در این جُستار، کوشش خواهد شد تا پس از طرح اجمالیِ مبانی نظری بینامتنیت و معرفی زمینه های ایرانی (در ادبیات و تفسیر دینی) و اروپایی (میخائیل باختین، ژولیا کرستوا، ژرار ژنت و اومبرتو اکو)، روابط میان عناصر درون متن با بیرون از متن - خواه بافت و محیط فیزیکی، خواه جهان بیناذهنی جامعة زبانی یا فرهنگ و جهان ذهنی خواننده – و تأثیر آن ها در شکل گیری معنای کلی متن و در نتیجه، معنایی که فراتر از برآیند معن...

قرآن کریم از زمان نزول تا زمان حاضر، به­خاطر وحیانی بودن و در نتیجۀ برخورداری از جمال لفظی و معنوی غیرقابل وصف، همواره الگوی بسیاری از شاعران و ادیبان بوده است. نظریۀ بینامتنی یا تناص در نیمۀ دوم قرن بیستم میلادی شکل گرفت که در ادبیات معاصر عربی با نام­های دیگری مانند النصوصیه، التداخل النصی، التعالق النصی و البینصیّه نیز شناخته می­شود. «ژولیا کریستوا»، زبان­شناس و پژوهشگر بلغاری، اولین کسی است ...

.یافتن این روابط ما را به خوانشی نو از متون رهنمون می سازد.این تحقیق به روش تحلیلی- توصیفی وبا استقراء آیات کریمه قرآنی در مقامات زمخشری انجام شده است.زمخشری مفسر، محدث، نحوی، متکلم، لغوی وشاعر حنفی معتزلی ملقب به جارالله که یکی از آثار فراوان وی مقامات زمخشری در اخلاق است. هدف ازاین پژوهش، شناخت ومعرفی چگونگی و تاثیر تناص قرآن کریم برلفظ ومحتوای مقامات زمخشری است. زمخشری در مقامات خودرویکرد ...

بینامتنیِ شخصیّت های ادبی ـ تاریخی، یکی از فنون هنری شعر است که در دورۀ معاصر، فراوان توسط شاعران معاصر عرب به کار می رود؛ در میان این شخصیّت ها، شاعران کلاسیک گذشته به سبب نزدیکی فکری و ذوقی ای که با شاعران معاصر عرب دارند، سهم بیشتری از این فراخوانی را به خود اختصاص می دهند. در میان شاعران گذشته، بینامتنی ابوالعلاء المعرّی که به عنوان فیلسوف الشّعراء شناخته شده و نظرات فلسفی و طرز زندگی عجیبی داشت...

«بینامتنی» ابزاری هنری در دست آفریننده متن است که زمینه­ساز زیبایی و ژرف­معنایی آن می­گردد؛ امّا چگونه می­توان در ترجمه، معنا را با حفظ زیبایی این شگرد هنری، انتقال داد؟ زیرا در ترجمه، نشانه­های لفظی، به عنوان بهترین علامت برای پی­بردن به بینامتنی ودرک معنایی آن، تقریبا از بین می­رود واگر این بینامتنی، با متون برجسته دینی مانند قرآن ویا دیگر کتب آسمانی باشد، مشکل دوچندان می­گردد. این مقاله با شی...

یکی از رویکرد های مورد توجه در مطالعات مربوط به ادبیات در دهه های اخیر ،"رویکرد بینامتنی " است که بر این اصل اساسی استوار شده است که هیچ متنی بدون پیش متن نیست وبه عبارتی دیگر هیچ متنی بدون ارتباط با متنهای دیگر شکل نمیگیرد بلکه همواره با بهره گیری خودآگاه یا ناخودآگاه از متن های پیشین خلق می شود. در این پژوهش سعی بر آن است که پدیده ی بینا متنی با دو کارکرد دینی و تاریخی آن در متن صحیفه ی سجا...

ابوالعتاهیه شاعر برجسته و مبتکر فن زهدیات در عصر عباسی به نحو بارز و چشمگیری تحت تأثیر اعجاز بیانی قرآن کریم قرار گرفته و از فنون بلاغی و آرایه های قرآنی در سروده هایش بهرة فراوان برده است. تأثیرپذیری ابوالعتاهیه از قرآن کریم شامل همة ابعاد واژگانی، ترکیبی، بلاغی، موسیقایی و مضمونی است، امّا آنچه در شعر وی بیش از همه به چشم می خورد آرایه هایی است که فرم و مضمون آنها از قرآن کریم اقتباس شده که از...

این گفتار به بررسی و تحلیل اقتباس های قرآنی از دیدگاه بلاغت سنتی و نظریه های ادبی جدید می پردازد. در این پژوهش این پرسش ها مطرح خواهد شد: 1ـ اقتباس در بلاغت سنتی چه جایگاهی دارد؟ 2ـ اقتباس به عنوان یک آرایة ادبی و یکی از جلوه های تأثیرپذیری از قرآن چگونه سرقت قلمداد شده است؟ 3ـ چگونه می توان آرایة اقتباس در بلاغت سنتی را در پیوند با برخی مباحث نظریه های ادبی معاصر مطرح و به روز نمود؟ 4ـ نقش زیب...

بدون شک، ادیبان از بدو نزول قرآن در ادوار مختلف، همواره با کلام الله پیوندی ویژه و عمیق برقرار کرده اند. وام گیری از قرآن در گذشته با عناوینی، چون: اقتباس، تضمین، استشهاد و ...صورت می پذیرفت، ولی از سال 1966م و بعد از طرح اصطلاح بینامتنیت توسط ناقد بلغاری «ژولیا کریستوا» شکل نظریه ای مدوّن به خود گرفت. امروزه شاعران و نویسندگان مسلمان در ابعاد و حوزه های مختلف از آیات و مضامین قرآنی بهره می برند...

کارکرد بینامتنی متون عربی در نثر مرزبان نامه چکیده در دهه‏های اخیر گرایش‏های مختلفی در نقد ادبیّات در غرب رواج یافت، که ساختار نقد قدیم را متحوّل کرد و منجر به پیدایش نظریات مختلفی در این زمینه گردید. یکی از این نظریات که در اواخر دهه‏ی شصت مطرح شد، نظریه ی بینامتنی است. این نظریه زاییده‏ی افکار و نظریات گوناگونی است که زبان شناسان، ساختارگرایان و صورت گرایان ارائه داده‏اند،و به ارتباط و تعامل ...