چکیدهرهیافت عقلی-اجتماعی به تفسیر قرآن، در دوسده ی اخیردربستر چالش های برخاسته ازرویارویی جامعه های مسلمان درروزگار رکود، با تمدن نوین غربی پدید آمد. تفسیر اجتماعی، تفسیری با رویکرد کارکردگرا وبا آرمان پردازش چهره ی توانمند اسلام، برای پیشبرد جامعه در همه جا و هرگاه است. رویارویی با تمدن نوین باختری ازبسترهای برجسته پیدایش تفسیر اجتماعی، جایگاهی شایسته در نگرش مفسر اجتماعی برای نمودن چهره...

حقوق اساساً پدیده‌ای اجتماعی است، بنابراین در ارتباط کامل با علوم اجتماعی دیگر است. برای فهم یک قاعدة حقوقی، باید آن را تفسیر کرد و برای تفسیر نیز ناگزیر از استدلال خواهیم بود. بنابراین رابطة میان استدلال، تفسیر و حقوق پیوندی ناگسستنی است. در کنار این امر سه مقولة مبنا، منبع و هدف قاعدة حقوقی شاکلة هر نظام حقوقی تلقی می‌شود. آنچه محل اشکال است، آن است که اگر در حقوق در پی اجرای عدالت اجتماعی...

یکی از راه‌های تبیین مسألة تحول آرای مفسران در برخی از عبارت‌های قرآنی، فهم میثاق‌های ‌اجتماعی (قرارداد اجتماعی) عصر مفسر است. میثاق‌های اجتماعی، عادت‌های فکری رایج در عصر حیات مفسرند که به‌گونه‌ای ناخودآگاه بر تفسیر او از متن قرآنی، اثر می‌نهند و موجب می‌شوند که تفسیر مفسر، متناسب با گفتمان‌های رایج در عصرِ حیات او باشد. از آنجا که مفسران در دوره‌های تاریخی گوناگونی زیسته‌اند، با تحول گفتمان‌ها...

تأثیر المیزان بر پژوهشهای دینی به ویژه پژوهشهای شیعی - قرآنی مورد بررسی قرار گرفته است.  در کنار سایر ویژگی های بایسته تفسیر المیزان یکی از موفقیت های آن ورود به محافل فکری، علمی و تأثیر گسترده آن بر پژوهشهای دینی و حوزوی پس از خود است. از جمله مهم ترین این تأثیرها می توان به موارد زیر اشاره کرد: پایه گذاری شیوه تفسیر قرآن به قرآن، پی نهادن روش تفسیر موضوعی، درآمیختن عقل و نقل در فهم معرفت دینی...

از بایسته های دفاع از «ایده علوم اجتماعی اسلامی» ارائه الگو و مدل برای تحقیقات اجتماعی است. اما این امر همراه با دشواری هایی است؛ از یک سو با وجود سابقه بحث از علم دینی در میان متفکران اسلامی و مسیحی، برخی از راهکارها و رویکرد های دفاع از ایده علوم انسانیِ اسلامی، نسبی گرایانه است و از سوی دیگر هدف گذاری واقع گرایانه در تحقیقات اجتماعی از بایسته های الگوپردازی در علوم اجتماعی اسلامی است. اهداف ت...

تفاسیر قرآن، هر یک از منهج و روشی استفاده کرده و با گرایشی خاص تنظیم شده اند. روش برخی مأثور و مبتنی بر سنت و روایات منقول از پیامبر و ائمه بوده است و برخی مبتنی بر روش عقل برهانی و برخی بر روش تفسیر قران به قرآن. نیز برخی گرایش ادبی و برخی کلامی و برخی فلسفی و غیره دارند. در قرن پانزدهم تفسیر قیم تسنیم به جامعه مسلمانان عرضه شد که به لحاظ روش از روش اجتهادی جامع پیروی می کند. بدین صورت که هم ...

یکی از ضروریات اجتناب ناپذیر در مطالعات قرآنی بررسی تفاسیر از منظر روش تفسیری می باشد، توجه به روش شناسی تفاسیر در ابعاد مختلف کمک شایانی به دست یابی بر روش صحیح تفسیر قرآن و طبقه بندی تفاسیر می کند. این مقاله با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی به روش شناسی یکی از تفاسیر شیعی معاصر و بررسی منابع و مصادر آن می پردازد، تفسیر«احسن الحدیث» اثر آیت الله قرشی یکی از تفاسیر برجسته ای است با استفاده از ...