مقالة حاضر تلاشی است در جهت نقد و تحلیل کتاب زنان پرده نشین و نخبگان جوشن‏پوش نوشته فاطمه مرنیسی. نویسندة کتاب با تکیه بر دو منبع تاریخی؛ تاریخ طبری و سیرة ابن هشام تحلیل‏های خود را ارائه کرده است. محدودیت منابع مورد استفاده نویسنده و عدم اتقان علمی آنها، همچنین عدم رعایت شاخصه‏های پژوهش در تحلیل و نقد مطالب، کتاب حاضر را از جهات بی‏شماری قابل تأمل ساخته است. اما لغزش نویسنده در چند جا نمود بی...

وجه مقوم و جوهر اصلی معرفت تاریخی نقد است و اجرای دقیق آن بازسازی گذشته را بر مبنای روایات معتبر تضمین می کند. درواقع دست یابی به فواید تاریخ، به مثابۀ منبعی معرفتی، وابسته به وثاقت داده ها و اعتبار رویدادهای آن است و مورخ، برای اعتبارسنجی مدارک و شواهد تاریخی، به نقدافزارهایی نیاز دارد تا معیارهای شناسایی و تشخیص صحیح و سقیم را در اختیار او قرار دهد. مقالۀ حاضر، ضمن درنظرداشتن اهمیت مبحث نقد ت...

تاریخ ادبیّات عبارت است از داستان تطوّر و تحوّل ادبیّات در گذر زمان و وظیفه اصلی آن تعیین لحظه های تغییر ادبیّات است. برای سهولت در فهم تاریخ ادبیّات، نیازمند تقسیم بندی آن هستیم که این تقسیم بندی باید تابع اصول و موازینی خاص باشد. تاریخ ادبیّات عربی نیز از این قاعده مستثنی نیست. این پژوهش به نقد و بررسی تقسیم بندی تاریخ ادبیّات عربی و نامگذاری دوره های آن از ابتدا تا آغاز دوره نهضت عربی می پردازد. بنا...

بدیهی است که همة آثار منتشرشده دربارة تاریخ، فرهنگ، و تمدن اسلامی اعتبار علمی یک‌سانی ندارند و ضروری است که در ترازوی نقد ارزیابی شوند. در این نوشته، کتاب تاریخ العرب فی الاسلام اثر مورخ نامور عراقی جواد علی، که به کوشش منصور داداش‌‌نژاد با عنوان تاریخ عرب در دوران اسلامی؛ سیرة نبوی ترجمه شده، به روش توصیفی ـ تحلیلی بررسی و نقد صوری و محتوایی شده است. کتاب پاره‌‌ای نقایص و کاستی‌‌ها دارد از جمل...

تاریخ نگارش رسائل اخوان الصفا به هیچ روی مشخص نیست.نام نویسندگان آن نیز به همگان پوشیده است که این امر نیز سبب نظرورزی های متعددی در این موارد شده است.به نظر می رسد موضوع تاریخ نگارش رسائل با مقاله ی انتقادی پل کازانووا – که حاوی مطالعات تاریخی و ستاره شناسی پیچیده و نوینی بود- مرحله ی جدیدی شده است. نظریه های دیگری نیز در این زمینه به وجود آمد که روش استنادی آن ها با روش کازانووا متفاوت بود.ن...

نوشتار حاضر با در نظر داشتن نسبت میان مفاهیم «تاریخ»، و «تاریخ نگاری»؛ نقد بیرونی و درونی کتاب «تاریخ نگاری فارسی» اثر «جولی اسکات میثمی» را در دستور کار دارد. میثمی از دیدگاه خویش و مساله‌ای که در سیر تحول تاریخ نگاری فارسی طرح و تبیین کرده است بینش تاریخ نگارانه مورخان عهود سامانی، غزنوی و سلجوقی را مطالعه و تفسیر می‌کند؛ منتها نکته این است که این پژوهشگر عرصه ادبیات و تاریخ، تا چه اندازه توا...

نوشتار حاضر به سبک و سیاق مدخل های دایره المعارف ها به نحو مختصر اما مفید و جامع به سه مقوله تاریخ, روش شناسی و فلسفه تاریخ پرداخته است. بخش اول به گرایش های مختلف در علم تاریخ, ارتباط تاریخ با علوم اجتماعی و انسانی, تإثیر جنگها و انقلاب ها در پیدایش نسل جدیدی از مورخان, هدف و انگیزه مورخ از تاریخ نگاری و وظایف مورخان در امر خطیر تاریخ نگاری و... اختصاص دارد.مولفان درمبحث بعدی ضمن اشاره به شروط...

چکیده در دوفصل‌نامة علمی ـ تخصصی پژوهش‌نامة انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی سال دهم، شمارة اول (بهار و تابستان 1389) نقدی با عنوان «بررسی انتقادی کتاب المجانی من النصوص العرفانیة» به قلم سودابه مظفری[1] به چاپ رسید. قبل از هر اظهار نظر اعتراف داریم که به تعبیر امام صادق (ع): «أحبّ إخوانی من أهدی إلیّ عیوبی» (کلینی، 1392: 4/ 462). از این بابت از وی سپاس‌گزاریم. جستار پیش رو نیز به ‌رسم ادب د...