اختلاف روش و نوع بهره گیری از منابع تفسیری، موجب پدید آمدن تفاسیر گوناگون شده است. روش غالب مفسران، تفسیر ترتیبی است و  در تفسیر خود از آیات قرآن، و از منابع برون متنی مانند روایات و علوم قرآنی بهره جسته اند. «محمد عزّت دروزه» از علمای فلسطینی و مجاهد اهل سنت، مدعی است که تفسیر «الحدیث» را با اقتباس از قرآن امام علی(ع)، به شیوه تنزیل سوره ای تدوین کرده و مانند همه مفسران از منابع مذکور بهره جسته...

موضوع این مقاله تفسیر کلاسیک احتمال و نقدهای وارد بر آن : تحلیلی فلسفی-تاریخی است.  احتمال کلاسیک قرن ها تنها دیدگاه غالب در نظریه­ی احتمال بود. به دلیل برخی ایرادها و پارادوکس های مطرح شده درباره­ی این نظریه و اصل عدم تفاوت، تفسیرهای جدیدی از سوی فیلسوفان و متفکران در آغاز قرن بیستم ارائه شد. در این مقاله به معرفی تفسیر احتمال کلاسیک از دیدگاه فلسفی-تاریخی و نقدهای وارد بر آن خواهیم پرداخت. هم...

موضوع پایان نامه تحلیل و تبیین رابطه ملک و ملکوت المیزان و تفسیر التحریر والتنویرجناب ابن عاشور می باشد جناب علامه هم رویکرد عقلی و هم رویکرد نقلی به این موضوع دارد در حالی که جناب ابن عاشور بیشتر با رویکرد نقلی به موضوع پرداخته است این موضوع را در سه بخش معرفت شناسی هستی شناسی و انسان شناسی بررسی کردند و به تناسب هر بخش ملک و ملکوت را تحلیل و تبیین کرده ایم در بخش معرفت شناسی صحبت از علم و ارت...

در این پژوهش، «قواعد تفسیر در تفسیر نمونه» برررسی شده است. علم تفسیر مانند هر علمی، نیاز به یک سری اصول و قواعد دارد تا مفسر بر اساس آنها به تفسیر قرآن پرداخته و بتواند مقاصد و مدلول های آیات را کشف کند. این قواعد که پایه های اساسی استنباط در تفسیر محسوب می شوند و مفسر را از خطای در تفسیر باز می دارند، «قواعد تفسیر» نام دارند که می توانند ملاک و معیار ارزشمندی تفاسیر قرار گیرند. تفسیر نمونه، اث...

یکی از گرایش های تفسیری مهم و پرسابقۀ قرآن کریم، تفاسیر عرفانی و اشاری است. این رویکردهای تفسیری حداقل از قرن سوم آغاز شده و تا دوران معاصر نیز شیفتگان خود را حفظ کرده است. بنابراین، در عصر اخیر نیز می توان با آثاری رو به رو شد که در برداشت از آیات نورانی قرآن کریم، گرایش های عرفانی و اشاری داشته اند. ویژگی ها و مختصات تفسیری آثار دورۀ جدید، تفاوت هایی با نوع پیشین خود دارد که می توان تفسیر عرف...

کتاب نقد کتاب تفاسیر شیعی و تحولات تاریخی ایران، بخشی از برنامه تحقیقاتی  خانم دکتر فروغ پارسا، نگارنده کتاب است. مولف سعی داشته در این پژوهش تأثیرپذیری مفسران شیعی از تحولات فرهنگی و سیاسی سده دهم و یازدهم را نشان دهد. به زعم نگارنده سده دهم و پیدایش صفویان برای تاریخ تشیع بسیار با اهمیت بوده است. نخستین بار در این دوره است که شیعه به عنوان دین رسمی در یک امپراتوری قدرتمند اعلام می شود.

پژوهش حاضر با هدف مقایسه ی روش تفسیر تربیتی و روش تفسیر اجتماعی در دو تفسیر احسن الحدیث و نمونه سامان یافته است. برای انجام این مقایسه، پانزده موضوع تربیتی و پانزده موضوع اجتماعی انتخاب نمودیم، و برای هر موضوع آیاتی از قرآن را برگزیدیم. سرانجام، مقایسه میان مطالب دو تفسیر، ذیل آیات منتخب صورت گرفت. این مقایسه در دو بُعد محتوا و روش انجام گرفت. در بُعد روش، کوشش مولفان دو اثر را بر پایه ی سه شاخص ...

گسترش مطالعات تطبیقی و کارآمدی آن در حوزه علوم انسانی و مطالعات ادیان، سبب شده تا این روش مطالعاتی به ساحت دانش تفسیر نیز راه یابد. راه یابی این روش به حوزه تفسیر قرآن تنها به نظریه پردازی در باره تفسیر تطبیقی و بیان ضرورت انجام آن محدود نشده است، بلکه تا مرز تأسیس رشته ای آموزشی و دانشگاهی با همین عنوان پیش رفته است. اما این که چه قرائت هایی از تفسیر تطبیقی وجود دارد و این شاخه نوپا از دانش تف...

این مقاله به بررسی متنی و منبع شناختی یک روایت تفسیری می پردازد که نخستین بار در دو تفسیرالتبیان و مجمع البیان به نقل از امام باقر علیه السلام آمده است. مؤلف نشان می دهد که مأخذ شیخ طوسی در نقل این روایت، المصابیح فی تفسیر القرآن تألیف ابوالقاسم حسین بن علی معروف به وزیر مغربی (370ـ418 ق) بوده است. وزیر مغربی این سخن را به نحوی مبهم به «ابوجعفر» نسبت می دهد؛ اما این روایت نه در هیچ یک از منابع ...

امام رضا (ع) به عنوان امام هشتم شیعیان در ادامه راه پیامبر اکرم (ص) در تبیین قرآن، روشی منحصر به فرد ارائه داده اند که با تفاسیر معتبر تفاوتی اساسی دارد. ایشان با استفاده از شیوه های قرآن به قرآن، روش مأثور، روش عقلی و کلامی و بعضاً علمی، به تفسیر قرآن پرداخته اند. امام رضا (ع) در تفسیر قرآن، برخلاف تفاسیری چون کشاف و مجمع البیان طبرسی به سراغ ظاهر سخن مانند: لفظ، لغت، بلاغت، صرف، نحو و ... نرفت...