بیش از یک سده است که دانشمندان خاورشناس و ادبا در تلاشند تا ریخت و قالب شعر و سرودهای پیش از اسلام ایران را یافته و تعریف و سرچشمة و سرآغاز شعر فارسی، به ویژه چکامه را تعین کنند. در این زمینه عقیده های گوناگونی ابراز شده است. گروهی ریشه های چکامه های فارسی را در دوره های پیش از اسلام جستجو کرده اند و بر این باورند که چکامه در ایران از دیرباز رواج داشته است. گروه دیگری برخلاف این، بر این باورند ...

ادبیات عربی با سابقه درخشان و کهن خود نماد فرهنگ عظیمی است که در تعامل با سایر ملل، بر آن ها تأثیر گذاشته و از آن ها تأثیر پذیرفته است. شعر عربی با تأثیرپذیری از غرب و بر اساس سنت تطور، فراز و نشیب های زیادی به خود دید و مراحل مختلفی را طی نمود. این امر باعث خروج از سبک سنتی سرودن شعر و طغیان علیه دو عنصر اساسی شعر کلاسیک یعنی وزن و قافیه شد. قصیده عروضی خلیل پس از طی مسیری طولانی به شعر نو متص...

بی‌تردید انقلاب اسلامی ایران به‌عنوان یک پدیدۀ منحصر‌به‌فرد، تحولات عظیم سیاسی، اجتماعی و فرهنگی را در جامعۀ ایران، به‌همراه داشته‌است. عناصر و پیامد‌های مهم انقلاب اسلامی، مبارزه با استعمار و استعمار‌ستیزی بوده‌است. قطعاً شعر فارسی نیز در نشان‌دادن این پیام، نقش آشکاری ایفا کرده‌است و همواره تلاش کرده‌است تا نسبت به پدیدۀ استعمار و خطرات احتمالی آن مسئول باشد. در این پژوهش، تلاش شده‌است تا مصاد...

در عصر مشروطه، شعر فارسی، درکنار حفظ درون مایه های قدیمی خود، با مضامینی جدید آشنا شد که در دوره های قبل آن ها را تجربه نکرده بود. به همین دلیل، این دوره را عصر تغییر و تحول های بنیادین در درون مایه ها و مضامین قدیمی شعر فارسی می نامند. آشنایی با ادبیات غرب، تحولات سیاسی و اجتماعی ایران، انقلاب فرانسه، جریان موسوم به روشن فکری، استبداد داخلی و استعمار خارجی از مسائلی است که در این زمینه نقش بسز...

چکیده ندارد.

شعر معاصر ایران از نیما تاکنون، تحولات متعددی را از سر گذرانده است. یکی از این جریان­های نوآیین، پست مدرن است که در دهه­ی هفتاد تحت تأثیر تحولات غرب، در ادبیات فارسی مطرح شد. مؤلّفه­های بسیاری برای آن برشمرده­اند؛ اما مهم­ترین مؤلّفه­ای که شعر پست مدرن را از دیگر جریان­های ادبی متمایز می­گرداند، شالوده شکنی است که در قالب گرایش به بازی­های زبانی، معناگریزی، شکستن فرم، چندصدایی، گسست روایت و... نم...

عشق یکی از موضوعات اصلی شعر فارسی و عالی ترین و مهمترین بنیاد عرفان است و هر چند شکل پرداختن به عشق در دوره های مختلف شعر فارسی، بنا به شرایط خاصّ اجتماعی متفاوت بوده است، امّا هیچ گاه پرداختن به آن در شعر فارسی فراموش نشده است. شعر معاصر نیز از حضور عشق خالی نیست، شاعر امروز از زوایای گوناگون و با گرایشهای متفاوت به ترسیم عشق می پردازد؛ کوشش ما در این مقاله بر آن است تا مفهوم تازه ای را که شاعر ...

غزل یکی از قالبهای کهن و در عین حال ، زنده نوع غنایی در شعر فارسی است که تقریبا از ابتدای پیدایش تاکنون همواره مورد توجه شاعران فارسی زبان بوده و فراخور هر عصر و دوره ای ، درونمایه های متفاوتی را در خود شاهد بوده است و به تنوع درونمایه آن افزوده شده است. درونمایه ، همان فکر اصلی در یک قطعه شعر یا اثر ادبی است که از سوی نویسنده یا شاعر در پوشش الفاظ بیان می گردد. غزل فارسی نیز به عنوان یک قالب ش...

تحولات اجتماعی که در دوره ی قاجار با سرعت ،همه ی جنبه های سیاسی،اجتماعی ،اقتصادی و فرهنگی جامعه ی ما را تحت تاثیر قرار داد باعث تغییراتی در حوزه شعر نیز شد و شعر فارسی از نظر ساختار ، قالب ،زبان ،مضمون و تصویر دچار دگرگونیهای کلی شد. طبیعی است که تبیین این تغییرات مستلزم مباحث نظری و نقدهای بسیاری است. هم زمان با تحول و دگرگونی شعر فارسی ،بحث در باب مباحث نظری شعر ،تعریف شعر ،ویژگی های شعر نو...

مقاله حاضر مشتمل بر سه بخش است: در بخش نخست، تحولات شعر معاصر عربی از عصر نهضت به بعد بررسی و پس از ذکر عوامل تحول ادبی، دگرگونی های پدیدآمده در شعر عربی و تأثیرپذیری آن از ادب غربی بیان شده است. بخش دوم مقاله، به بررسی عوامل جامعه شناختی تحوّل ادبی در کشور ما که به بیداری اجتماعی فکری مردم ایران منجر شد و درنهایت، زمینه ایجاد انقلاب مشروطه را فراهم ساخت، اختصاص دارد. در این مورد، دیدگاه های جام...