در این نوشتار سعی بر این است تا با تکیه بر منابع، ابتدا مختصری در خصوص زندگی نامه ی خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی بیان کرده و حوادث مهم زندگی او را به صورت خلاصه بر شماریم. سپس از منظر طب، به زندگانی علمی و علایق پزشکی او پرداخته و دلایل دل مشغولی اش به حفظ سنت های طب ایرانی را بیان کنیم. هم چنین سعی بر این خواهد بود تا روشن نماییم که چگونه سنت های طبی مبتنی بر خرافات که عمدتاً ناشی از تأثیرات...

از قرن سوم ق به بعد شرایط سیاسی، اجتماعی و فرهنگی حاکم بر خراسان و ماوراءالنهر به گونه­ایی بود که زمینه را برای حضور و فعالیت گروههای مختلف مذهبی مهیا نمود. یکی از این گروه­ها، اسماعیلیان بودند که برای  گسترش امر دعوت و جذب پیروان برنامه­ های ویژه­ایی را در دستور کار خود قرار دادند. از جمله فعالیت­های علمی، جذب عالمان و حاکمان سامانی از طریق مباحث فلسفی و کلامی، جذب اقشار محروم با شعار عدالت اج...

از قرن سوم ق به بعد شرایط سیاسی، اجتماعی و فرهنگی حاکم بر خراسان و ماوراءالنهر به گونه­ایی بود که زمینه را برای حضور و فعالیت گروههای مختلف مذهبی مهیا نمود. یکی از این گروه­ها، اسماعیلیان بودند که برای  گسترش امر دعوت و جذب پیروان برنامه­ های ویژه­ایی را در دستور کار خود قرار دادند. از جمله فعالیت­های علمی، جذب عالمان و حاکمان سامانی از طریق مباحث فلسفی و کلامی، جذب اقشار محروم با شعار عدالت اج...

تاریخ علوی گری در آناتولی و چگونگی نفوذ افکار و آراء تشیع در میان این گروه، کمتر مورد توجه محققان قرار گرفته است. در واقع، ریشه­های علوی گری را باید در سال­های بسیار دور؛ یعنی دوران سکونت ترکان در ماوراء­النهر و مهاجرت آنان به آناتولی جست­وجو کرد و حاصل آن الهیاتی التقاطی می­باشد که از هرمکان جغرافیایی و هر مذهب و عقیده­ای، توشه­ای برداشته است. آن چه مسلّم است، رسوخ عقاید شیعی به علوی­گری در قرن...

قرن پنجم هجری به دلیل تقویت مجدد خلافت، تسلط سیاسی و نظامی ترکان مهاجم (سلجوقیان)، تقویت و تداوم نقش آفرینی فقهای سنی، کشیده شدن اختلافات مذهبی در میان مردم، تعمیق ایستایی فرهنگی در جامعه از طریق ترویج تفکرات اشعری و به حاشیه راندن عقل گرایان، دوره ای سرشار از تحولات عمیق اجتماعی و فرهنگی و قرنی پر فراز و نشیب در تاریخ ایران است. در این قرن به دلیل سیاست های ظالمانه ی اقتصادی سلجوقیان (ترویج نظ...

سیاست مبتنی بر دوستی از مباحث ریشه دار در علوم سیاسی محسوب می شود. بین دوستی و سیاست همواره پیوند عمیقی برقرار بوده است و بسیاری از اندیشمندان سیاسی ایران انسان ها را به رعایت اخلاق در سیاست، اعتدال و سیاست دوستی در جامعه توصیه کرده اند. در این پژوهش تلاش داریم با بررسی آراء خواجه نظام الملک توسی و خواجه نصیرالدین توسی مولفه های دوستی که شاکله اصلی ذهن این دو اندیشمند فرزانه را تشکیل می دهند، د...

پژوهش حاضر به دنبال بررسی و شناخت «عوامل اجتماعی موثر بر تغییر و تطوّر زبان فعلی مردم آذربایجان بوده است». سوالات اصلی پژوهش این می باشد که «آیا زبان بومی آذربایجان تغییر کرده یا زبان فعلی (ترکی آذربایجانی) زبان بومی بوده است؟»، «عوامل اجتماعی موثر بر تغییر و تطوّر زبان فعلی مردم آذربایجان چه بوده-اند؟» که بر اساس مباحث نظری مربوط به تغییر زبان به تبیین پدیده تغییر زبان در منطقه آذربایجان می پردا...

نویسندگان و دانشمندان اسلامی از جمله ابن ندیم، بیرونی - شهرستانی و یعقوبی دانسته­های ارزشمند خود را درباره مانی و دین او در نوشته­های خود آورده­اند و این همه پیش از آن است که اروپاییان شناخت درستی از این دین فراموش شده داشته باشند. ابن ندیم چنان با درستی و گزارش گونه و بی‌هیچ پیش داوری­ای درباره این دین سخن گفته است که در جهان باستان بی سابقه است. هرچه که او گفته نیز پس از یافتن دست نوشته­های م...

از زمان ظهور اسلام در پهنۀ آسیای مرکزی چند نوع امپراتوری حکم رانده­اند؛ امپراتوری اعراب، شامل امویان و عباسیان، امپراتوری غزنویان و سلجوقیان، امپراتوری مغولان و تاتارها، و امپراتوری روس ها. دوران اقتدار امپراتوری عباسیان بیش از یک قرن و نیم دوام نیاورد و به تدریج حکومت­هایی مستقل از شرقی­ترین نقاط این امپراتوری سر بر آوردند. نقش دستگاه خلافت تنها به مشروعیت بخشیدن به این حکومت­ها محدود شد. در ا...

شیخ شهاب­الدین ابوعبداالله فضل­االله توران پشتی از محدثین و فقهای قرن هفتم هجری است. وی منسوب به توران پشت از روستاهای استان یزد است. از ابتدای زندگیش اطلاعات زیادی در دست نیست. وی ابتدا در شیراز و در سایۀ اتابکان فارس می­زیست و در نهایت به درخواست ترکان خاتون بر مسند تدریس در مدرسۀ ترکانی کرمان نشست. در این مقاله با تکیه بر منابع فارسی و عربی، مراحل مختلف زندگی و تحصیل، رابطه با قدرت و گرایش­ه...