شناسایى مبانى و اصول روش تفسیرى "المیزان است. روش تفسیرى المیزان تفسیر قرآن به قرآن است که پشتوانه قرآنى و روایتى دارد و از تحمیل پیش فرض‌ها بر قرآن مصون مى‌باشد.  این روش نتایج چشم‌گیرى را به بار آورده که نمونه‌هاى آن، فهم محتواى آیه، تحلیل واژگان، ابهام‌زدایى و حل ناهمسازى‌هاى ظاهرى با قرآن است.  علامه از میان سه روش رایج تفسیرى، روش تفسیر قرآن در پرتو قرآن و سنت (در صورت امکان( را برمى‌گز...

با توجه به انحرافی که بعد از وفات رسول اکرم(ص) و برکناری "اهل بیت(ع)" از صحنه سیاسی و اجتماعی صدر اسلام رخ داده، جریان فهم قرآن نیز از مسیر حقیقی خود خارج گشت و گرفتار دو رویکرد نادرست گردید. نخست جمود بر ظواهر کتاب و فراتر نرفتن از معنای ابتدایی آیات و افتادن در ورطه تجسیم و تشبیه و دیگری تأویل گرایی بی ضابطه که هیچ ارتباطی با ظاهر قرآن نداشته و با روح اسلام ناب در تعارض بود و پیامدهای ناگواری...

با توجّه به آثار علاّمه قاضی روشن می شود که ایشان تفسیر قرآن را با روش «تفسیر قرآن به قرآن» انجام می دادند و در این روش فهم جمعی آیات قرآن و تبیین برخی آیات فرعی توسّط آیات اصلی و محوری انجام می گیرد و این همان روشی است که رسول اکرم (ص) و امامان معصوم، علیهم السّلام، به عنوان مبیِّن قرآن اِعمال می کردند و فقها و اصولیین در مباحث آیات الاحکام بر همین مبنا عمل می کنند. بر همین اساس، در تمسّک به عامّ و مطل...

پژوهش حاضر با بررسی آثار تفسیری مفسران برجسته این مذهب، از جمله احمد بن حنبل، ابن تیمیه و محمد بن عبدالوهاب؛ به این نتیجه می‌رسد که بهره گیری از قرآن و سنت نبوی مورد توافق همه آنان در تفسیر بوده و ظاهرگرایی و حدیث گرایی را مبنای اصلی تفسیر آیات از جانب خود قرار داده‌اند. حنبلیان بر خلاف شیعه در بهره‌گیری از سنت صحابه و تابعین در تفسیر قرآن تأکید فراوان داشته ...

نزول دفعی قرآن جزء مباحثی است که قرآن پژوهان از دیرباز به آن توجه کرده اند و در هر دوره ای، موافقان و مخالفانی داشته و دارد. علامه طباطبایی، یکی از طرفداران نزول دفعی قرآن، تلاش کرده است با تفسیر قرآن به قرآن این نظریه را تبیین کند؛ اما آیت الله معرفت این دیدگاه را نقد کرده است؛ ازاین رو، تلاش کرده ایم با تبیین آیت الله جوادی آملی از دیدگاه علامه، این نقدها را واکاوی کنیم. این نوشتار کوشیده است...

در بحث روش های تفسیری، مسئلۀ «تفسیر به رأی» پیوسته یکی از لغزشگاه های خطیر در امر تفسیر قرآن بوده است. خاستگاه این موضوع که بعضاً با عناوین مشابه دیگری همچون «قول به رأی» یا «تکلم به رأی»، از آن یاد می شود، مجموعۀ روایاتی است که در جوامع روایی و متون تفسیری فریقین نقل شده و همواره اندیشۀ مفسران را به خود مشغول ساخته است. لحن بسیار تهدید آمیز این روایات که از یک سو، عامل تفسیر به رأی را تا سر حد ...

ابزار معتبر در تفسیر موضوعی قرآن و روشهای تفسیر موضوعی در سده چهاردهم مورد بررسی قرار گرفته است. کاربرد قرآن، بهره گیری از سنت، استفاده از آرای مفسّران، نقش لغت، مددگیری از تاریخ، کارکرد عقل و بهره بری از دانش تجربی از جمله ابزارهای تفسیر موضوعی محسوب می شوند. نوع نگرش به تفسیر موضوعی و تعریفی که مفسّر برای آن دارد، ملاک دسته بندی گونه های تفسیر موضوعی است. از این رو، در تعریف تفسیر موضوعی، برخی ...

 سیر تاریخى »آیات الأحکام« در عصر صحابه مورد بررسى قرار گرفته است. پس از رحلت پیامبر(ص)،حفظ و حراست قرآن از هر گونه تحریف و تبیین و تفسیر آیات قرآن از مهم‌ترین مسؤولیّت‌هاى صحابه در ارتباط با قرآن، تلقّى مى‌شد.آیات الأحکام نیز به عنوان بخشى از آیات مورد توجه صحابه قرار داشت.شمارى از صحابه با دانشهاى قرآنى و تفسیر قرآن آشنا بودند و على(ع) به عنوان سرآمد این افراد شناخته مى‌شد. آن حضرت با استناد به...

انسان کامل قرآن مجسم و تکوینی است، هموست که می تواند حقیقت قران رابه صورت کامل معرفی کند. معصومان، یکی از آنان امیرالمؤمنین (ع) انسان های کاملند. بنابراین امام علی (ع) سزاوارترین فرد برای معرفی قرآن کریم است. در نهج البلاغه قرآن به عنوان کتابی توصیف شده که گویای نظام فاعلی وغایی جهان است. بر این اساس جهان تجلی عینی خداست، همان طورکه معرفت خدا تجلی علمی خداست. غایت تجلی خدا ذات اوست. از دیدگاه ...