جنبشهای شیعی در دورهی امویان و عباسیان در تحول فضای سیاسی، مذهبی و فکری جهان اسلام نقش بارزی داشتند. این جنبشها با نقش محوری گروههای اجتماعی پدید آمده بودند و ثبات و بیثباتی مردم نیز در پیروزی و شکست آنها تأثیر زیادی داشته است؛ بنابراین بررسی این جنبشها و قیامها از دیدگاه جامعهشناختی به تحلیل چرایی و چیستی همراهی و عدم همراهی مردم با آنها کمک شایانی میکند. جنبش زید (79-122ق/ 698-...