گروه داعش به عنوان نمایشی نو از بنیادگرایی اسلامی افراطی، جنایت های بی شماری را در عراق، سوریه و دیگر کشورها به بهانه احیای خلافت اسلامی مرتکب شده است و به عنوان یک بازیگر مؤثر در روابط بین الملل، نقش فزاینده ای را در معادلات بین المللی کنونی ایفا می کند. هدف این پژوهش، بررسی زمینه های سیاسی و اجتماعی ظهور گروه های تروریستی نظیر داعش در خاورمیانه بوده و فرضیه ای که در پی بررسی آن هستیم، این است...

قحطی در ایران سابقه ای به قدمت تاریخ این سرزمین دارد. ساکنان ایران زمین، از کهن ترین روزگاران، به صورت ادواری، با قحطی و کمیابیِ ارزاق دست به گریبان بوده و به کرات بر اثرِ آن قربانیان بسیار داده اند. دربارة اسباب و علل ایجادکنندة این قحطی ها سخن بسیار رفته است. بعضی از محققان، ساده اندیشانه و عجولانه، به سراغِ نزدیک ترین و سهل الوصول ترین عاملی که به نظرشان می رسیده ـ قهر طبیعت ـ رفته اند و مصایب ...

تاریخ بیهقی را به عنوان یکی از آثار جاودانة تاریخی و فرهنگی ایران می شناسیم، ازآنجایی که بیهقی به اسناد و اطلاعاتی دسترسی داشت که منابع گرانقدری در زمینة شیوة حکومت گری، ادارة جامعه و چگونگی زندگی سیاسی و اجتماعی در دورة غزنویان به شمار می آیند. به این ترتیب، تاریخ بیهقی را می توان تاریخ سیاسی– اجتماعی دانست. آنچه اکنون از تاریخ بیهقی در دسترس است، بیشتر مربوط به دوره ای است که افول و سقوط حکوم...

متن حاضر درصدد بررسی شرایط آنومیک و مشارکت اجتماعی جواناندر دو کشور ایران و تاجیکستان بوده است. از این منظر، پس از بسط فضای مفهومی موضوع، از رویکردهای نظری آنومی اجتماعی امیل دورکیم، تئوری بی سازمانی اجتماعی رابرت مرتن و تئوری احساس از خود بیگانگی ملوین سیمن برای تبیین موضوع استفاده شده است. با کاربرد روش پیمایش و با استفاده از تکنیک پرسشنامه بر روی 768 نفر از جوانان 20 ـ 29 ساله که از طریق روش...

شاهان صفوی به دلیل وضعیت سیاسی ـ اجتماعی ایران و مقابله با قدرت امپراتوری عثمانی و ایجاد وحدت سیاسی ـ مذهبی و تقویت و مشروعیت بخشی به حکومت خود، اقدام به رسمیت دادن مذهب تشیّع نمودند و به زیارت به عنوان یکی از مراسم مهم تشیّع دوازده امامی، که تأثیر بسزایی در تقویت باورهای سیاسی ـ مذهبی مردم نسبت به سلسله صفویه داشت، توجه ویژه‏ای نشان دادند و به سفرهای زیارتی متعددی رفتند. در این مقاله، سعی شده اس...

برخی برهه­های زمانی دربردارندۀ تحولاتی اساسی و مهم در عرصۀ اندیشه و عمل هستند؛ به گونه­ای که ساختار جامعه براساس آن تحولات، دچار تحول می­شود. عصر صفویه و سپس عصر انقلاب مشروطه را می­توان به عنوان درخشان­ترین ادوار تاریخ ایران نام برد. عصر صفویه به علت ارتقای شیعه دوازده امامی به دین رسمی و در واقع در آمیختن عملی ایران و تشیع در قالب مذهبی ـ ایرانی یکی از نقاط بارز در تاریخ سیاسی ـ مذهبی ایران ا...

واکاوی عملکرد سیاسی ـ نظامی احمدشاه دُرّانی و پیامدهای‌آن[1] جواد موسوی دالینی* چکیده احمدشاه دُرّانی (1134 - 1186ق/ 1722 - 1772م) ـ پایه‌گذار سلسلۀ درانی ـ از خلأ قدرتی که با قتل نادر‌شاه پدید آمد، بهره برد. وی با پشتیبانی قبایل پشتون و تشکیل لویی‌جرگه، تصرف خزانۀ نادرشاه و نابسامانی سلطنت گورکانیان هند فرصت یافت دولت نوپای‌ درانی را استحکام بخشد. در همین راستا، شاه ابدالی با ایجاد وحدت سیاسی، تشک...

امارت به عنوان ساختاری سیاسی در ایران دوره اسلامی، که از وجوه اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی نیز برخوردار بود، با بهره گیری از بسترهای نوظهور پس از اسلام و با به کارگیری سنت های سیاسی ایرانی، انسجامی را که لازمه یک سازمان سیاسی وحدت بخش بود در جامعه ایرانی تحقق بخشید. این نوشتار با در نظر داشتن سهم امارت های سامانی، غزنوی و آل بویه در استمرار هویت ایرانی و بهره گیری کارآمد از سنت های سیاسی پیشین ایر...

در این مقاله به بازخوانی دیوان فرخی سیستانی، از نظر رویدادهای تاریخی و اجتماعی، پرداخته شده است. بنابراین، این مقاله مبتنی بر موضوعات تاریخی و اجتماعی دوران غزنوی است؛ موضوعاتی که فرخی در اشعار خود آن ها را بیان کرده است. مطالب و اشارات مندرج در مدح ها با شش اثر تاریخی ـ مجمل التواریخ و القصص، زین الاخبار گردیزی، تاریخ گزیده، تاریخ بیهقی، ترجمة تاریخ یمینی، و طبقات ناصری ـ مقایسه شده است. ملاحظ...

تاریخ نشان از فهم پذیری متون و کاربرد ابزار و روشهای متفاوت در راستای فهم و تفسیر متون الهی و بشری دارد. تفسیر قرآن نیز با بیان نبوی آغاز شد و در سه سده نخست اسلام، روش غالب آن نقلی یا ماثور بوده است. سیر از نقلی به عقلی در تفسیر، همراه با تغییر رویکرد اجتماعی و فرهنگی، سیر تطور خود را بر اساس مبانی و دلایل متقن طی نمود و با گذشت زمان به ویژه در قرن چهار دهم اجتهاد و بهره وری از عقل در کنار نقل...