در ایران باستان فرمانروایان از القاب وعناوین بسیاری استفاده می‌کردند تا اندیشه‌ها و دیدگاههای خود را رواج دهند. برخی از آن‌ها با تأسی به گذشتگان و برخی دیگر متأثر از عوامل مختلف در گذر زمان انتخاب می‌شدند. فرمانروایان با القاب و عناوین غالباً درصدد قدرت­نمایی، تمایز و تقدس خویش در میان مردم بودند. بررسی القاب و عناوین سران در روزگار کهن و عوامل تأثیر گذار در شکل گیری آن‌ها با نگاهی به تاریخ و تم...

مقدمه: قضاوت اخلاقی از موضوعات مورد مطالعه در شناخت اجتماعی محسوب می­شود. نظریۀ بنیادهای اخلاقی نظریه­ ای اخیر در روان­شناسی اخلاق است که رویکردی میان­ فرهنگی و شهودگرایانه به باورهای اخلاقی مردم جهان دارد. مطالعۀ حاضر به بررسی ویژگی­های روانسنجی نسخۀ فارسی پرسشنامۀ مرتبط با این نظریه و مقایسۀ یافته­ ها با گزارش­های موجود از نسخۀ اصلی و سایر فرهنگ­ها اختصاص دارد. روش: داده­ها مربوط به سه مطالعه...

بحران محیط زیست چالشی جدی در عصر حاضر محسوب می‌شود. صدمات وارد شده بر پیکر طبیعت، پژوهشگران محیط زیست را بر آن داشته است که در پی کشف علل و عوامل اصلی ظهور این بحران باشند. در میان این عوامل، نقش برخی از آموزه‌های دینی در بحران محیط زیست مورد تردید است. به نظر برخی ظهور بحران محیط زیست، معلول تقدس زدایی از طبیعت و بی‌توجهی به آموزه‌های دینی است و راه حل آن بازگرداندن تقدس به طبیعت بر اساس آموزه...

شناخت وجود و موجود، دل‌مشغولیِ دیرپای و اصلی انسان است. هستی‌شناسی اسطوره‌ای، گونه‌ای از تلاش آدمی در این زمینه است که تأثیر ماندگاری بر پیدایی و پرورش افکار و کنش‌های بشر داشته است. در اسطوره، بر حَسَب برخی اصول مسلّم، از رهگذر «مینوی ساختن گیتی» یا «گیتیانه کردن مینو» به صورت‌بندی نظام هستی‌شناختی اقدام می‌شود. مطابقت و عینیّت گیتی با مینو، حضور و تجلی خدایان به ‌مثابة عوامل تقدس و در نتیجه، واقعیّ...

پیشینة اقوام کنونی ایرانی به عصر مشترک دوران هند و اروپایی و آریایی باز می­گردد که اجداد آنان چندین هزار سال پیش از میلاد در ناحیه­ای حوالی پونت و کاسپی و سپس حوالی قزاقستان (فرهنگ آندرونوو) با هم می­زیستند و با وجود جدایی این اقوام از یکدیگر، در طی این چندین هزاره و برخورد با فرهنگ­های دیگر هنوز می­توان به میراث مشترک اقوام منشعب از آنان پی برد.  هدف از این مقاله بررسی تقدس آتش در میان قوم لر ...

سنجش تأثیر بنیان­های اخلاقی بر زوایای مختلف زندگی فرهنگی و اجتماعی و سیاسی مشکل است زیرا هنوز داده‌های کافی در این مورد وجود ندارد. اما بدون شک نفوذ عوامل اخلاقی بر رفتار انسان قطعی است. اولویت‌های اخلاقی اگرچه به خودی خود تعیین کننده نیستند اما یک مؤلفه از نظام پیچیده عوامل علی هستند که می‌توانند عامل برانگیزاننده مهمی در بلند مدت باشند. در این راستا، در این پژوهش سعی شده است تا با استفاده از ...

«مارپیچ» از جمله شکل­های موجود در طبیعت است که در درون خود رازهای نهفته بسیار دارد. در حیوان، نبات و جماد، از کهکشان گرفته تا اتم، طبیعت، سرشار از شکل­های مارپیچی است. انسان­ها، همواره به این نقش‌مایه نمادین و اسرارآمیز توجه داشته­اند و برای آن مفهومی مقدس قائل بوده­اند. هنر، همچون زندگی به مارپیچ روی می­آورد و هنرمند با الهام از طبیعت، از این نقش‌مایه­ نمادین برای خلق اثرش بهره می­گیرد. در این...

سرزمین ایران از اولین و مهم‌ترین مراکز تولید ظروف سفالی متنوع است. نقاشی روی سفال قدمتی طولانی دارد. هنرمند سفالگر در طول تاریخ شکل‌گیری سفال از شیوه‌های مختلف نقش‌اندازی و نقوش متفاوت استفاده کرده است. بعضی از نقوش جنبهٔ مقدس و آیینی دارند و از اعتقادات و باورهای مردم سرچشمه گرفته‌اند. این نقوش به صورت طبیعی یا تجریدی زینت‌بخش سفال‌ها شده‌اند. یکی از نقوشی که در آثار هنری ایران از دیرباز تاکنون...