از دغدغه های جدی اندیشمندان جهان اسلام در طول یکصد سال اخیر، برقراری نسبت سنت و تجدد بوده است که بی تردید اساس اندیشه آیت الله مرتضی مطهری نیز پاسخی به این نسبت است. تحقیق حاضر بر این فرض بنا نهاده شده است که استاد مطهری در زمینه تجدد، سعی در بازسازی سنت دارد؛ لذا در نیل به اهداف مزبور تلاش شده است زوایای پنهان اندیشه سیاسی مذهبی ایشان، بر اساس الگوی جستاری اسپریگنز، در قالب مشکل شناسی، دلیل شن...

محمد عابدالجابری که ازجمله نومعتزلیان است، با نگاهی عقلانی و انتقادی به دنبال استفاده از تفکرات جدید و میراث گذشتة اسلامی خود بوده است و تحت تأثیر برخی از روش شناسی های پست مدرنِ جدید در غرب، فارغ از تفاوت های فلسفی و بنیادین، در پی برساختن نظام فکری معرفتی و سیاسی از طریق نقد سنت و تجدد است. اگرچه جابری از سویی با نقد جریان های فکری موجود که در آن ها اعتقاد بر همسازی سنت و تجدد است و با ناکارآم...

این مقاله تلاشی است برای نشان دادن نقش تجدد و مؤلفه های اصلی آن در شکل دادن به جنبش های اجتماعی در غرب. پس از بحثی مفهومی دربارة تجدد و رابطة میان مؤلفه های آن‘ به این نکته اشاره شده که تجدد در تمامیت خود زمینة ایجاد هویت جمعی معطوف به کنش اجتماعی – یعنی شرایط اصلی برای شکل گیری جنبش های اجتماعی – را فراهم ساخت. اگر در یک ساده سازی مفهومی ‘ تجدد را شامل سه صورت بندی فرهنگی (گفتمان تجدد) ‘ اقتصا...

رمان فارسی محصول ورود و بروز تجدد غربی است اما زمینه­های شکل­گیری آن در بستر فضای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ایران فراهم بوده است تا این شکل بتواند در جریان آن پذیرفته شود. عصر طولانی و پرتلاطم ناصری (حک: 1227-1275ش.) که اجازۀ پیدایی گفتمانهای متعارض را در قالبهای ادبی رسمی و غیر رسمی گاه می­داد و گاه نمی‌داد، دوره­ای است که رابطه با غرب و به تبع آن تأثیرپذیری از آن بیش از پیش بر فرهنگ اجتماعی و ا...

چکیده نویسنده در این مقاله به نقد کتاب تجدد ناتمام روشن فکران ایران تألیف غلامرضا گودرزی می پردازد. این کتاب در سال 1387 در چهار فصل منتشر شده است. هدف نویسنده از تألیف این کتاب ارائۀ سیری تاریخی از «نقش روشن فکران ایران در تجدد ناتمام» ایران است. از مهم ترین نقدهای وارد بر این اثر می توان به نداشتن چهارچوب نظری برای پژوهش، ارائۀ دیدگاه های مختلف بدون نقد و بررسی آن ها، وارد کردن ایرادهای ناروا...

تجدد دفاعی بازنمای تلاش متفکران اسلامی اوائل قرن بیستم برای رویارویی با تجدد و منطق شرق شناختی برآمده از آن در وضعیتی پسااستعماری است. این گفتمان از تجدد، با وارونه کردن ایده های مرکزی شرق شناسی ذیل مفاهیمی ازقبیل «پرسش از انحطاط و عقب ماندگی»، «تلقی ایده آلیستی از انحطاط و پیشرفت» و «برخورد گزینشی با تمدن غرب»، تلاش دارد اسلام را با مقتضیات منطق مسلط انطباق دهد و به مدد امر مدرن به دفاع از «ام...

این مقاله دیدگاه های طالبوف را درباره وجوه گوناگون تمدن جدیدغرب، آزادی، دموکراسی، علم و تعلیم و تربیت و استعمار، به کوتاهی بررسی می کند.چگونگی برخورد ایرانیان با تمدن غربی و پیدایش فرنگی مابی یا غربزدگی نیز مبحثی است که دیدگاه های طالبوف پیرامون آن به کوتاهی مورد اشاره قرارگرفته است .با این هدف که نقش و جایگاه و تاثیر او در پیدایش«گفتمان غربزدگی»در ایران قرن بیستم معین و شناخته گردد

این نوشتار، چنانکه از عنوان اش نیز هویداست، به بررسی تاثیر تجدد(modernity) بر موسیقی ایرانی می پردازد و این تاثیر را بر حسب ابعادی چون فرم های موسیقایی، محتوای موسیقی، تکنیک های موسیقایی و نیز نهادهای دست اندر کار موسیقی ایرانی، مورد توصیف و تبیین قرار می دهد. چنین بررسی اما موکول به دوره ای تاریخی ست که از بدو تاسیس شعبه موزیک نظام دارالفنون را در عهد ناصری تا آخر دوره پهلوی اول در بر می گیرد....

نقاشی عصر قاجار ادامه سنتهای گذشته از یک سو و شیوه های جدید وارداتی هنر نقاشی غرب بوده است. در طول تاریخ هنرنقاشی قاجار و از زمان سلطنت فتحعلی شاه برخی از عناصر و ویژگیهای نقاشی سنتی ایران بر شیوه فرنگی غلبه ای نسبی داشته است . در این دوره نقاشی بیشتر در اختیار دربار بوده است و به تبع آن موضوعات تابلوها ، تکچهره های شاه و شاهزادگان و بزرگان دولتی می بوده و یا مجالس بزم درباری . اما دوره های حکو...

عرفی شدن دین در دو گفتمان اسلام سیاسی وتجدد، دارای معانی متفاوتی است. تجدد در پی عرفی شدن دین است تا مفاهیم اساسی خود را در خارج از حوزه دین معنا دهی کند؛ اما اسلام گرایی در پی عرفی شدن است تا بر اساس تحولات وتغییرات ومقتضیات زمان ودر چارچوب اجتهاد، به مسائل ونیازها در دایره شریعت پاسخ دهد. در تاریخ معاصر ایران این دو گفتمان مبنای بسیاری از تحولات سیاسی ـ اجتماعی است وبرای تحلیل آنها باید با عص...