مکتب فرانکفورت یا نظریه‌ی انتقادی یکی از جبهه‌های اصلی جنبش ضدروشنگری معاصر را تشکیل می‌دهد. هورکهایمر و آدورنو، دو نظریه‌پرداز مهم این مکتب، نشان می‌دهند که روشنگری در فرآیندی دیالکتیکی تیشه به ریشه‌ی خود می‌زند و بنیان ارزش‌های خود را سست می‌کند. از نظر ایشان، غلبه‌ی عقل ابزاری، که محصول گسترش دیالکتیکی روشنگری بوده است، هرگونه مبنای عینی برای تعهد به آرمان‌هایی چون آزادی، برابری، و حقوق بشر ...

نقش عوامل معنوی و نرم­افزاریِ قدرت در پیروزی انقلاب اسلامی ایران بسیار برجسته است. چنانچه این انقلاب با حداقل عنصر خشونت و بدون نقش حمایتگرایانه دو ابرقدرت عصر و با تکیه بر منابع هویتی- فرهنگی خویش به پیروزی دست یافت و مدل مردم­سالاری دینی به عنوان هویت فرهنگی این نظام مطرح شد. مدلی که دو گفتمان مسلطِ لیبرالیسم غربی و سوسیالیسم شرقی را به چالش اساسی کشاند. پرسش اصلی این مقاله این ...

طرح مواضع پست‏مدرنیسم و نظریه‏انتقادی در جامعه قرن بیستمی، ابعاد جدیدی در رویکرد تفکر انتقادی به‏وجود آورد. تأثیری که نظریه‏انتقادی بر اندیشه سیاسی، فرهنگی و جامعه‌شناسی در ‌نقد و دگرگون‎ساختن جامعه مطرح‏کرد، موضعی مقابل شرایط سلطه و سرکوب بود. از سویی پست‏مدرن، نگرش انتقادی به مدرن در همه ابعاد است؛ این دو جریان،‏ حرکتی به سوی نوع جدیدی از جامعه عقلانی را ایجاد کردند. از آنجایی که هنر نمود روح...

 هدف از پژوهش حاضر پاسخ به این پرسش کلیدی است که پایگاه اجتماعی-اقتصادی چگونه به اقتدارگرایی کشانده می‌شود؟ برای پاسخ به این سؤال کلی از تئوری‌های لیپست، آدورنو و کوهن بهره گرفته شد و سه فرضیه اصلی به همراه هفت فرضیه فرعی طراحی نموده و مدلی پیشنهاد شده است. روش این پژوهش میدانی بوده و از طریق survey انجام گرفته است و داده‌ها از 407 دانشجوی دانشگاه شهید چمران اهواز با تکنیک پرسشنامه خودسنجی جمع‌...

در این پایان نامه رویکرد اصحاب مکتب فرانکفورت نسبت به هنر رهایی بخش مورد بررسی و موشکافی قرار می گیرد. این مکتب با توجه به پس زمینه های سیاسی اجتماعی دوران خود و همچنین با وام گیری از اندیشه های متفکرین مارکسیست قبل از خود (لوکاچ، گرامشی ...) شروع به آغازیدن کرد. این تحقیق همچنین به مولفه های کلیدی اندیشمندان این مکتب از جمله زوال خرد؛ هورکهایمر، صنعت فرهنگ؛ آدورنو، انسان تک ساحتی: مارکوزه و در...

در جهان امروز به دلیل پیشرفت تکنولوژی و فراهم آمدن امکان تکثیر و بازتولید فنی و مکانیکی آثار هنری، تلقی هنرمند و مخاطب از این آثار تغییر یافته و یکه بودن اثر هنری به معنایی که در گذشته مطرح بود از میان رفته است. تکثیر این امکان را ایجاد می نماید که هر کس در موقعیت دلخواه خود با آثار هنری برخورد نماید. به عبارتی ارزشهای آیینی در آثار هنری جای خود را به ارزشهای نمایشی می دهند و قداستی که پیش از ا...

بررسی میزان بیگانگی اجتماعی جوانان شهر تبریز و عوامل موثر بر آن( سنین 30-20) هدف اصلی تحقیق مطرح شده است. در این تحقیق از متغیرهای مستقل محدودیت انتخابی برای فرد، فردگرایی، ابزاری بودن تعاملات اجتماعی، میزان استفاده از وسایل ارتباط برای تبیین متغیر وابسته ی بیگانگی اجتماعی استفاده شده است .متغیرهای مستقل تحقیق حاضر براساس نظریه های مارکس ، وبر، مرتن، دورکیم، سیمن، فردینبرگ، هورک هایمر، آدورنو، ...

پژوهش حاضر، به بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر گرایش به نوحه پاپ در میان جوانان هیئات عزاداری شهر خرم آباد پرداخته است. نمونه تحقیق شامل 301 نفر از عزاداران هیئات ذکرشده می باشند که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. به منظور تبیین عوامل اجتماعی مؤثر بر گرایش به نوحه پاپ از نظریات: فیش باین ـ آیزن، جورج گربنر، ماکس وبر، پیر بوردیو، میلتون یینگر و تئودور آدورنو استفاده شده است. در این...

گسترش وسیع فرهنگی در سه دهه اخیر در متن مباحثاتی که میان مدرنیسم و پست مدرنیسم درگرفته‘ باعث شده است که زندگی روزمره به عنوان مقوله ای در خور اهمیت قلمداد شود. با توسعه مصرف گرایی و تبلیغات که هر دو زندگی روزمره را هدف قرار داده اند‘ مطالعات نقادانه فلسفی و جامعه شناختی زندگی روزمره‘ به وظیفه مهم متفکران انتقادی بدل شده است و آنان به طرق مختلف این وظیفه را انجام داده اند. ‹‹ ولان باروت›› گرفته ...

دیرگاهی است که جامعه شناسی وارد حوزه ی ادبیات شده است و جامعه شناسان، آثار ادبی اعم از شعر و داستان را با نظریات گوناگون خود بررسی می کنند، چرا که بسیاری از مسائل و مشکلات یک جامعه در آثار ادبی زمان خود بازتاب می یابد و این امر جنبه ی واقع گرایی اثر را افزایش می دهد. در همین راستا جامعه شناسی ادبیات بیانگر پیوند میان جامعه و آثار ادبی بوده است. صاحب نظران جامعه شناسی ادبیات به دو گروه عمده تقسی...