در بررسی‌های تاریخ معاصر ایران در عهد قاجار، نقش زنان در عرصه‌های اجتماعی و هنری کمتر مطالعه شده است. دراین‌خصوص، در منابع دست‌اول مطلب چندانی ذکر نشده است، زیرا اکثر تاریخ‌نویسان همت خود را وقف شرح حوادث سیاسی یا شیوۀ زندگی شاهان و رجال ‌کرده و در لابه‌لای تألیفات خود به‌صورت پراکنده و غیرمستقیم به مسائل اجتماعی و هنری زنان اشاره ‌کرده‌اند. این مقاله، ضمن بررسی شرایط اجتماعی و زندگی زنان دربار...

شماری از آثار هنری ایران سده­های 4 تا 8 ﻫ. ق. با مجالسی آراسته شده­اند که شاهی کمان­گیر و سواره را در نخجیرگاه آهو نمایش می­دهد، درحالی­که بر پشت مرکبش زنی ریزاندام و چنگ­نواز نشسته است. این صحنه بنا بر متن شاهنامۀ فردوسی و هفت پیکر نظامی گنجوی، داستان بهرام گور شاهنشاه ساسانی و کنیز خنیاگرش آزاده را روایت می­کند. البته انتساب این روایت به شاهنامۀ فردوسی در سال‌های اخیر موضوع انتقاد بوده و حتی ...

چکیده  متخیله قوه ای از قوای نفس انسانی است که معمارِ عالم خیال است. اثر هنری ماهیت خویش را از عالم خیال دریافت می کند. زیرا کار خیال، صورت سازی است و بر اساس شهود هنرمند است که خیال، صور هنری می آفریند. هنر از عالم خیال می رسد و فلسفه از عالم عقل. تصویرگر هنرمند، زیباترین صور خیالی متون ادبی را مصور می کند و بر اساس «رجحان صور زیباشناختی» تصاویر تخیلی از متن داستانی و روایت، تصویرِ خویش را می ...

در تحلیل­های زیباشناختی همواره اندیشمندان سعی بر آن داشته­اند تا هنر را با ویژگی خاصی تعریف کنند که فصل مشترک تمام آثار هنری باشد. اما، آن­چه آنان ارائه کرده­اند، مانند بازنمایی و فرانمایی صرفاً برخی آثار هنری یا دوره­های هنری را پوشش می­دهد. فرمالیسم چونان روشی در تحلیل زیباشناختی با غرض فائق آمدن بر این معضل، بر عناصر ساختاری و ویژگی­های صوری، حسی یا ادراکی تأکید می­کند. ضرورت بکارگیری چنین رو...

حروف الفبا از جمله عناصری هستند که در زندگی انسان کاربرد زیادی دارند و شاعران به شیوه‏هایی متنوع این حروف را برای خلق مضامین تازه و عمیق و آرایش سخن به کار گرفته‏اند و به کمک آموزه‏های دینی، ادبی و فرهنگی به آنها جانی تازه و رنگی نمادین بخشیده‏اند. نقادان سخن بر هر کدام از این شیوه‏های ابداع و آرایش کلام نامی نهاده‌اند؛ اما یک نوع هنری، شیرین و پرکاربرد از ترفندهای ادبی که سابقه‏ای به قدمت خود ...

چکیده ادبیات مهجری مهم ترین نقطه عطف در بنای ادبیات عرب معاصر است، واین امر برگرفته از ویژگی های ذاتی آن است. این بحث با استناد به متنهای ادبی ودلالت آنها ، و به دور از جنجالی که در مورد ادیبی بر پا شده است، به بررسی رمز و تصویر رمزی در ادبیات مهجر شمالی پرداخته است. وروش بحث مبتنی بر اسلوب علمی ـ نقدی ـ استنتاجی است، که در پی بیان ویژگی های هنری وذاتی رمزها در داخل متن ادبی، وارزیابی متن ادبی...

در این مقاله اهمیت و سودمندی چاپ نسخه‌­برگردان نسخه‌­های خطی مطرح شده و نویسنده کوشیده است با ذکر نمونه‌­هایی از متون این سودمندی‌ها را به‌ ­ویژه در زمینه­‌های واژه­‌شناسی، شناخت تصاویر نسخه‌­ها، اهمیت هنری آن‌ها، و در دسترس قرار گرفتن اصل متن‌ها بررسی کند. در ادامه مواردی از آسیب­‌شناسی چاپ این متن‌ها و لزوم ارزیابی جدی نسخه­‌ها پیش از چاپ و نیز اولویت‌های مهم در چاپ نسخه‌­ها ذکر شده است.