؛ خلق نکردم جن و انس را مگر برای اینکه مرا عبادت کنند.» پس غایت خلقت انسان تقرب الی الله است و این امر میسر نمی شود، مگر اینکه عصاره هستی(انسان) خودش را به درستی بشناسد و جایگاه خود را در هستی بیابد؛ زیرا کسی که به خود جاهل باشد به غیر خود جاهل تر است. صدرالمتالهین با تأسیس اصالت ...

انگارۀ تاثیر «حکمت عملی و اخلاق» در تکامل نفس، علاوه از اهمیَت فوق العاده‌اش در نیل به «مرتبه فوق تجرد عقلی» در حکمت ملاصدرا، از ترابط میان این دو رهیافت نزد وی خبر می‌دهد. توجَه به اندیشه‌های فلسفی صدرالمتألهین شیرازی هم‌چون «جسمانیة الحدوث بودن نفس، حرکت جوهری، تشکیک مراتب نفس و اتحاد عاقل به معقول»، که نقطه عزیمت پژوهش حاضر و مدخل آن نیز بشمار می‌روند، تاثیر بسزایی در طرح، درک و چگونگی تجرد نف...

در بررسی تاریخ علوم اسلامی، به موضوع هایی مشترک میان حکمت اسلامی و قرآن برمی خوریم که گاهی سبب برخورد و بحث بسیاری در میان اصحاب عقل، تفسیر و نقل گردیده است. یکی از این مسائل، مسئله روح و نَفْس است که میان این دو بینش، یعنی تفسیر و حکمت اسلامی مورد بحث و برخورد قرار گرفته است. بر این اساس، درباره آفرینش و حقیقت نَفْس و روح در میان اندیشمندان مسلمان سه دیدگاه وجود دارد: 1ـ روح مجرّد انسان پیش از بدن ...

چکیده ملاصدرا در آثار خویش در باب حدوث نفس انسانی و نیز کیفیت وقوع قیامت کبری نظراتی ظاهرًا متفاوت و ناسازگار با یکدیگر دارد. با این وجود در این رساله اثبات شده که بین دو نظریه وی در باب حدوث نفس و نیز بین تصاویر او از قیامت کبری و همچنین بین آن دو نظریه و این دو تصویر سازگاری وجود دارد. در یکی از دو نظریه مذکور، نفس جسمانیه الحدوث است و در دیگری در عالم عرش و قبل از حدوث ابدان مادی محقق بوده ...

در طول تاریخ، دانشمندان بسیاری، به بحث پیرامون مبدأ و معاد؛ بعنوان یکی از مسائل مهم و حیاتی بشر پرداخته اند؛ و سهم متفکران مسلمان در این راستا، به جهت برخورداری از منابع غنی فکری و معرفتی، بسیار قابل توجه بوده است. استاد محمدتقی مصباح یزدی از جمله اندیشمندانی است که این موضوع را با روش عقلی و نقلی مورد بررسی و کاووش قرار داده، و با بیانات و تقریرات خاص خود درتبیین مسائل مربوط به مبدأ و معاد نقش...

بحث نفس و معرفت آن کلیدی ترین معرفت بشری از آغاز خلقت انسان همواره مطرح بوده است به تعبیری همزاد انسان است اما مسئله ی جاودانگی نفس و رابطه ی آن با حیات مادی مطلبی است که مورد مناقشه بوده و آراء مختلفی در این زمینه بیان شده است که بهترین توجیه در فلسفه ی صدرایی آمده است و ما به دنبال تبیین کاملی از نظر ملاصدرا در این زمینه هستیم. از آنجایی که انسان از طریق زندگی دنیوی، ابدیت خویش را می سازد لذا...

پرسش درباره ی رابطه ی تن و روان از پرسش های بنیادین در علم النفس فلسفی و روان شناسی جدید است که پاسخ به آن روشن گر طرز تفکر اندیشه وران در باب معرفت نفس می باشد. این پژوهش، با روش توصیفی- تحلیلی، متکفل بررسی رابطه ی نفس و بدن از دیدگاه ابن سینا و لایب نیتس می باشد. بدین ترتیب که؛ ابتدا، به بیان دیدگاه ابن سینا پرداخته، تعریف نفس، اثبات نفس، ماهیت نفس، مادّی یا مجرّد بودن آن، نحوه ی حدوث و پیدای...

دکارت نفس را مجرد می‎داند؛ زیرا صفت ذاتی آن فکر است و فکر، غیر مادی است. تکیه دیگر او بر عدم توقف وجودی نفس بر جسم و جسمانیات است و اینکه هیچ‌گونه امتدادی در آن راه ندارد. اما از نظر وی، نفس از اول مجرد بوده است. ملاصدرا نفس را جسمانیةالحدوث و روحانیة البقاء می‎داند؛ زیرا نفس برای وجود در این عالم نیازمند استعداد مادی است و می‌‌تواند با حرکت جوهری خود تکامل یافته، مراتب تجرد را تا برترین مرتبه ...