نمایش مذهبی یکی از مؤلفه های فرهنگی دیرینه تاریخ ایران است. در فرهنگ تشیع، نمایش مذهبی یا به عبارت مصطلح آن، تعزیه به عنوان یکی از مراسم عزاداری برای شهادت سیدالشهدا ابی عبدالله الحسین(ع) شناخته می شود. پس از شهادت مظلومانه امام حسین(ع)، مسلمانان به خصوص شیعیان با برپا کردن مراسم سوگواری برای زنده نگه داشتن فلسفه قیام امام حسین(ع) کوشیده اند. در این پژوهش به روش توصیفی ـ تحلیلی و بر پایه منابع ...

داستانهای مذهبی مختلف،اگرچه در حقیقت وماهیت وجودی خود دارای ریشه های مشترک هستند،اما در طول دوران حیات بشر ودر جوامع گوناگون به فراخور زمان،شرایط محیطی واجتماعی،همواره از دیدگاه های خاص ومتفاوتی به انسان ومسائل هستی نگریسته وآدمیان را به آن ارجاع داده اند. ازسوی دیگر درام ونمایش نیز از آنجا که بیانگر دیدگاه هنرمند خالق اثر می باشد،خواه ناخواه از جهان بینی واعتقادات دینی ومذهبی جامعه خویش متأثر...

حدود هجده ماه پژوهش وتحقیقات پژوهشگر به اتفاق همراهی و راهنمایی های دلسوزانه استاد راهنما دکتر ناظر زاده کرمانی و استاد مشاور دکتر جولایی به نتایج پیش رو رسید:

چکیده واقعه کربلا به سبب جایگاه ویژه آن در طول تاریخ اسلام، همواره مورد عنایت بسیاری از مورخان بوده است، اما با گذشت زمان و گسترش مراسم عزاداری و سوگواری تحت تأثیر اوضاع اجتماعی و سیاسی، برداشت های متفاوتی از این واقعه شده و یا بر برخی از برداشت ها تأکید گردیده است. یکی از مهمترین و مشهورترین ابعاد واقعه عاشورا بعد سوگوارانه این حادثه با تکیه بر حضور و نقش کودکان و نوجوانان کربلاست. اهمیت این ...

با روی کارآمدن دولت صفویه، رسمی شدن مذهب شیعه در ایران، سبک تازه­ای از عزاداری به نام روضه­خوانی و  نوعی نمایش مذهبی همراه با اشعار و متون مرتبط با واقعة کربلا با ایجاد تکیه­ها، حسینیه­ها و موقوفات به وجود آمد. این مراسم و آیین­ها در دوران قاجار برای کسب مشروعیت مردمی، با شدت و گسترش بیشتری دنبال می‌شد، در این زمان هر طبقه و صنف برای برگزاری عزاداری سعی می­کردند تا از طریق ساختن تکیه و وقف آن، ...

چکیده: نمادهای دینی و مذهبی در مسیر تاریخ به فرهنگ تبدیل شده که در هر جامعه ای به گونه های مختلف ظهور و بروز می کند. ایران پیش از اسلام با غنای فرهنگی و دینی، برخوردار از شکلهایی از تعزیه بوده که خود را تا قرنها پس از غلبه اسلام حفظ کرده است.مراسم سیاوشان از نمادهای تعزیه در ایران پیش از اسلام است که تاثیر آن در مراسم دینی مسلمانان به وضوح دیده می شود . شکل گیری دو جریان مخالف یکدیگر در تاری...

«تصوف» و «قلندریه» از جریان های مهم و تأثیرگذار بر فرهنگ و هنر ایران بوده است. خلق شاهکارهایی ادبی نظیر «تذکره الاولیا»، «اسرار التوحید»، «مقالات شمس»، «کلیات شمس»، «مثنوی معنوی» و... توسط صوفیان نشان از جایگاه سترگ آنان در ادبیات و فرهنگ فارسی است. صوفیان همچنین به سبب اجرای «سماع» در آیین های خود حافظ موسیقی و رقص نیز بودند، با این توضیح که آنان دارای پایگاهی دینی- اجتماعی در نزد عوام بوده ...

بعد از عنصر تخیّل، موسیقی شعر بیش از هر عنصر دیگری با آن مأنوس و همراه می شود و می-تواند در جهت القای مضامین و احساسات شاعرانه نقش زیادی را ایفا کند. بنابراین اگر شاعر بتواند تناسب موجود بین موسیقی و مضمون شعرش را در حد اعتدال نگه دارد، در حقیقت اثری قابل قبول ارائه کرده است. شعر عاشورایی بنابر ذات شعری خویش از انواع موسیقی (1- موسیقی کناری، 2- موسیقی بیرونی، 3- موسیقی درونی و 4-موسیقی معنوی) بر...

بررسی کاربرد صنایع دستی در نمایش سنتی تعزیه به عنوان منبعی مهم و پرمحتوا که نه تنها جایگاه ویژه ای به لحاظ تاریخی و مذهبی ازگذشته های دور در باور اعتقادی مردم ایران داشته، بلکه در حوزه های هنری مختلف نیز تاثیرگذار بوده است در دو بخش لباس و صحنه که شامل ساخت و تزئینات البسه و ملحقات آنها همچون زره، کلاه خود، شمشیر و سپر و... و همچنین ادوات صحنه همچون بیرق ، علامت، نخل و منبر و... می باشد می توان...

  بررسی کنش‌های کلامی تعزیه‌نامه و نمود آن در اجرا     فرهاد ساسانی [1]   زیرک محجوب [2]   تاریخ دریافت: 19/11/89   تاریخ تصویب: 10/2/91     چکیده   یکی از ارکان اصلی نمایش، کنش و حرکت است. در این میان، زبان نیز در متن چند‏شیوه یا چند‏لایۀ نمایش، نقشی خاص دارد؛ اما از جهاتی می‌تواند متناظر با بدن و دیگر عوامل کنشگر و حرکت‌آفرین کنشگری کند و نمایانگر حرکت باشد. این مسئله به‏خوبی در نظریۀ کنش کلا...